Kapat

Belgeler (Özet)

İhracatta ve İthalatta Hangi Belge Nereden Alınır ?

İhracatta ve İthalatta Hangi Belge Nereden Alınır ? sorusunun cevabı için linkteki tabloya bakınız.

İhracatta Kullanılan Uluslararası Dökümünlar

Gümrük beyannamesi

İhracatta gümrük mevzuatı uyarınca doldurularak ilgili ihracatçı birliği tarafından onaylanmasından sonra gümrük idaresine sunulan belgedir.

  • Gümrük Beyannamesi doğrudan doğruya mal sahipleri ile kanuni mümessilleri veya vekilleri tarafından düzenlenmektedir.
  • Gümrük beyannameleri üzerinde kazıntı ve silinti yapılamaz.
  • Gümrük beyannamelerinin tescili için ibrazından sonra beyan edilen eşyanın cins, nev'i, nitelik ve birim fiyatı bakımından herhangi bir düzeltme yapılamaz.
  • Gümrük beyannamelerinin tescili, gümrüklerde tutulan deftere usulü uygun kayıt olunmak, üzerine kayıt sıra numarası, tarih ve resmi mühür konulması ile tamam olur.
  • Gümrük idarelerince tescil edilen gümrük beyannameleri üzerinde herhangi bir değişiklik yapılması veya gümrük beyannamelerinin iptal edilmesi halinde, bu husus işlemi yapan gümrük idaresi tarafından onayı/kaydı veren İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterliğine, mükellefin bağlı bulunduğu vergi dairesine ve Türkiye İstatistik Kurumuna bildirilir.
  • Beyannamede imzası bulunan kişiler cezai hükümlerin uygulanması açısından beyannamede belirtilen bilgiler ile beyannameye ekli belgelerin doğruluğu ve ilgili rejimin gerektirdiği bütün yükümlülüklere uyulmasından sorumludur. Doğrudan temsil durumunda bu sorumluluk adına hareket edilenlere aittir.
  • Beyanın bağlayıcı olması nedeniyle beyanname başkasına devredilemez; eşyanın başkalarına satılması beyan sahiplerini yükümlülüklerinden kurtarmaz.
  • Her beyanname formu, bir kalem eşya için kullanılır. Beyan edilen eşyanın birden fazla kalemi içermesi halinde, her üç kalem eşya için bir devam formu (Ek 3 ve 4) kullanılır. Ancak devam formunun sayısı üçten fazla olamaz. Kalem sayısı 10'dan fazla olduğu hallerde, kalem sıra numarası, GTİP numarası, eşyanın cinsi, vergi matrahı, vergi oranı ve vergi tutarının bulunduğu bir liste beyannameye eklenir.

Tek Tip Gümrük Beyannameleri 8 (sekiz) nüsha düzenlenmektedir.

1. Nüsha

İhracat ve/veya transit işlemlerinde kullanılmaktadır. İhracat veya transit işlemlerinin yapıldığı gümrük idaresinde saklanmaktadır.

2. Nüsha

İstatistik amacıyla kullanılan nüshadır.

3. Nüsha

İhracatta gümrük idaresince işlem gördükten sonra mükellefe iade edilir. Bu nüsha aracı banka ve diğer kamu kuruluşları tarafından izlenen işlemlerde kanıtlayıcı nüsha olarak kullanılır. İlgili kuruluşlar, gerek görmeleri halinde, bu nüshadan bir fotokopi alarak, asıl nüshayı mükellefe iade eder.

4. Nüsha

Transit rejiminde varış idaresinde kalacak nüshadır.

5. Nüsha

Transit rejiminde varış idaresince hareket idaresine geri gönderilecek teyit nüshasıdır.

6. Nüsha

İthalatın tamamlanmasından ve beyannamenin kapatılmasından sonra beyannameye eklenen belgelerin asılları ile birlikte bu nüshanın aslı Gümrükler Kontrol Genel Müdürlüğü'ne gönderilir. Bu nüshanın onaylı örneği, aslı yerine geçmek üzere beyanname ekinde bulunması gereken belgelerin örnek veya fotokopileri ile birlikte gümrük idaresinde kalır. Bu nüsha, antrepo rejiminde kullanıldığında, Gümrükler Kontrol Genel Müdürlüğü'ne gönderilmez.

7. Nüsha

İstatistik amacıyla kullanılan nüshadır. İthalat işlemlerinin yapıldığı gümrük idaresinde saklanır.

8. Nüsha

İthalatta gümrük idaresince işlem gördükten sonra mükellefe iade edilir. Bu nüsha, aracı banka ve diğer kamu kuruluşları tarafından izlenen işlemlerde kanıtlayıcı nüsha olarak kullanılır. İlgili kuruluşlar, gerek görmeleri halinde, bu nüshadan bir fotokopi alarak, asıl nüshayı mükellefe iade eder.

Gümrük Beyannamesine Kaydedilen Bilgiler

  • Beyan (Ortak Transit Rejimine İlişkin Sözleşmeye taraf ülkelere yönelik ihracat işlemlerinde "EU” kodu, diğer ülkelere yönelik ihracat işlemlerinde ise "EX” kodu yazılır.)
  • Gönderici/İhracatçı
  • Formlar (Birden fazla kalem eşya olması dolayısıyla devam formlarının kullanılması halinde doldurulur.)
  • Yükleme Listeleri (Birden fazla kalem olması ve devam formu kullanılmaması halinde)
  • Kalem Sayısı (Kullanılan takım ve devam formlarında beyan edilen eşyanın toplam kalem adedi yazılır.)
  • Kap Adedi
  • Referans Numarası
  • Alıcı
  • Mali Müşavir / Serbest Muhasebeci
  • Gideceği Ülke (İhraç eşyasının gönderileceği ilk ülkenin kodu yazılır.)
  • Ticaret Yapılan Ülke (İhracat yapılan ülkenin kodu yazılır.)
  • Tarım Politikası
  • Beyan Sahibi / Temsilcisi
  • Çıkış/İhracat Ülkesi (Eşyayı sevk/ihraç eden ülkenin adı bu kutuya yazılır.)
  • Menşe Ülke
  • Gideceği Ülke (Bu kutuya eşyanın en son gideceği ülkenin adı yazılır.)
  • Çıkıştaki Taşıt Aracının Kimliği ve Kayıtlı Olduğu Ülke
  • Konteyner
  • Teslim Şekli
  • Sınırı Geçecek Hareketli Taşıt Aracının Kimliği ve Kayıtlı Olduğu Ülke
  • Döviz ve Toplam Fatura Bedeli
  • Döviz Kuru
  • İşlemin Niteliği (Ticari sözleşmelere ilişkin kod yazılır.)
  • Sınırdaki Taşıma Şekli
  • Dahili Taşıma Şekli
  • Yükleme Yeri
  • Finansal ve Bankacılık Verileri (ihracat işlemlerine aracılık eden bankanın adı ve şubesi yazılır. Kambiyo mevzuatına göre yapılan ödeme şekli kaydedilir.)
  • Çıkış Gümrük İdaresi
  • Eşyanın Bulunduğu Yer
  • Kaplar ve Eşyanın Tanımı - Kapların Marka ve Numaraları - Konteyner No(lar)ı - Adet ve Cinsleri - Kalem No
  • Eşya Kodu (Gümrük Tarife ve İstatistik Pozisyonu'nu (G.T.İ.P.) göstermek üzere beş alt-bölümden oluşmaktadır.)
  • Menşe Ülke Kodu
  • Brüt Ağırlık (Kg)
  • Rejim
  • Net Ağırlık (Kg)
  • Kota (Kotaların izlenmesi amacıyla doldurulacak bu kutuya eşyaya ilişkin kota uygulaması varsa (X) işareti konulur.)
  • Özet Beyan
  • Tamamlayıcı Ölçü (Eşyanın Türk Gümrük Tarife Cetveli'nde yer alan ölçü birimi cinsinden miktarı yazılır.)
  • Ek Bilgi, Sunulan Belgeler; Ön İzinler
  • Vergilerin Hesaplanması
  • Ödemenin Ertelenmesi
  • Antreponun Tipi ve Kodu
  • Yer ve Tarih

Fatura (Invoice)

Ticari Fatura (Commercial Invoice)

Satılan malın cinsi, ismi, miktarı, birim satış fiyatı, teslim şekli ve toplam bedeli gibi bilgilerin beyan edildiği, satıcı tarafından alıcıya gönderilen hesap belgesidir.

Satılan emtia veya yapılan iş karşılığında müşterinin borçlandığı meblağı göstermek üzere emtiayı satan veya işi yapan tüccar tarafından müşteriye verilen ticari vesikadır.

Fatura, sözleşmenin yapılması değil, yerine getirilmesi safhası ile ilgili ticari belgedir. Bu bakımdan fatura akdin şartlarını tespit eden değil, tespit edilmiş olan şartların bir kısmını gösteren ve bunları belirli şartlarla tevsik eden belgedir.

  • İhracatçının hazırlayacağı ticari fatura ithalatçı ülkenin mevzuatına uygun olmalıdır.
  • İhraç malları hazırlandıktan ve sevkıyat yapılmadan önce düzenlenen ilk belgedir.
  • Genellikle bir İngilizce ve bir Türkçe olmak üzere iki nüsha olarak düzenlenen ticari faturaların nüsha adedi taraflar arasındaki anlaşmaya göre değişebilmektedir.
  • Ticari faturaları, Maliye Bakanlığı'nın kaşesi ve/veya noter tasdiki ile ihracatçı düzenler.
  • Fatura ithalatçı ülkenin isteğine bağlı olarak, ticaret odasınca onaylanabilmektedir.
  • Fatura tasdiki alıcı ülke mevzuatına göre değişmekte olup, halen Ortadoğu ülkelerine yönelik ihracatta ilgili ülke temsilciliğince faturanın tasdiki istenebilmektedir.
  • Taşıma esnasında değişikliğe uğrayacak nitelikteki mallar için teslim anındaki kesin durumuna göre tanzim edilecek faturaya kadar geçen zamanda kesilen faturaya ise "geçici” veya "muvakkat” fatura denir.

 

Ticari Faturada Bulunması Gerekli Bilgiler

  • Faturanın düzenleme yeri, tarihi ve sayısı,
  • Kesin satışlarda satıcı firmanın, diğer hallerde ise satıcı veya eşyayı gönderen firmanın adı ve adresi,
  • Eşyayı satın alanın veya kesin satış dışındaki hallerde gönderilenin adı ve adresi,
  • Ödeme şartları (peşin veya vadeli gibi),
  • Satış bedeli ve teslim şartı (CIF, FOB veya diğer bir bedel gibi),
  • Eşyanın gümrük tarife istatistik pozisyonu ve satış birimine (kilo, metre, adet, düzine gibi) göre miktarı,
  • Eşyanın birim fiyatı (bir metre, bir kilo ve bir adedinin fiyatı gibi),
  • Eşyanın bulunduğu kapların cins ve nev'i, marka ve numarası ve adedi,
  • Eşyanın teslim ve bedelinin ödeme yeri,
  • Eşyanın gönderilme şekli,
  • İhracata ilişkin faturalar için ayrıca, seri ve sıra numarası, bağlı olunan vergi dairesi ve vergi kimlik numarası,
  • bilgilerini içeren bir belgedir.

 

İhracata ilişkin gümrük beyannameleri ile birlikte ibraz edilmesi gereken yurt dışındaki alıcılar adına düzenlenmiş faturalarda satış bedeli yabancı para cinsinden gösterilebilir.

Yukarıda yer alanlar dışındaki bilgiler de ticari faturalarda bulunabilmektedir.

Proforma Fatura (Proforma Invoice-p/i)

Teklif belirten faturaya "proforma”, kesin olanına ise "orijinal” fatura denir. Ticaretin başlangıcıdır.

  • Satıcının alıcıya gönderdiği, satacağı malın ismi, özelliği, miktarı, fiyatı, teslim ve ödeme şekli, sevkiyatın durumunu içeren bir tekliftir.
  • Proforma fatura hiçbir mali yükümlülük yaratmamaktadır.
  • Alıcı bu teklif üzerine siparişi verir ve ödeme şekline göre harekete geçerse o zaman, satış artık kesinleşmiş, fatura da kesin satış faturası veya ticari fatura diye adlandırdığımız faturaya dönmüş olacaktır.
  • Proforma fatura kelimesinin mutlaka bulunması gerekmektedir.

Orijinal Fatura

Satış işleminin gerçekleşmesinden sonra düzenlenen bir faturadır.

  • Orijinal fatura satış sözleşmesini belgeleyen veya satış sözleşmesinin var olduğunu kesinleştiren bir belgedir.
  • İthalat veya ihracatta, gümrük işlemlerinin yapılması ve vergilerin hesaplanması için orijinal fatura gerekmektedir.
  • Genellikle orijinal fatura ihracatçı tarafından banka aracılığı ile ithalatçıya gönderilmektedir.

Navlun Faturası (Freight Invoice)

Navlun, deniz ve/veya iç su yolu ile taşımacılıkta malın taşıma ücretinin ifadesidir. CF veya CIF teslim şekilleri ile satışta, navlun satıcı-ihracatçı tarafından ödenmektedir.

Mal ile ilgili satış faturasında, navlun tutarı mal bedeline dahil olarak veya ayrı olarak gösterilebilmektedir. Bu fatura navlun faturası olarak adlandırılmaktadır.

  • Akreditif, mal bedeli ile birlikte navlun bedelini de içeriyorsa, konşimento ve diğer sevk belgesi üzerinde "navlunu ödenmiştir" kaydının bulunması gerekmektedir. Ancak belirtilmemişse, satıcı firmanın taşıyıcı firmadan navlun faturası alarak ithalatçı firmaya vermesi, ya da tahsil belgeleri arasına navlun faturasını da koyması gerekmektedir.
  • Navlun faturası malın ithal edildiği ülkede vergiye tabi kıymetinin tespitinde dikkate alınacak kıymet faktörlerinden birini oluşturmaktadır.

Konsolosluk Faturası (Consular Invoice)

Malın gideceği ülkenin konsolosluğu tarafından mal menşei, birim fiyatı ve mal değerinin onaylandığı faturalardır.

Bazı ülkelerin dış ticaret rejimleri, bu ülkelerce ithal edilecek mallar için ithal sırasında gümrük işlemlerine esas teşkil edecek konsolosluk faturasının ibrazını zorunlu gömektedir.

  • Onay konusu faturalar ithalatçı ülkelerin konsolosluklarından elde edilmektedir.
  • Fatura tasdiki alıcı ülke mevzuatına göre değişmektedir.
  • Bu tür bir uygulamanın nedeni, ithalatçı ülkenin düşük faturalarla mal bedellerinin düşük gösterilmek suretiyle vergi kaçaklarını önlemesi veya ithalatçının ihracatçı ile anlaşarak ülkesi dışına döviz kaçırmaması sağlanır.

Tasdikli Fatura (Legalized / Certified Invoice)

 

İhracatçı firma tarafından yabancı alıcıya kesilmiş olan ticari faturanın ithalatçı ülkelerin konsolosluğuna onaylatılması neticesinde tasdikli fatura elde edilmiş olur.

İhracatçı önce kendi orijinal faturasını düzenler, sonra bağlı bulunduğu meslek odasına (ticaret odasına ve/veya sanayi odasına) giderek hazırladığı Menşe Şahadetnamesini onaylatır. Daha sonra ithalatçı ülkenin Konsolosluğuna orijinal faturası ile menşe Şahadetnamesini ibraz eder ve faturasını bu Konsolosluğa onaylatır. Bazı Ortadoğu ülkelerine yönelik ihracatta ilgili ülke temsilciliğine faturanın tasdiki istenebilmektedir. Bu tür bir uygulamada temel amaç, malın ihraç ülkesi menşeli olduğunun belirlenmesidir.

Özel Fatura (İstisna Belgesi)

 

Yabancılara (veya yabancı ülkede ikamet ettiğini belgeleyen T.C. uyruklu) yapılan satışlarda KDV istisnasının uygulanabilmesi için düzenlenen belgedir.

Satıcı, bağlı bulunduğu vergi dairesine başvurarak "Türkiye'de İkamet Etmeyenlere Döviz Karşılığı Satışlarda KDV İhracat İstisnası İzin Belgesi” (İstisna Belgesi) almaktadır. Yolcu beraberi eşya ihracı istisnası uygulamasında da bu belge geçerli olmaktadır.

Komisyoncu Alış ve Satış Faturaları

 

Komisyoncu aracılığı ile yapılan mal alımlarında; komisyoncu tarafından, malın alış bedelini, alış giderlerini ve komisyon ücretini göstermek üzere düzenlenen belgeye komisyoncu alış faturası, komisyoncu aracılığı ile yapılan satışlarda, satış tutarı, satış giderleri ve komisyon ücretleri toplamından komisyoncu alış faturası tutarının indirilmesinden sonraki tutarı göstermek üzere düzenlen belgeye komisyoncu satış faturası adları verilmektedir.

Ayrıntılı Fatura

 

Ayrıntılı fatura, kıymetleri üzerinden vergiye tabi olup da birden ziyade kap içinde gelen ve aynı zamanda çeşitli cins ve kıymette olan eşyadan, her kapta aynı cins ve kıymette ne miktar eşya bulunduğunu gösteren ve faturaya uygun bir şekilde, satıcı veya gönderici tarafından mahallinde düzenlenmiş bir belgedir.

Faturalarda her kabın içinde satış birimine göre ne miktar eşya bulunduğu gösterilmediği takdirde, ayrıntılı faturanın beyanname ile birlikte idareye verilmesi gerekir.

Menşe Şahadetnamesi (Certificate of Origin)

İhracata konu olan malların üretim yerini gösteren belgedir. Bazı ülkeler, menşe şahadetnamelerinin, kendi mahalli konsoloslukları tarafından tasdik edilmesini isteyebilmektedir.

  • Ülkemizde ihracatçı ve onun temsilcisi tarafından hazırlanmakta olup, bağlı bulunulan oda tarafından tasdik edilmesi gerekmektedir.
  • Gümrük vergilerinin belirlenmesinde kullanılmaktadır. Menşe şahadetnameleri, gümrük beyannameleri ekinde gümrük idarelerine ibraz edilir.
  • Menşeinin belirlenip, belgelendirilmesinde kullanılan menşe şahadetnamesi düzenlenmesi zorunlu belgelerden olmayıp, ithalatçı firmanın isteği doğrultusunda hazırlanır. İhracatçının talebi üzerine ihracattan sonra da ilgili odalar tarafından menşe şahadetnamesi düzenlenebilmekte ve onay işlemi yapılabilmektedir.
  • A, B ve C olarak üç nüsha halinde düzenlenen menşe şahadetnamelerinin C Formu ilgili ticaret odasında kalırken diğer iki nüsha ise ihracatçıya verilir. Türkiye'de menşe şahadetnamesi (ABC) formu ilgili ticaret, sanayi ve/veya ticaret ve sanayi odalarından temin edilmekte, firmalar tarafından tanzim edilmekte ve yine ilgili odalar tarafından onaylanmaktadır.
  • Menşe şahadetnamesinin onaylanması sırasında ilgili ticaret odası tarafından ihracata konu malların Türkiye menşeli olduğunu kanıtlayıcı belgelerin ibrazı istenmektedir. Ülkeler tercihli ve tercihsiz ticarette farklı menşe kuralları uygulamakta ve bu nedenle farklı ülkeler için farklı menşe belgeleri düzenlenmektedir.

 

Menşe Şahadetnamelerinde Bulunması Gerekli Bilgiler

  • Gönderici
  • Alıcı
  • Malın cinsi, özelliği
  • Ambalaj şekli
  • Koli adedi
  • Kolilerin marka ve numarası
  • Malın net ve brüt ağırlığı
  • Malın ünite fiyatı
  • Malın değeri (FOB, CF, CFR vb.)
  • Malın yüklendiği aracın ismi ve hareket tarihi
  • Yükleme limanı veya yükleme yeri
  • Mal, Türkiye'de geçirdiği değişiklik dolayısı ile Türk menşeli sayılıyorsa bu özelliklerin belirtilmesi gerekmektedir.

 

A.TR Dolaşım Belgesi (A.TR Movement Certificate)

 

Avrupa Birliği ile Türkiye arasında katma protokol hükümleri gereğince, ülkemizden Birliğe üye ülkelere ihraç edilen ve gerekli gümrük muhafiyetinden yararlanılması için tanzim edilen belge A.TR Dolaşım Belgesi'dir. Bu belge Birliğe üye ülkelere yapılan ihracat için düzenlenmektedir.

AB ile Türkiye arasındaki ticarette A.TR.1 ve A.TR.3 olarak kullanılan dolaşım belgeleri, Gümrük Birliği Anlaşması imzalandıktan sonra sadece A.TR olarak kullanılmaya başlanmıştır. Avrupa Birliği'ne yapılan ihracatta, Katma Protokol gereğince malların gümrük muafiyetinden yararlanabilmesi için "A.TR Dolaşım Belgesi”nin ihracatçı ülke yetkilileri tarafından düzenlenerek gümrük idarelerince vize edilmesi gerekmektedir.

İhracatçı, bağlı bulunduğu odadan aldığı beş nüsha A.TR Dolaşım Belgesi'ni eksiksiz ve tam olarak doldurmalı ve bağlı bulunduğu odaya;

  • Dilekçe,
  • Fatura sureti (Maliye Bakanlığı'ndan onaylı kontrol makbuzu veya noter tasdikli ticari fatura)

ekleyerek müracaat etmektedir.

Beş nüsha olarak doldurulan, A.TR Dolaşım Belgesi'nin beyaz renkli nüshalardan biri tasdik işlemini yapan oda tarafından alıkonulur. Gümrük idaresi tarafından vize işlemi gerçekleştirildikten sonra, belgenin yeşil renkte olan ilk nüshası ihracatçıya verilmektedir. Beyaz renkli olan nüshalardan biri gümrük idaresinde kalmakta olup, diğer 2 nüsha da fiili ihracatı takip eden ilk işgünü içinde gümrük idaresince ilgili odaya gönderilmektedir.

A.TR Dolaşım Belgesi bazı durumlarda eşyanın ihracı sonrasında da düzenlenebilmektedir. Bu belge serbest dolaşım belgesidir. Avrupa Birliği ile gerçekleştirilen Gümrük Birliği sanayi ürünlerini içermektedir. Bununla birlikte, büyük bir çoğunluğunu gıda sanayii ürünlerinin oluşturduğu ve işlenmiş tarım ürünleri olarak nitelendirilen bir grup üründe Gümrük Birliği kapsamında yer almaktadır.

Domates salçası, meyve ve sebze konserveleri, meyve suları, peynir, dondurulmuş ve kurutulmuş her türlü gıda maddeleri, et ürünleri Topluluk tarafından tarım ürünü olarak değerlendirildiğinden, söz konusu ürünler Gümrük Birliği´ne dahil olmamaktadır. Bu ürünlerin ticaretinde, tercihli rejimden yararlanılabilmesi için menşe statüsünü belirlemek üzere EUR.1 Dolaşım Sertifikası düzenlenmesi gerekmektedir.

ATR, EUR.1 ve FORM A belgelerinin mal sevkıyatının gerçekleşmesinden sonra da düzenlenmesi mümkündür. Bu işlem için evraklar dilekçe ekinde Oda'ya ibraz edilir ve tasdik işlemi gerçekleştirilir.

ATR DOLAŞIM BELGESİ VERİLEN ÜLKELER

  • ALMANYA
  • AVUSTURYA
  • BELÇİKA
  • BULGARİSTAN
  • ÇEK CUMHURİYETİ
  • DANİMARKA
  • ESTONYA
    FİNLANDİYA
  • GÜNEY KIBRIS (Bu ülkeye ihracat yapılmamaktadır.)
  • FRANSA
  • HIRVATİSTAN
  • HOLLANDA
  • İNGİLTERE
  • İRLANDA
  • İSPANYA
  • İSVEÇ
  • İTALYA
  • LETONYA
  • LİTVANYA
  • LÜKSEMBURG
  • MACARİSTAN
  • MALTA
  • POLONYA
  • PORTEKİZ
  • ROMANYA
  • SLOVAKYA
  • SLOVENYA
  • YUNANİSTAN

EUR.1 Dolaşım Sertifikası (EUR.1 Movement Certificate)

EFTA (İsviçre, İzlanda,  Lihtenştayn  ve Norveç) ülkelerine, Avrupa Birliği ile demir çelik ürünlerinde (AKÇT ürünleri), Türkiye'nin serbest ticaret anlaşmaları imzaladığı ülkelere yapılan ihracatlarda ve Avrupa Birliği'ne yönelik tarım ürünleri ihracatında düzenlenen belgedir. Gümrük indiriminden yararlanılmasını sağlayan ve bağlı bulunulan Oda'dan temin edilebilen bu belge, Odaca onaylandıktan sonra vizesi yapılmak üzere gümrük müdürlüğüne ibraz edilir.

İhracatçı, bu belgeyi bağlı bulundukları odalardan (Türkiye ticaret, sanayi, deniz ticaret odaları ve ticaret borsaları) alırlar. Odalar tarafından tasdiklenmekte ve gümrük idarelerince vize edilmesi gerekmektedir.

EUR.1 Dolaşım Sertifikası beş nüsha olarak doldurulmaktadır. İlk nüshası meneviş renkli olup, asıl nüshadır. Diğer dört nüsha ise beyaz renklidir.

Bu belgenin temininde başvuru ve onay mercii ihracatçının bağlı bulunduğu odadır. İhracatçı, bağlı bulunduğu odadan aldığı beş nüsha EUR.1 Dolaşım Belgesini eksiksiz ve tam olarak doldurmalı ve bağlı bulunduğu odaya;

  • Dilekçe,
  • Fatura sureti (Maliye Bakanlığı'ndan onaylı kontrol makbuzu veya noter tasdikli ticari fatura)

ekleyerek müracaat etmektedir.

Beyaz renkli nüshalardan biri tasdik işlemini yapan oda tarafından alıkonulur. EUR.1 Dolaşım Belgesi'nin gümrük idaresince vize edilmesinden sonra meneviş renkli asıl nüsha ihracatçıya verilir. Beyaz renkli nüshalardan biri gümrük idaresinde alıkonulmakta olup, diğer iki nüsha ilgili odaya gönderilir.

EUR.1 Dolaşım Sertifikası bazı durumlarda istisnai olarak ait oldukları ürünlerin ihracından sonrada düzenlenebilmektedir.

Bu belge menşe ispat belgesidir.

Armonize Sistem Nomanklatürü esas alınarak Türk Gümrük Giriş Tarife Cetvelinde (T) kısaltması bulunan eşya tarım ürünü listesi kapsamına dahil ürünü göstermektedir. Bu eşyanın Avrupa Birliği ülkelerine ihracında EUR.1 Dolaşım Sertifikası düzenlenmektedir.

Türkiye ile Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğunu (CECA) kuran anlaşmanın yetki alanına giren ve Türk Gümrük Giriş Tarife Cetvelinde yanında (CECA) kısaltması yer alan eşyanın Avrupa Birliği ülkelerine ihracında EUR.1 Dolaşım Sertifikası düzenlenmektedir.

Tedarikçi Beyanı (Suppliers' Declaration)

 

A.TR dolaşım belgesi ile birlikte kullanılan ve Türkiye ile Topluluk arasında ticarete konu Pan-Avrupa Menşe Kümülasyonu kapsamı eşyanın menşeini gösteren belgedir.

Türkiye ve Avrupa topluluğu arasında serbest dolaşımda bulunan ve Pan-Avrupa Menşe Kümülasyonu Sistemi'ne dahil ülkelerden biri menşeli eşyanın tercihli menşe statüsü tedarikçi beyanı ile kanıtlanmaktadır.

Türkiye'den topluluğa veya topluluktan Türkiye'ye sevk edilen Pan-Avrupa Menşe Kümülasyonu Sistemi'ne dahil ülkelerden biri menşeli eşyanın, aynı halde veya işlendikten sonra yine Pan-Avrupa Menşe Kümülasyonu Sistemine dahil ülkelerden birine ihraç edilmesi sırasında, tercihli muameleden yararlanabilmek amacıyla menşe ispat belgesi düzenlenmesi talebinde bulunulduğunda, menşei kanıtlayıcı belge olarak tedarikçi beyanı kullanılmaktadır.

Tedarikçi beyanı, söz konusu eşyanın ilgili tercihli menşe kurallarını sağladığını ve beyan sahibinin bu beyanı destekleyici her türlü kanıtı ibraz etmeye hazır olduğunu göstermektedir.

Türkiye ve Avrupa topluluğu arasında ticarete konu olacak eşyanın ihracatçısı, alıcının talebi üzerine, tedarik ettiği, işlediği veya ürettiği eşyanın tercihli menşe statüsünü kanıtlamak üzere, ihracat sırasında veya sonrasında bir tedarikçi beyanı düzenlemekte ve alıcıya göndermektedir. Her tedarikçi, ticarete konu olan eşyasının tercihli menşe statüsünü beyan ederken, kendi tedarikçilerinden aldığı beyanlara dayanabilir. Bir tedarikçi beyanı, EUR.1 Dolaşım Sertifikası, fatura beyanı veya diğer menşe kanıtlayıcı belge ve bilgilere de dayandırılabilmektedir.

EUR-MED Dolaşım Sertifikası (EUR-MED Movement Certificate)

 

EUR-MED Dolaşım Sertifikası PAAMK (Pan Avrupa Akdeniz Kümülasyonu)'a taraf ülkelere ilgili ürünlerin ihracatında kullanılan menşe ispat belgesidir.

PAAMK Sistemi; AB-EFTA-Türkiye ve bazı Akdeniz ülkelerinin dahil olduğu bir çapraz kümülasyon sistemidir. PAAMK sistemine dahil tüm ülkelerin arasında serbest ticaret anlaşması, bu anlaşmaların hepsinde (ikili ticaret hariç) aynı menşe kurallarının uygulanması gerekmektedir. Sistemin işlemesi için PAAMK sistemine dahil en az 3 ülke arasında STA (Serbest Ticaret Anlaşması) tamamlanmalıdır.

Başvuru için dilekçe, Türkçe fatura, taahhütname ve ihraç edilecek eşya yabancı menşeli ise ihracatçı beyanı eklenmesi zorunludur. EUR.MED'e kayıtlı eşyanın yabancı menşeli olması halinde mutlaka "tedarikçi beyanı" eklenecektir.

Türkiye'de , ihraç konusu bir eşyanın üretiminde Akdeniz Ülkelerinin biri veya daha fazlasından STA kapsamında ithal edilmiş menşeli girdi kullanılıyorsa EUR-MED Dolaşım Belgesi kullanmak zorunludur.

FORM A MENŞE BELGESİ

 

Form A Belgesi Genelleştirimiş Tercihler Sistemi(GTS) çerçevesinde tercihli rejimden faydalanması talep edilen eşyanın GTS ülkesi menşeli olduğunun ispatı için kullanılan bir belgedir. Yani eşyanın tercihli menşe statüsünü gösterir.

GTS kapsamında tercihli ticaretten faydalanmak amacıyla düzenlenen Form A belgelerinin kabul edilebilmesi için GTS'den faydalanan ülkelerin Türkiye'ye, kendi ülkelerinde Form A Menşe Belgelerini düzenleme yetkisine sahip resmi idarelerin isim ve adreslerini, bu idarelerce kullanılan mühürlerin örnek baskılarını ve Form A Menşe Belgelerinin kontrolünden sorumlu ilgili resmi idarelerin isim ve adreslerini bildirmiş olmaları ve söz konusu ürünlerin menşeine ilişkin bilginin doğruluğunun veya belgenin geçerliliğinin kontrolü için Türkiye gümrük idarelerine gerekli yardımı sağlamayı taahhüt etmeleri gerekmektedir. Tüm bu prosedürler tamamlanmadan belgenin kabulü ve tercihli rejim uygulanması mümkün değildir.

FORM.A MENŞE ŞAHADETNAMESİNİN DÜZENLENECEĞİ ÜLKELER

  • KANADA
  • YENİ ZELANDA
  • JAPONYA
  • RUSYA FEDERASYONU
  • UKRAYNA
  • ABD
  • AVUSTRALYA
  • BEYAZ RUSYA(BELARUS)

FORM.A Genelleştirilmiş Tercihler Sistemi (GTS) çerçevesinde ülkemize sağladıkları tavizli gümrük oranlarına konu mallar için söz konusu ülkelere yapılacak ihracatta aranacaktır. ABD ile Avustralya GTS uygulamakla birlikte Form.A Menşe Şahadetnamesi düzenlenmesi zorunlu değildir. Kanada ve Yeni Zelanda sistemden yararlanabilmesi için Form A talep etmekle birlikte, resmi tasdik istememektedir. Form.A Menşe Şahadetnamesinin ihracatçı tarafından doldurulması yeterlidir. Japonya, Rusya Federasyonu ve Ukrayna ise "Resmi Tasdik" istemekte olup, söz konusu resmi tasdik işlemi Türkiye Odalar ve Borsalar Birliğince yetkilendirilen odalardan herhangi birinde yaptırılabilir.

Uluslararası Orijin ve Bitki Sağlık Sertifikası (Phytosanitary Certificate)

 

Bitki ve bitkisel ürün ihracatçısının, ihraç edeceği ürünlerde hastalık ve zararlı maddelerden arınmış olduğunu gösteren "Bitki Sağlık Sertifikası” adlı belgeyi temin etmesi gerekmektedir.

Söz konusu belge, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Tarım İl Müdürlükleri Bitki Koruma Şubeleri'nden temin edilmektedir.

Bu uygulamanın uluslararası geçerliliği olması nedeniyle Bitki Sağlık Sertifikası önemli bir belgedir. Bu belgenin ihracat sırasında gümrük idarelerine ibrazı zorunludur.

 

Bitki Sağlık Sertifikasını Temin Etmek İçin İzlenecek Prosedür;

  • Yaş meyve ve sebzelerin kontrolünün yapılabilmesi için öncelikle ihracatçının, üyesi olduğu İhracatçı Birliğinin bu amaçla açtığı hesaba "Teknik Yardım Ücreti” yatırması gerekmektedir. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Tarım İl Müdürlüğü Bitki Koruma Şube Müdürlüğü'nden temin edebileceği Zirai Karantina Servisi Bitki İhraç Dilekçesini doldurduktan sonra Tarım İl Müdürlüğü'nden havale almaktadır. Bitki Koruma Şube Müdürlüğü'ne başvuruda bulunduktan sonra, ihraç konusu ürünün yüklendiği yerde kontrolör tarafından hijyenik kontrolü yapılmaktadır. Kontrolör Bitki Sağlık Sertifikası'nı tanzim ederek imzalamaktadır.
  • Ortadoğu ve Körfez ülkeleri, bu belgenin ayrıca Koruma ve Kontrol Genel Müdürlüğü, Dışişleri Bakanlığı ve kendi Büyükelçilikleri tarafından da tasdiklenmesini istemektedir.
  • Alıcı ülkelerin istekleri doğrultusunda laboratuar analiz raporları da bu belgeye eklenmektedir.
  • Sertifikalar, yaş meyve sebze için 10 gün, kuru meyveler için 20 gün, hububat ve bakliyat için de 20 gün süreyle geçerlidir. Tarım ürünleri daha önce muayene edilmiş olsalar bile, ihraç anına kadar her zaman ve her yerde yeniden muayene edilebilmektedir.
  • Bakanlık tarafından yapılan ihracat kontrollerinde, alıcı ülke talepleri göz önünde bulundurulmaktadır.
  • Yaş meyve ve sebzeler için alıcı ülke tarafından Bitki Sağlık Sertifikası dışında aflatoksin, pestisit vb. analizler istenildiği takdirde, ihracatçı firmaların İl Müdürlüğü Kontrol Şube Müdürlüğü'ne müracaat etmeleri gerekmektedir.

 

Hayvan İhracına İlişkin Sağlık Raporu (Health Certificate For Animal Export)

 

İhracatçıların canlı hayvan, hayvansal maddeler ve deniz ürünleri ihracatında, bu ürünlerin insan ve hayvanlara geçebilen hastalıklardan temiz olduğunu gösterir "Sağlık Sertifikaları”nı temin etmeleri gerekmektedir.

Canlı hayvan, hayvansal maddeler ve deniz ürünleri ihracatında yedi ayrı sağlık sertifikası bulunmakta olup, her biri için de yetkili kurum Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Tarım İl Müdürlükleri'dir. İhracatçı, bir dilekçe, teknik yardım ücretinin yatırıldığına dair makbuz ve yurtiçi sevk raporu ile Koruma Kontrol Genel Müdürlüğü'ne bağlı ihracatla yetkili Tarım İl Müdürlükleri'ne müracaat etmesiyle işlemi başlatmaktadır.

Kontrol Belgesi (Conformity Certificate)

 

Dış Ticarette Teknik Düzenlemeler ve Standardizasyon Yönetmeliği ekinde yer alan tarım ürünleri, ihracatta zorunlu kalite denetimine tabidir. Bu uygulamanın amacı, geleneksel tarım ürünlerimizin dış ülkelerdeki itibarını muhafaza etmek ve istikrarlı pazarlar yaratmaktır.

Sözkonusu maddelerin ihracatında, ihracatçı firmalar, Dış Ticaret Müsteşarlığı Bölge Müdürlüklerine bağlı Dış Ticarette Standardizasyon Denetmenleri Grup Başkanlığına müracaat etmektedirler. Yapılan kontroller sonucunda, mal, standardına uygun bulunduğu takdirde, gümrüklere ibraz edilmek üzere, Dış Ticarette Standardizasyon Denetmenleri Grup Başkanlığı tarafından, ihracatçıya "Kontrol Belgesi" verilmektedir.

Taze meyve ve sebze ihracatı yapan firmalarımız, Dış Ticarette Standardizasyon Denetmenlerince düzenlenen Kontrol Belgelerini Avrupa Birliği üyesi ülkelerin gümrüklerine ibraz ettikleri takdirde, belge kapsamı taze meyve ve sebze ihracat partilerinin Avrupa Birliği ülkelerine denetlenmeden girmesini sağlayabilmektedirler.

Yurt dışında iş yapan müteahhitler işçilerinin ihtiyacı olan zorunlu standart kapsamı malların ihracı kontrollerden muaf tutulmaktadır. Ayrıca, hariçte işleme yoluyla yapılacak ihracat ile Bedelsiz İhracat Tebliği kapsamında yapılan ihracatta da Kontrol Belgesi aranmamaktadır.

Çekirdeksiz Kuru Üzüm Analiz Belgesi

 

Kanada, ABD ve Avustralya'ya çekirdeksiz kuru üzüm ihraç edecek firmaların İzmir Hıfzıssıhha Enstitüsü, İzmir Tarım İl Müdürlüğü ile Ege Üniversitesi İlaç Geliştirme ve Farmakokinetik Araştırma ve Uygulama Merkezi Laboratuvarı'nın (ARGEFAR) birinden kurşun kalıntısı ve pestisite yönelik analiz raporu alma zorunluluğu bulunmakta olup, numune alınması işlemleri Dış Ticaret Müsteşarlığı Bölge Müdürlüklerine bağlı Dış Ticarette Standardizasyon Grup Başkanlıklarınca yapılmaktadır.

Doğal Arı Balı Analiz Belgesi

Doğal Arı Balı Analiz Belgesi, bal ihracat ve ithalat aşamalarında gümrüklerde aranılan zorunlu belgeler arasında olup, uygulamanın amacı sahte ve tağşişli balların ihraç ve ithal edilmesinin engellenmesidir. Numune alınması işlemleri Dış Ticaret Müsteşarlığı Bölge Müdürlüklerine bağlı Dış Ticarette Standardizasyon Denetmenleri Grup Başkanlıklarınca yapılmaktadır.

Doğa Mantarı İhracatında Hazırlanan Annex II Sertifikası

 

Avrupa Birliği ülkelerince, ihracatçı firmalarımızdan özellikle yaş doğa mantarı için radyasyon belgesi istenmektedir. Söz konusu belgelerin ithalatçı ülkelerce talep edilmesi halinde, ihracatçı firmalar, Türkiye Atom Enerjisi Kurumu'nun, Ankara Nükleer Araştırma ve Eğitim Merkezi veya Çekmece Nükleer Araştırma ve Eğitim Merkezi'ne başvurarak temin etmektedirler.

Et Süt ve Kuru Meyveler Dışında Gıda ve Gıda Ambalaj Maddelerinin İhracatında Gıda Güvenliği/Sağlık Sertifikası (Food Safety/Health Certificate)

 

Et, süt ve kuru meyveler dışında gıda ve gıda katkı maddeleri ile gıda ambalaj materyallerinin ihracatında sertifika düzenlenmesi ve onaylanması amacıyla yapılacak kontrollerdir. Onay işlemleri, Tarım İl Müdürlükleri tarafından yapılmaktadır.

Sertifika işlemleri için gerekli belgeler bir asıl bir suret olmak üzere 2 takım olarak hazırlanacaktır. Bu sayı ihracatçı talebi üzerine artırılabilir. İhracat kontrolü, alıcı ülke talepleri doğrultusunda ihracatçının veya temsilcisinin sertifikada yer alacak bilgi ve belgeleri içeren formu doldurarak ürünün denetlenmesini isteyen bir beyanname vermesi üzerine en seri şekilde üretim yeri, depo veya antrepodan ihracatçı veya temsilcisinin de hazır bulunması suretiyle yapılmaktadır.

Ticari Kalite Denetim Yeterlilik Belgesi, Dış Ticaret Müsteşarlığı Bölge Müdürlüklerine bağlı Dış Ticarette Standardizasyon Denetmenlerince tarım ürünleri ihracatında parti bazında yapılan denetimlerden muafiyet getirilerek bürokrasinin azaltılması amaçlanmaktadır. Ayrıca ihracatçılarımızın oto kontrole yöneltilmesi suretiyle kalite bilincinin yaygınlaştırılması düşünülmektedir.

 

Belge almak isteyen firmanın başvurusu üretim tesisinin bulunduğu ilin bağlı olduğu Dış Ticaret Müsteşarlığı Bölge Müdürlüğüne yapılmaktadır.

Belge sahibi imalatçı-ihracatçıların veya bu imalatçı-ihracatçılardan ihraç kaydıyla mal temin eden ihracatçıların yapacakları ihracatta imalatçı-ihracatçıların sorumlu denetçilerince düzenlenen Denetim Beyanı ve Belgesi'nin gümrük idarelerine ibraz edilmesi halinde Kontrol Belgesi aranmamaktadır.

Borsa Tescil Beyannamesi

Tarım ürünleri ihracatında gümrüğe sunulması gereken belgelerden biri de Borsa Tescil Beyannamesi'dir.

  • Zirai ürünlerin kayıt altına alınması amacıyla vergi kayıp ve kaçaklarının önlenmesini sağlamak üzere ve bürokratik işlemlerin azaltılması, borsaların geliştirilmesi için zirai ürün gümrük çıkış işlemlerinde ihracatçıdan istenmektedir.
  • Borsa Tescil Beyannamesi, ticaret borsalarının 13 Temmuz 1995 tarih ve 22342 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan kotasyon listelerinde bulunan zirai ürünlerin ihracında talep edilmektedir.
  • İlgili ticaret borsasından temin edilen Borsa Tescil Beyannamesi ihracatçı tarafından 3 nüsha olarak doldurulur ve borsaya onaylatılmaktadır.

 

1. Nüsha (beyaz): Borsada kalır.

2. Nüsha (yeşil): İhraç faturasına iliştirilerek ilgili gümrüğe ibraz edilir.

3. Nüsha (sarı): İhracatçıda kalır.

Borsa Tescil Beyannamesinin Alınabilmesi İçin Gerekli Belgeler

  • İhraç edilecek malın faturasının aslı,
  • Alım faturası veya müstahsil makbuzlarının aslı,
  • Stopaj vergisinin yatırıldığına dair makbuzun aslı,

Gerekli belgelerin eksiksiz ibrazı halinde Borsa Tescil Beyannamesi talebi takiben verilmektedir.

İşlenmiş Tarım Ürünleri Beyan Formu/Analiz Sonuç Raporu

İşlenmiş tarım ürünlerinin serbest dolaşıma sokulması halinde, bu ürünlerdeki tarım paylarını belirten ve kimyager tarafından onaylanmış belgedir.

CITES Belgesi

Nesli tehlike altında olan Yabani hayvan ve Bitki türlerinin ihracatında CITES belgesinin gümrük beyannamelerinin tescili aşamasında beyannamelere eklenmesi gerekir.

Hasat Belgesi

Çiçek soğanlarının, üretim alanlarında, dikim, vejetasyon, hasat ve ihracat aşamalarında kontrolleri Tarım ve Köyişleri Bakanlığını tarım il müdürlüğü tarafından yapılır ve elde edilen çiçek soğanlarının büyütme veya üretme olduğunu belirten onaylı "Hasat Belgesi" verilir.

Menşei Belgesi

Devlet ormanlarından elde edilecek doğal çiçek soğanlarına ihracat izni verilebilmesi için Tarım ve Köyişleri Bakanlığını tarım il müdürlüğü'nden Menşei Belgesi alınması gerekmektedir.

Orman/Tekel Nakliye Tezkeresi

Orman ürünlerinin ihracı için istihsal yerinden, tekele tabi eşyada ise bu idarece tanzim olunarak verilen belgelerdir.

Helal Belgesi (Helal Certificate)

İslam ülkelerinin et ithalatında talep ettikleri, hayvan kesimlerin islami kurallara uygun olduğunu ispatlayan belgedir.

AQAP Belgesi

Milli Savunma Bakanlığı tarafından verilen, "Endüstriyel Kalite Güvence Seviye Belgesi”ni ifade eder.

GMP Belgesi

Sağlık Bakanlığı tarafından ilaç sanayicilerine verilen ve üretimin her aşamasında gerekli kalite kontrolünün yapıldığını gösteren "İyi İmalat Uygulamaları Belgesi”dir.

Sanayi Sicil Belgesi

6948 sayılı Sanayi Sicil Kanununun 1. maddesi kapsamında değerlendirilen sanayi işletmelerine ve devamlı ve seri halinde tamirat yapan işletmeler ile elektrik veya diğer enerji üreten santraller, gemi inşaatı gibi büyük inşaat yerlerine verilen bir belgedir.

Tip Onayı Belgesi

Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından münhasıran otomotiv imalatçılarına verilen ve prototip araç, sistem, aksam veya ayrı teknik üniteye ait tipin, ilgili mevzuata uygunluğunu gösteren belgedir.

Spesifikasyon Belgesi (Certificate of Specification)

Malların uluslararası standartlarının ayırımını yapan ve imalatçı firmanın TS veya ISO Belgesine bağlı olarak düzenlediği belgedir.

Nükleer ve Nükleer Çift Kullanımlı Eşyaların İhracatında İzne Esas Olacak Belge

Nükleer silahların yayılmasının önlenmesi amacıyla nükleer madde, nükleer alanda kullanılan malzeme, ekipman ve ilgili teknoloji ile nükleer çift kullanımlı malzeme, ekipman ve ilgili teknolojinin ihracatında "İzne Esas Olacak Belge”dir.

Radyasyon Analiz Belgesi / Sarı Belgesi (Radiation Certificate)

Türkiye Atom Enerjisi Kurumu tarafından ihracatçı firmaların talebi üzerine düzenlenen Radyasyondan Ari Belgesi (Sarı Belgesi) ve/veya Radyasyon Analiz Belgesi ülkemizde zorunlu uygulamada değildir. Ancak, Avrupa Birliği'nin 737/90 sayılı mevzuatı çerçevesinde, ihracat yapılan ülkenin mevzuatı nedeniyle (talep etmesi halinde) Radyasyondan Ari Belgesi (Sarı Belgesi) ve/veya Radyasyon Analiz Belgesi ihracatçı firmalarımızca Türkiye Atom Enerjisi Kurumu'nun ilgili birimlerinden ithalatçı ülke makamlarına sunulmak üzere temin edilmektedir.

Boykot/Kara Liste Sertifikası (Boycot/Black List Certificate)

Birbiri ile savaş halinde bulunan veya siyasi ilişkileri kesilmiş ya da zedelenmiş ülkeler, birbirlerini kara listeye aldıklarından dış ticaret ilişkilerinde ticaret partnerlerinin kendi kara listeleri ile hiçbir ilgisi olmadığının beyan ve onaylanmasını istemektedir.

Bu tür belgeler, malın belirli bir ülke menşeli olmadığını, ticari tarafların kara liste, boykot kapsamında olmadıklarını, ihracatçının boykot kapsamı bir ülke ile ticari ilişkisi bulunmadığını, malın boykot kapsamı (ismi verilen) bir ülkenin karasularında, hava sahasından geçemeyeceğini, taşıma aracının o ülkenin bandırasını taşımadığını, gemi kaptanının o ülkenin uyruğunda olmadığını ve buna benzer hususları beyan etmektedir.

Analiz Belgesi (Certificate of Analysis)

İthalatçı veya kamu kuruluşlarının ithal edilecek malın niteliğinin veya saflığının bilirkişi tarafından belirlenmesini gerekli görmeleri durumunda, mala ait numunenin bağımsız kurum ve kuruluşlar tarafından yapılan analiz sonucunu gösteren belge.

E 1 Laminat Parke Belgesi

Laminat parke bileşenlerinde sağlığa zarar verecek madde olmadığını, olsa bile bu miktarın uluslararası standarda uygun olduğunu, sağlık için bir problem teşkil etmediğini gösteren belgedir.

Analiz Raporu Gerektiren Ürünler - Ekspertiz Raporu (Expertise Report)

İhraç veya ithal mallarının fiyat, miktar, kalite, bileşim katkı oranı, ticari teamül gibi hususlarında gümrük idarelerince tereddüde düşülen durumlarda, analiz belgesi hazırlanması gerekmektedir.

Gümrük Kanunu ve buna bağlı diğer mevzuatlarda hangi kurum ve kuruluşların vereceği ekspertiz raporuna itibar edileceği belirtilmiştir. Ekspertiz raporları ticaret ve sanayi odaları tarafından verilmektedir.

Halı Ekspertiz Raporu

Eski Eserler Mevzuatı uyarınca, eski eser niteliği taşıyan malların ihracı yasaktır.

Ülkemizden ihraç edilen el halılarının eski eser niteliğinde olup olmadığını belirlemek için ilgili mal, ihracatçının bağlı bulunduğu oda tarafından ekspertiz işlemine tabi tutulmaktadır. Bu işleme başlamak için bir dilekçe ile ticaret ve/veya sanayi odasına başvurulmaktadır. Oda tarafından ekspertize tabi tutulan halıların eski olduğunun saptanması halinde, Türk İslam Eserleri Müzesi'nce ikinci bir ekspertiz işleminden geçirilir.

Halıların eski eser olmadığını gösteren rapora istinaden oda tarafından ilk raporda yer alan hususlar da belirtilerek gümrük idarelerine ibraz edilmek üzere rapor sureti ihracatçıya verilmektedir.

Hediyelik Eşya İhracatında Ekspertiz Raporu

Ülkemizden ihraç edilen bakırdan ve pirinçten mamul hediyelik eşyaların ihracı, Eski Eserler Kanunu gereğince ilgili müze eksperlerince ekspertize tabi tutulmakta ve bunun sonucuna göre düzenlenen rapora göre gümrük idarelerince ihracına izin verilmektedir. Bu tür bir malı ihraç edecek kişilerin, bağlı bulunduğu odaya bir dilekçe ile başvurmaları gerekmektedir.

Lületaşı İhracatında Ekspertiz Raporu

Ham lületaşının yurtdışına gönderilmesini önlemek amacıyla, ihraç edilecek lületaşı mamulleri ekspertize tabi tutulmaktadır. Ekspertiz işlemi için ihracatçı, bağlı bulunduğu odaya fatura ve ilgili form ile başvurmaktadır. Ekspertiz komitesi nezaretinde lületaşı mamulleri, ileri derecede işlem görmüş olması ve "Türk Elişi Sanatının" estetiğinden yoksun bulunmaması gibi hususlar dikkate alınarak incelenmektedir. İncelendikten sonra ambalajlanan mamuller, bölge ticaret ve sanayi müdürlüğü ve oda tarafından mühürlenerek, gümrük idarelerine teslim edilmek üzere tanzim edilen bir rapor ile birlikte ihracatçıya verilmektedir. Bu belgeleri bizzat ihracatçılar düzenleyip onaylayacakları gibi alıcının ismini vereceği bir merci tarafından da düzenlenebilir. Günümüzdeki en tipik örnekler İsrail karşısında Arap ülkelerinin tutumundan kaynaklanmaktadır.

ATA Karnesi (ATA Carnet)

ATA karneleri uluslararası Geçici İthalat Sözleşmesi (kısaca İstanbul Sözleşmesi) ve Ekleri kapsamında, taraf ülkeler arasında, başka herhangi bir belgeye gerek duyulmaksızın, eşyanın geçici olarak ithalat ve ihracatını sağlayan gümrük belgeleridir. Bir başka ifade ile milletlerarası ticari ve kültürel faaliyetlerin artırılması için eşyaların geçici olarak vergiden muaf ithal edilmesi amacıyla düzenlenen karnedir.

ATA karnesi ile gelen tüm eşya için ithalat işlemi sırasında, ne gümrüklerce ne de ithalatçı tarafından başka bir işlem yapılması gerekmemektedir. Gelen eşyanın gerek ithalatında, gerekse yeniden ihracında gümrüklerden geçiş süresinin kısaltılması sağlanmaktadır. ATA karnesi kullanmak isteyen kişi veya kuruluşların, yurtdışına götürülecek eşyanın çeki listesini eklediği dilekçesi ile birlikte, karne dağıtımı konusunda yetkili odalara müracaat etmeleri gerekmektedir. ATA karnesi kullanmak isteyen kişi veya kuruluşların, taşınacak eşya için gereken teminatı odaya vermesi durumunda ATA karnesini alabilmektedir.

ATA karnesinin geçerlilik süresi bir yıldır. ATA karnesi hamillerine, ATA karnesinin geçerlilik süresi içinde olmak kaydıyla bir ATA karnesi ile birden fazla akit taraf ülkesine birden fazla geçici ithalat yapma olanağı sunar.

Ata Sözleşmesine Üye Ülkeler Listesi

 

1. Almanya
2. Amerika Birleşik Devletleri
3. Andorra
4. Arnavutluk
5. Avusturalya
6. Avusturya
7. Belçika/Lüksemburg
8. Beyaz Rusya
9. Birleşik Arap Emirlikleri
10. Bosna Hersek
11. Bulgaristan
12. Cebelitarık
13. Cezayir
14. Çek Cumhuriyeti
15. Çin
16. Danimarka
17. Estonya
18. Fas
19. Fransa
20. Finlandiya
21. Fildişi Sahili
22. Güney Afrika Cumhuriyeti
23. Hırvatistan
24. Hindistan
25. Hollanda
26. Hong Kong
27. İngiltere
28. İspanya
29. İsrail
30. İsveç
31. İsviçre
32. İran
33. İrlanda
34. İtalya
35. İzlanda
36. Japonya
37. Kanada
38. Karadağ
39. Kıbrıs
40. Kore
41. Letonya
42. Litvanya
43. Makao
44.Macaristan
45. Lübnan
46.Makedonya
47. Meksika
48. Malezya
49. Malta
50. Mauritius
51. Moğolistan
52. Moldova
53. Norveç
54. Pakistan
55. Polony
56. Portekiz
57. Romanya
58. Rusya Federasyonu
59. Senegal
60. Sırbistan
61. Singapur
62. Slovak Cumhuriyeti
63. Slovenya
64. Sri Lanka
65. Şili
66. Tayland
67. Tayvan
68. Tunus
69. Türkiye
70. Ukrayna
71. Yeni Zelanda
72. Yunanistan

 

Yetkili Odalar

 

Adana Tic.Od.

Antalya Tic. ve San. Od.

Kayseri San. Od.

İzmir Tic.Od.

Ankara Tic. Od.

Bursa Tic.ve San. Od.

Mersin Tic. ve San. Od.

Trabzon Tic. ve San. Od.

Ankara San.Od.

Gaziantep Tic. Od.

İstanbul Tic. Od.

Gözetim Belgesi (Inspection Certificate)

Gönderilen malın ithalatçının siparişine uygun olup olmadığını araştıran bir gözetim şirketinin hazırlamış olduğu bir belgedir. Bir başka ifade ile ticarete konu olan bir malın alıcıya tesliminin satış sözleşmesinde öngörülen miktar, kalite, ambalajlama, etiketleme, yükleme, taşıma, teslim zamanı gibi koşullara uygun olarak gerçekleştirildiğinin bir "Gözetim Şirketi” aracılığı ile alıcı ve satıcı tarafından tespit ettirilmesi olup, düzenlenen belgeye "Gözetim Belgesi” denir.

Koşer Sertifikası (Kosher Certificate)

Ürünlerinin Musevi kurallarına göre hazırlandığını göstermekte olup; kalite, hijyen ve güveni simgelemektedir. İsrail'e ihraç edilecek gıda ürünlerinde Musevi dinine uygunluğu belgeleyen "koşer sertifikaları” aranmaktadır.

Bu sertifika Musevi dini mensuplarının yoğun olarak yaşadıkları ülkelere ihracatta da önemli bir unsur olarak görülmektedir. Ürünlerin yöneldiği İsrail pazarlarındaki dindarlık durumuna göre kurallar katılaşabilmektedir. Bazı ürünler için ülkemizdeki Hahambaşılıkça verilen sertifika yeterli olmakla birlikte, dinen kritik konumda olan (özellikle et-süt ve mamulleri) ürünlere İsrail'deki din otoritelerinin yerinde çalışma yaparak caizlik kazandırması gerekmektedir.

Gıda ürünlerinin dışında, Koşer Sertifikası şartının, yaygın olmamakla birlikte, bazı temizlik-hijyen ürünlerinde, tekstil ürünlerinde ve elektrikli ev aletlerinde de arandığı durumlara rastlanmaktadır.

FSC (Forest Stewardship Council - Orman Koruma Konseyi) Sertifikası

Kereste ve kerestenin kullanıldıgı mobilyaların uluslararası ticareti üzerinde çok fazla durulmakta olup; bu ürünlerin ithalatında yasal bir engel yoktur. Ancak tüketicilerin yok olmakta olan orman alanlarından getirilen ağaçlardan yapılmış ürünleri almamaları yönünde yönlendirme vardır. Sertifikalı kereste kullanımı yaygınlaşmaktadır. Bu sertifika ise "Forest Stewardship Council (FSC)” tarafından verilmektedir. Sertifikalı üretimde üretim her aşamada denetlenmekte, ormandan ağacın kesilmesinden (nereden ve nasıl sağlandığı gibi) nihai ürüne (üretimde çevreyi kirletici artıkların nasıl işleme tabi tutulduğu gibi) kadar bütün üretim aşamaları izlenmektedir.

Kimberley Süreci Sertifikası

Ham elmas sevkiyatında her yüklemenin Kimberley Süreci Sertifika Sisteminin gereklerine uygun olarak yapıldığını tevsik eden, Kimberley Sürecine ait belgelerde belirtilen asgari standartları taşıyan, belirli bir şekli olan ve elmasın menşeini, özellikleri ile ithalat ve ihracatçısını gösteren onaylı belgedir. Ham elmas ihracatı, İstanbul Altın Borsası'nın Kimberley Süreci Sertifika Sistemine uygun olarak düzenlediği sertifikayı müteakip hazırlayacağı uygunluk yazısına istinaden gümrük idareleri nezdinde gerçekleştirilir.

Sigorta Belgeleri (Insurance Documents)

Sigorta belgeleri, sigortayı yapan sigorta şirketi veya sigorta komisyoncusu tarafından düzenlenip sigortayı yaptıran kişiye (ihracatçıya veya ithalatçıya) verilen belgelerdir.

Sigorta Sertifikası (Insurance Certificate)

Bir defadan fazla yüklemesi olan firmaların kesin sigorta öncesi hazırladıkları belgedir.

Sigorta Poliçesi (Insurance Policy)

Sigorta poliçesi, sigorta akdinin belgesidir ve sigortacı tarafından imzalanıp, sigorta ettirene verilen ve her iki tarafın hak ve borçlarını gösteren bir vesikadır. Malların sevki esnasında kaybolması veya tahribi risklerini teminat altına almaktadır.

  • Nama, emre veya hamiline yazılı şekilde düzenlenebilir. Genel olarak, sigortacının ve sigorta ettirenin ve varsa sigortadan yararlanan kimsenin adı, soyadı veya ticaret ünvanı ve ikametgahları, sigortanın konusu, sigortacının üstüne aldığı rizikolarla, bunların başlayacağı ve son bulacağı zaman, taşıyanın adı soyadı gibi bilgileri içermektedir.
  • Denizyolu ile nakliye sigortasının maliyeti dünyanın pek çok yerinde nispeten makul düzeyde olup, gönderilen malın değerinin çok az bir bölümünü içermektedir.
  • Gönderilen ürünün tamamı veya bir kısmı ciddi zarar görebilir, hatta firma için çok zararlı olabilir. Pek çok durumda taşıyıcının sorumluluğunun nakliye koşulları ile sınırlıdır.

Konşimento, Taşıma Belgeleri (Bill of Lading, Transport Documents)

Konşimento emtiayı temsil eden kıymetli evraktır. Malların sevkini yapan nakliyat firması tarafından düzenlenir. Sevki tevsik eden en önemli belgedir. Tren, uçak veya gemi ile yapılan taşımacılıkta kullanılan bir taşıma belgesi olup, malların ihracatçının ülkesindeki belli bir yerden alınıp ithalatçıya teslimini taahhüt eden, buna istinaden taşıtan ile taşıyan arasında düzenlenen bir taşıma sözleşmesidir, malların teslim alınmasını gösterir bir teslim makbuzudur

 

Deniz ve nehir taşımacılığında kullanılan konşimentolar kıymetli evrak sayılıp ciro edilebilir. Diğer konşimentolar ise ciro edilemez.

Yükleme konşimentosu, tesellüm konşimentosu, üst üste taşıma konşimentosu, klozlu konşimento, sevkıyatçı konşimentosu, konteynır konşimentosudur.

Uluslararası ticarette özel durumlar dışında sıklıkla kullanılan yükleme konşimentosudur. Ayrıca, konşimentolarda yazılı malların kısım kısım çekilebilmelerini sağlamak üzere hazırlanan teslim emirleri vardır ki, bunlara da "ordino” adı verilmektedir.

Konşimentoda Bulunması Gereken Zorunlu Unsurlar

  • Düzenleyen kimsenin imzası (Taşıyan veya onun yetkili kıldığı kişi)
  • Taşıyanın adı ve soyadı veya ticaret unvanı
  • Taşınan malın cinsi, ölçüsü, markası, ve diğer özelliklerine ait bilgiler
  • Tanzim tarihi ve yeri
  • Kaç nüsha olarak düzenlendiği

Zorunlu olmasa da konşimentoda bulunması önemli olabilecek unsurlar ise şunlardır;

  • Kaptanın adı
  • Yükletenin adı
  • Gönderilenin adı
  • Geminin adı ve uyruğu
  • Yükleme limanı
  • Boşaltma limanı
  • Navlun
  • Diğer kayıtlar

Konşimento genelde deniz taşımacılığında kullanılmaktadır. Hava taşımacılığında ise aynı anlamda ve benzer bilgileri içeren konşimentolar kullanılmakta olup, kara taşımacılığında ise "Yük Senedi" kullanılmaktadır.

Taşıma Belgeleri

  • Deniz Konşimentosu (Marine bill of lading, Ocean bill of lading, Bill of lading)

 

Taşıtanın isteği üzerine taşıyıcı veya gemi acentası tarafından düzenlenip taşıtana verilen, malın yüklendiğini ve belirlenen şekilde taşınıp varış yerinde alıcısına teslim edileceğini taahhüt eden belgedir. Bu konşimentonun en önemli özelliği kıymetli evrak niteliğidir.

  • Havayolu Konşimentosu (Airwaybill)

 

Bu konşimento bir makbuzdur. Kıymetli evrak niteliği taşımaz. Ciro edilerek mülkiyeti devir edilemez. ithalatçı adına düzenlenir. (Nama yazılı konşimento niteliğindedir.)

  • Havayolu Taşıma Senedi (Letter of Air Transport)

 

Havayolu taşımacılığında, göndericinin düzenlediği ve taşınan malla ilgili bilgileri (gönderenin ismi, adresi, malların menşei, teslim yeri, paket adedi, ağırlığı, miktarı, navlun ücreti ve değeri) içeren belge.

  • Demiryolu Hamule Senedi (Railway Consignment Note)

 

Malların demiryolu ile taşınacağını gösteren, gönderen ile taşıyıcı demiryolu idaresi arasında yapılan taşıma sözleşmesini ifade eder. Hamule senedi "nama" düzenlenir, emre yazılı hamule senetleri düzenlenemez.

  • Karayolu Taşıma Belgesi (Road Waybill/CMR Consignment Note)

 

Kamyon konşimentosu (Truck Bill of Lading) da denilen bu belge, kamyon veya tır ile yapılan uluslararası taşımacılıkta, CMR [Convention Merchandises Routier (Ticari Mallar Güzergah Anlaşması)] gereğince düzenlenen bir taşıma belgesidir.

  • Nakliyeci Makbuzu (Forwarder's Receipt)

 

Demiryolu ve çoğunlukla karayolu ile taşımacılıkta kullanılan bu belge, taşıma komisyoncuları tarafından belli bir ücret karşılığında kendi adlarına ve başkaları hesabına mal taşıyan nakliye firmaları tarafından düzenlenen belgedir.

  • FİATA Tesellüm Belgeleri (FCR/FCT/FBL)

Bu belgeler bir nev'i nakliyeci makbuzudur. Ancak bu belgeler, FİATA [(International Federation of Freight Forwarders Association) Uluslararası Taşıma Acenteleri Birlikleri Federasyonu] tarafından, kendisine üye olan taşıma acenteleri için standart hale getirilmiş ve sadece karayolu taşımacılığında kullanılan belgelerdir.

  • Paket Postası Makbuzu (Parcel Post Receipt)

 

İthalatçıya posta ile gönderilecek malın bulunduğu kolinin doğrudan ithalatçı veya ithalatçının bankasına sevk edilmek üzere posta idaresine verilmesi karşılığında alınan posta makbuzuna denir.

  • TIR Karnesi

 

Bakanlar Kurulunun 16.1.1985 tarihli, 85/8993 sayılı Kararı ile 12 Mayıs 1985 tarihinden geçerli olmak üzere onaylanan 1975 tarihli "TIR Karneleri Himayesinde Uluslararası Eşya Taşınmasına Dair Gümrük Sözleşmesi" teknik eklerinde yer alan uluslararası kuruluş (halen Uluslararası Karayolu Taşımacıları Birliği IRU) tarafından basılarak üye ülkelerin Kefil Kuruluşları aracılığıyla taşıyıcıların kullanımına sunulan, TIR Sistemi altında eşya taşımaya yarayan bir belgedir.

Çeki Listesi (Weight Note)

İhracatçının, ihracat beyannamesi, gümrük beyannamesi ve konşimentoda beyan ettiği malların net ve brüt ağırlıkları ile hacimlerine ilişkin dökümünü, hangi taşıta ne kadar mal yüklendiğini, her paketin ne kadar ağırlık içerdiğini gösteren belgedir. Diğer bir ifade ile bu belge, ihraç için sevk edilen malların brüt ve/veya net ağırlığının ihracatçı veya tarafsız bir üçüncü şahıs/kuruluş tarafından beyan edildiği ayrı bir belgedir. Kamyon veya vagon ile yapılan taşımada otomatik tartı cihazlarından çıkan "kantar fişleri" de çeki listesi yerine geçer. Ancak burada, ödeme şekli olarak akreditif tercih edilmiş ise, kantar fişlerinin kabul edileceğinin akreditif mektubunda ithalatçı tarafından açıkça belirtilmiş olması gerekmektedir. Bu vesaik, malların taşıma sırasında hasar görmesi halinde önem arz eder. Sigortalı malların hangi ölçüde hasar gördüğü, ziyanın ne miktarda tanzim edileceği Sigorta Şirketi tarafından çeki listesi esas alınarak belirlenmektedir.

Koli Listesi (Packing List)

Paketler içindeki malların cinsini ve adedini belirtmek için satıcı tarafından düzenlenmektedir. Diğer bir ifade ile kolinin içinde bulunan ambalaj ve mal muhteviyatını belirten listelerdir. Yabancı gümrüklerde malın gümrük makamları tarafından örnekleme yöntemi ile kontrol edilmesini sağlamaktadır. Ayrıca yabancı alıcılar ihracatçı tarafından kendilerine gönderilecek ambalaj listesine göre malları çeşitli perakende veya toptan satış yerlerine gönderebilmektedir. Ambalaj listeleri alıcının kendi iç dağıtımında bu açıdan yardımcı olmaktadır. Dökme olmayan ve koliler ile sevk edilen malların her koli içindeki miktar ve ölçüler ile koli sayısını ambalajlar açılmadan gösteren belgedir. Böylece koli listesi gümrük işlemleri sırasında gümrük idaresine ve taşımacı firmaya sayım, yükleme ve taşıma açısından kolaylık sağlamaktadır. Koli listesi paket, kutu, sandık ve balyalar içindeki malların hangi cinsten, hangi ölçü ve renkte olduğunu gösterdiği için, ithalatçı kolileri açmadan dağıtımını yapma olanağını bulmaktadır.

KAYNAK : http://www.tim.org.tr/tr/ihracat-ihracat-rehberi-gerekli-belgeler.html

Gümrük İdarelerinde Kullanılan Belgeler

 

Gümrük işlemlerinde kullanılan belgelere buradan ulaşabilirsiniz.

 

https://ticaret.gov.tr/gumruk-islemleri/gumruk-idarelerinde-kullanilan-belgeler

 

S.N.

BELGE ADI

BELGE ÖRNEĞİ

1

Gümrük Beyannamesi Formları

Dosya indir

2

 Sözlü Beyan Formu 

Dosya indir

3

 Özet Beyan Formu ve Kullanma Talimatı

Dosya indir

4

 Emniyet ve Güvenlik Belgesi ile Açıklama Notları

Dosya indir

5

 Gümrük Statü Belgesi

Dosya indir

6

 Serbest Bölgelerden Avrupa Birliği'ne Gönderilecek Eşyaya İlişkin Tespit ve Tahakkuk Kağıdı

Dosya indir

7

 Antrepo Rejimi Kapsamındaki Eşyaya ilişkin Tespit ve Tahakkuk Kağıdı

Dosya indir

8

 Bağlayıcı Tarife Bilgisi Formu

Dosya indir

9

 Bağlayıcı Tarife Bilgisi Başvuru Formu

Dosya indir

10

 Menşe Şahadetnamesi

Dosya indir

11

 Nihai Kullanım İzin Başvuru Formu ve Açıklama Notları

Dosya indir

12

 Nihai Kullanım İzin Belgesi

Dosya indir

13

 Nihai Kullanım Denetim Formu

Dosya indir

14

 İşlenmiş Tarım Ürünlerinin Beyan Formu/Analiz Sonuç Raporu

Dosya indir

15

 Nihai Kullanım Kapsamı Eşyaya İlişkin Satış ve Devir Formu

Dosya indir

16

 Kontrol Belgesi, Yük Listeleri ve Kontrol Belgesi Kullanma Talimatı

Dosya indir

17

Sektörel Destekleme Başvuru Formu

Dosya indir

 

Konuyla İlgili Ayrıntılı Bilgi İçin :

Ticaret Bakanlığı Gümrükler Genel Müdürlüğü ve Gümrük Müdürlükleri

Eskişehir Yolu Yerleşkesi

Aşağıdaki iletişim yollarından biri ile bize ulaşabilirsiniz:

Adres : Dumlupınar Bulvarı No: 151 Eskişehir Yolu 9. Km. 06530 Çankaya / ANKARA

Tel : 0312 449 10 00

Gümrükler Genel Müdürlüğü : https://ggm.ticaret.gov.tr/data/5d26fdf513b8751220b527b1/13.01.2020 GGM Telefon_web.pdf

Gümrük Bölge Müdürlükleri : https://www.ticaret.gov.tr/data/51dd2410487c8e23a00c4ea7/bölge-müdürlükleri.pdf

İhracatta ve İthalatta Hangi Belge Nereden Alınır ? sorusunun cevabı için linkteki tabloya bakınız.

Dış Ticaret Belgeleri

https://abmevzuat.com/akademi/dis-ticaret-belgeleri/ 

http://www.melihpolat.com.tr/dis-ticarette-kullanilan-belgeler#:~:text=Dış ticaret işlemlerinde kullanılan belgelerin,gözetim belgesi, gemi ölçü raporu. 

Dış ticaret işlemlerinde kullanılan belgelerin belirli bir sistematik içerisinde, anlaşılır bir şekilde açıklanabilmesi için bu belgeler 5 ayrı grupta incelenir. Bunlar;

1. Ticari Belgeler (Commercial Documents) : Faturalar, çeki listesi, koli listesi, imalatçı analiz belgesi, kontrol-gözetim belgesi, gemi ölçü raporu.

2. Resmi Belgeler (Official Documents): Dolaşım belgeleri, menşe şahadetnamesi, kontrol belgeleri, konsolosluk faturası, uygunluk belgesi, sağlık sertifikası, veteriner sertifikası, helal belgesi, koşer belgesi, radyasyon belgesi, boykot/kara liste sertifikası, A.T.A karneleri.

3. Taşıma Belgeleri (Transport Documents): Deniz konşimentosu, Özellikli konşimentolar, diğer konşimentolar.

4. Sigorta Belgeleri (Insurance Documents): Flotan sigorta poliçesi, sigorta mektubu, sigorta poliçesi, sigorta sertifikası.

5.Finansman Belgeleri (Financial Documents): Poliçe, bono, rehin senedi, antrepo makbuzu, teslim emri, kontrol ve numune alma yetki belgesi.

 

1. Ticari Belgeler (Commercial Documents)

 

proforma_fatura_banner

1.a. Proforma Fatura (Proforma İnvoice): İhracatçının sipariş sırasında ithalatçıya gönderdiği teklif faturasıdır. Ön fatura anlamına da gelir. Bu fatura Offer Form – Teklif Formu yerine geçer. Bu belge üzerinde, ihracatçı ve ithalatçının kimlik bilgileri, malın fiyatı, tanımı, miktarı, eşyanın taşınma şekli ve navlun bedeli ile teslim şekli, sigorta ve yükleme tarihi, boşaltma yeri, malların ağırlıkları ile ambalaj şekilleri, koli sayısı ve teklif edilen fiyatın hangi tarihe kadar geçerli olduğu da belirtilir. Proforma faturanın hukuki ve ticari herhangi bir değeri yoktur, hiçbir mali yükümlülük yaratmaz yani ihracatçının vermiş olduğu bu fatura karşılığında ithalatçı için herhangi bir ödeme veya KDV söz konusu olmaz. Ancak, proforma faturanın gönderilmesinden sonra ithalatçının kesin sipariş vermesi ve özellikle akredetif açması halinde , akredetif metninde proforma fatura tarih ve sayısı bildirilmiş ise, bu taktirde ihracatçı gönderdiği proforma faturadaki bilgilerle kendini bağlamış ve bu kapsamda yükleme sorumluluğuna girmiş olacaktır. Ayrıca ithalatçı, açtığı akredetif metninde, ihracatçının malları sevk edip yükleme belgelerini kendisine göndermesi sırasında ticari fatura ile birlikte proforma faturanın da kendisine gönderilmesini isteyebilir. Böyle bir talep de bulunmasının amacı, anlaşma konusu mal detayları ile fiili ihracı yapılan ve fiili ihracat sırasında düzenlenen ticari faturanın proforma fatura ile mütekabil olduğunu görmek istemesinden kaynaklanır.

 

 

ticari_fatura_ornegi

1.b. Ticari Fatura (Commercial İnvoice): İhraç malları hazırlandıktan ve sevkiyat yapılmadan önce düzenlenecek ilk belge ticari faturadır. Asıl fatura niteliği taşır, proforma üzerindeki şartlar ithalatçı tarafından kabul edilmişse, ticari fatura oluşturulacaktır. İhracatçı sözleşme yaptıktan sonra ve eğer varsa akredetif açıldıktan sonra malların fiyat, miktar, tutar, kalite, ambalaj vb. şartlarında değişiklik olmamışsa proforma faturadaki bilgileri aynen, eğer şartlarda bir değişiklik yapılmış ise değişen şartlarda (değişen şartlar için taraflar arasında yazışma yapılmış olmalı veya akredetif için değişiklik talimatının bankalar kanalı ile taraflara iletilmiş olması gerekir) ticari fatura düzenlenecektir. Mallar ihracata hazır hale geldikten sonra ilk düzenlenecek belgedir, makbuz özelliğine sahip kıymetli bir evrak niteliği taşır. Başka bir ifade ile, ticari fatura; proforma faturaya, siparişe veya alım satım sözleşmesine istinaden ihracatçı tarafından düzenlenen, malın cinsini, miktarını, birim fiyatını ve toplam tutarını içeren ve satışın yapılmış olduğunu gösteren kıymetli evrak özelliğine sahip bir belgedir. Bu belge, diğer vesaik için esas teşkil eder. Örneğin; konşimento, ihracat beyannamesi, sigorta poliçesi, menşe şahadetnamesi ve dolaşım belgesi gibi belgeler ticari fatura esas alınarak ve ticari faturadaki bilgilere tam bir uyumluluk içerisinde hazırlanacaktır. Bir ticari fatura düzenlenirken karşılaşılabilecek muhtemel sorunların oluşmasına mahal vermemek için çeşitli unsurların mutlaka fatura muhteviyatında belirtilmesi zorunluluk arz eder. Ticari fatura düzenlenirken, fatura üzerinde ihracatçı-ithalatçı unvan adresleri, dış ticarete konu malın yükleme limanı, malın imal edildiği, üretildiği ülkenin ismi, menşei, yüklenen malların boşaltılacağı son varış, liman veya şehir ismi, malın birim fiyatı, toplam bedeli, incoterms terimleri (teslim şekilleri) yer alacaktır. Faturada yer alan ihraç ürünlerinin değerleri ayrı ayrı gösterilecektir. Böyle bir uygulama, ithalatçı ülkenin gümrüğünde vergilerin doğru hesaplanmasında, müşterinin faturayı kontrolünde ve ürünün satış fiyatının belirlenmesinde kolaylık sağlar. Bir faturada teslim şekli ne olursa olsun FOB değer ayrı olarak gösterilmelidir. Aksi halde, ithalatçının ödemesi gerekenden daha fazla ithal gümrük vergisi ödeme ihtimalini doğurur. İthalatçı ülkenin gümrüğünde sorun yaşanmaması için her bir orijinal fatura ve nüshası ayrı ayrı imzalanıp kontrol edilmelidir.

 

navlun_faturasi_ornegi

1.c. Navlun Faturası (Freight İnvoice): Öncelikle bu vesaikten bahsetmeden önce, dış ticarette taşımacılık ve bunun karşılığında ödenen bedelin üzerinde durmak yararlı olacaktır. Navlun, deniz ve/veya iç su yolu ile taşımacılıkta malın taşıma ücretinin ifadesidir. Düzensiz sefer yapan Tramp Gemilerinde navlun (tramp navlunu) genellikle taşıma sözleşmesi (Charter Party) ile belirlenir. Bu çeşit navlunlar uygulamada özellikle nispeten düşük değerli dökme malları kapsar. Burada tramp navlununu belirleyen en esaslı kriter taşıma şirketleri arasındaki rekabettir. Tramp taşımacılığında istikrarlı bir navlun uygulaması yoktur, aynı hat için navlunlar gün aşırı değişebilir. Düzenli sefer yapan Liner Gemilerinde söz konusu olan Liner navlunları ise büyük taşıma şirketlerinin (armatörlerin) üye olduğu ulusal veya uluslar arası navlun konferansları tarafından belirlenir. Bu tip navlunlar istikrarlıdır, çünkü Navlun Konferansına üye olan taşıma şirketleri aynı taşıma hizmeti için aynı navlun bedelini uygularlar. Bir navlun ödemesi, dış ticarete konu malı taşıtan tarafından iki farklı şekilde gerçekleştirilebilir. Bunlardan biri peşin navlun ödemesi (advance freight), diğeri ise havale navlun ödemesi (freight collect)'dir. Peşin Navlun ödemesi, taşıtan tarafından fiili ihracat tarihinde taşıma şirketine yapılır. Havale navlun ödemesi ise, fiili ihracat başlayıp gemi yola çıktıktan sonra yapılır. Havale navlun ödemesinde (Freight Collect), taşıma şirketi navlun tamamen ödenmedikçe malı ithalatçıya teslim etmeme hakkına sahiptir. Navlunu oluşturan maliyet unsurlarını ise 4 ayrı grupta inceleriz. Bunlar: Seyir maliyetleri olan amortisman (geminin eskime payı), gemi bakım onarım giderleri, yakıt vs. giderleri; Liman Maliyetleri olarak adlandırılan gemi ile ilgili maliyetler, elleçleme maliyetleri ve liman resimleri ve harçları; Depolama Maliyetleri ve Munzam (İlave) Maliyetlerden oluşur. Burada navlunu oluşturan unsurlardan biri olan liman ve depolama maliyetlerinin üzerinde ayrıca durmak da yarar vardır. Liman maliyetleri içinde yer alan gemi ile ilgili maliyetlerle ifade edilmek istenen gemi rıhtıma yanaştıktan sonra malı tamamen yüklenene kadar geçen süre içinde üstlenilen maliyetleri kapsar. Liman gemi açısından taşıma yapılmayan bir yer olduğu için geminin limanda kalma süresi ne kadar uzarsa ilgili maliyetler de o kadar artar. Burada özellikle bir gemi açısından rıhtıma yanaşmayı beklemenin süresinin uzunluğu o geminin boyu ile yakından ilgilidir. Çünkü geminin boyu ne kadar büyürse rıhtımda yer bulabilme şansı azalır. Bu durum doğaldır ki taşınacak malın tonu başına maliyetini artıracaktır. Liman maliyetlerinin bir diğerini oluşturan elleçleme maliyetleri ise malların gemiye yüklenmesi, gemiden boşaltılması, istiflenmesi, bağlanması ile denetim ve gözetim faaliyetlerinden oluşacaktır. Depolama Maliyetleri ise, malın limana gelmesinden itibaren geminin güvertesine/ambarına yüklenene kadar depolarda bekletilmesi maliyetini ifade eder. Malın yükleme hızının düşük ve akışının kesintili olduğu bir ortamda taşımayı gerçekleştirecek gemi limana gelmeden önce bu malları depolarda bekletmek maliyeti düşürücü bir etki yaratır. Çünkü mal geldikçe bunları gemiye yüklemek geminin limanda kalış süresini ve dolayısıyla bekleme maliyetlerini artırıcı bir sonuç doğurur. Tüm bu açıklamalardan sonra dış ticaret uygulamalarında navlun faturası olarak bilinen vesaik, uluslar arası taşımacılıkta taşıma ücretinin ifadesini gösterir. Bilindiği üzere, tanımlarını oluşturan kelimelerin baş harflerinden oluşmuş kodlarla tanınan ve dış ticarette teslim şekilleri olarak bilinen, ilki 1936 yılında yayımlanıp o günden bugüne kadar 6 defa güncellenen INCOTERMS (International Commercial Terms) terimlerinden CFR ve CIF teslimlerde navlunu ihracatçı öder. Ancak, konşimentoların altında navlunun nerede ve kim tarafından ödeneceği yazılır. Bu yazı, “navlun ödenmiştir” şeklinde yazılmış ise navlunun kim tarafından ödendiği açıkça anlaşılmaz. İhracatçı bu durumda taşıyıcı firmadan navlun faturası adı verilen bir belge alır. Sadece navlun ödenmiştir ibaresi taşıyan bir konşimento düzenlendiğinde diğer yükleme belgeleri üzerinde de “navlun ödenmiştir” ibaresinin yazılı olması gerekir. Navlunun ödendiğine dair hiçbir ibare taşımayan konşimento düzenlendiği ve fakat navlunun ihracatçı tarafından ödendiği durumlarda, navlun faturası konşimentoya mutlaka eklenmelidir. Navlun faturasının, tıpkı yükleme belgeleri gibi ithalatçıya gönderilmesi gerekir.

 

certified_invoice

1.d. Tasdikli Fatura (Certified İnvoice-Visaed İnvoice): Bu fatura, ihracatçının kendi orijinal faturasını düzenleyerek, ihraç edeceği ülke Konsolosluğuna tasdik ettirdikten sonra ithalatçıya gönderdiği faturadır. Burada, ihracatçı önce kendi orijinal faturasını düzenler, sonra bağlı bulunduğu meslek odasına (ticaret odasına ve/veya sanayi odasına) giderek hazırladığı Menşe Şahadetnamesini onaylatır. Daha sonra ithalatçı ülkenin Konsolosluğuna orijinal faturası ile menşe Şahadetnamesini ibraz eder ve faturasını bu Konsolosluğa onaylatır. Özellikle İsrail ve Orta Doğu ülkeleri bu faturayı talep eder.

 

ceki_listesi_banner

1.e. Çeki Listesi (Weight Note): İhracatçının, ihracat beyannamesi, gümrük beyannamesi ve konşimentoda beyan ettiği malların net ve brüt ağırlıkları ile hacimlerine ilişkin dökümünü, hangi taşıta ne kadar mal yüklendiğini, her paketin ne kadar ağırlık içerdiğini gösteren belgedir. Diğer bir ifade ile bu belge, ihraç için sevk edilen malların brüt ve/veya net ağırlığının ihracatçı veya tarafsız bir üçüncü şahıs/kuruluş tarafından beyan edildiği ayrı bir belgedir. Kamyon veya vagon ile yapılan taşımada otomatik tartı cihazlarından çıkan “kantar fişleri” de çeki listesi yerine geçer. Ancak burada, ödeme şekli olarak akredetif tercih edilmiş ise, kantar fişlerinin kabul edileceğinin akredetif mektubunda ithalatçı tarafından açıkça belirtilmiş olması gerekir. Bu vesaik, malların taşıma sırasında hasar görmesi halinde önem arz eder. Sigortalı malların hangi ölçüde hasar gördüğü, ziyanın ne miktarda tanzim edileceği Sigorta Şirketi tarafından Çeki Listesi esas alınarak belirlenir.

 

1.f. Gemi Ölçü Raporu (Ullage Report): Bu belge, ihracatçı veya ithalatçının isteği üzerine, deniz yolu taşıma şirketleri veya uluslar arası gözetim şirketlerince düzenlenir. Sıvı olarak gemiye yüklenen akaryakıtın veya kimyevi maddenin gemi tankına ne miktarda yüklendiğini, yükleme sırasında ne miktarda fire olduğunu gösteren ve boşaltma limanında ne miktarda fire verebileceğinin saptandığını gösterir bir vesaiktir.

1.g. Koli Listesi (Packing List): Dökme olmayan ve koliler ile sevk edilen malların her koli içindeki miktar ve ölçüler ile koli sayısını ambalajlar açılmadan gösteren belgedir. Böylece koli listesi, gümrük işlemleri sırasında gümrük idaresine ve taşımacı firmaya sayım, yükleme ve taşıma açısından kolaylık sağlar. Koli listesi paket, kutu, sandık ve balyalar içindeki malların hangi cinsten, hangi ölçü ve renkte olduğunu gösterdiği için, ithalatçı kolileri açmadan dağıtımını yapma olanağını bulur.

 

imalat_analiz_raporu_banner

1.g. İmalatçı Analiz Belgesi (Manufacturer's Analysis Certificate): Boya, çimento, asit vb. kimyasal maddeler gibi analiz gerektiren malların nem oranı, erime derecesi ve bu malların formüllerini oluşturan element ya da bileşiklerin ad ve oranlarını gösteren belgedir. İhracatçıların en büyük sorunu, yükledikleri malların sipariş özelliklerine sahip olmadığı gerekçesi ile alıcı tarafından bildirilen ve mal bedelinden kesinti yapılarak veya reklamasyon denilen kısıntılar yaparak ya da mal bedeli üzerine blokaj konularak bedelin bir kısmının veya tamamının alıcı tarafından ödenmeyeceğinin bildirilmesidir. Özellikle konfeksiyon ihracatçıları bu konuda büyük zararlar ile karşılaşmaktadır. Bu çeşit sorunların oluşumuna mahal vermemek için en etkili yol, ya alıcının (ithalatçının) bildirdiği ya da karşılıklı olarak üzerinde anlaşma sağlanan bir gözetim şirketinin, malların ambalajları kapatılmadan önce bunları kontrol edip, imalatçı analiz belgesini vererek onay işlemini gerçekleştirmesidir. Bu aşamada bir dış ticaret işleminde gözetim şirketlerinin üstlendikleri fonksiyondan da bahsetmekte de yarar vardır. Gözetim Şirketi, bir dış ticaret faaliyeti sırasında anlaşmada belirtilen hususlara tarafların uyup uymadığını, yükleme öncesi ya da malların kabulü sırasında yapacağı denetimler ve tutacağı raporlarla belirleyen kuruluştur. Diğer bir ifade ile bu şirketler, bir dış ticaret anlaşmasında yer alan malların belirlenen spesifikasyonlara uygun olup olmadığının teknik incelemesini uzmanlarına yaptırarak buna ilişkin rapor düzenleyen organlardır. İthalatçının ısmarladığı bir malın üretimi, kalite, miktar ve sevk kontrolünün güvenilir bir şekilde gerçekleştirilebilmesi için en kolay ve garantili yol bir gözetim şirketine başvurmaktır. Gözetim şirketi yaptığı kontroller ile malların öngörülen standart ve şartnamelere uygunluğu konusunda uluslar arası geçerliliği olan bir rapor verir, bu rapora gözetim raporu adı verilir. Bu şirketler yapacakları kontrol ve denetim işlemlerini gerçekleştirmek için gerekli olan her türlü laboratuarı kurar ve işletir. Bunlar, ithalat ve ihracatta koordinasyonu sağlayan tarafsız kuruluşlardır. İç ticarete yönelik olanların Sanayi ve Ticaret Bakanlığına, dış ticarete yönelik olanların ise Dış Ticaret Müsteşarlığına bağlı Dış Ticarette Standardizasyon Genel Müdürlüğüne başvurmaları gerekmektedir. Gözetim şirketleri tarafından düzenlenen rapor ve tartı listelerinin Konsolosluk ve mahalli ticaret odalarınca ayrıca onaylanmasına gerek bulunmamaktadır. Bir gözetim belgesi üzerindeki yazılı sonucun ithalatçı ve ihracatçı için bağlayıcı olabilmesi için, bunun mutlaka alım satım sözleşmesi ve/veya diğer resmi belgelerde (akredetif mektubu gibi) belirtilmiş olması gerekir.

 

certificate_of_inspection

1.h. Kontrol Belgesi (Certificate of İnspection): Dış ticarette, fiili ihracatı başlatılacak malın kalitesinin, alım satım sözleşmesinde ismi yazılı olan malın kalitesiyle aynı olup olmadığının tespit edilmesi önem arz eder. Kontrol Belgesi ihracatçı veya ithalatçının isteği üzerine, fiili ihracattan önce uluslar arası gözetim şirketlerince düzenlenir. Ancak, bazı tarım ürünlerinin ithalatı için düzenlenen bu belgenin alınması Dış Ticarette Teknik Düzenlemeler ve Standardizasyon Yönetmeliği gereğince zorunludur. Bu zorunluluğa istinaden, tarım ürünlerinde kontrol belgesi alınması için ilk aşamada Tarım ve Köyişleri Bakanlığına bağlı Tarımsal Üretim ve Geliştirme Genel Müdürlüğüne başvurulur. Bu başvuru yazısı aynı zamanda bir taahhütname niteliği taşır. Başvurunun değerlendirilmesi olumlu sonuç verirse, mezkur Genel Müdürlük; ticarete konu mal hangi gümrükten serbest dolaşıma sokulacaksa o gümrüğe bir yazı göndererek ilgili gümrüğün bulunduğu ildeki Zirai Karantina Müdürlüğü tarafından alınacak numune üzerinde yapılacak analizin olumlu sonuçlanması koşuluyla malın ithalinde Bakanlık tarafından bir sakınca olmadığını belirtir. Bunun üzerine ilgili gümrük müdürlüğü Zirai Karantina Müdürlüğüne bir yazı göndererek analizin yapılmasını ve sonucun kendisine bildirilmesini ister. Analizin olumlu sonuçlandığına dair Zirai Karantina Müdürlüğü tarafından verilen rapor aynı zamanda bir Kontrol Belgesidir. Ayrıca, Kontrol Belgesi, Dış Ticaret Müsteşarlığı Standardizasyon Genel Müdürlüğünün taşra teşkilatını oluşturan illerdeki Bölge Müdürlüğü bünyesinde bulunan Standardizasyon Denetmenleri Grup Başkanlığından da alınır. Alınan bu belge “Uygunluk Belgesi”dir. Bu noktada uluslar arası gözetim şirketleri tarafından verilen Gözetim/Kontrol Belgesi ile Dış Ticaret Müsteşarlığı Standardizasyon Denetmenliklerinin verdiği Uygunluk Belgesi arasındaki farka da değinmek de yarar olduğunu düşünmekteyim. Zorunlu belgelendirmeye konu olan evrak Uygunluk Belgesidir. Bu belge ithalatta ve ihracatta, ithalatın veya ihracatın yapıldığı ülkenin teknik mevzuata uygunluğunun sağlanıp sağlanmadığını denetler. Diğer bir ifade ile, teknik mevzuatın varlığı bu belgenin alınmasını zorunlu kılar. Uygunluk Belgesi, standardizasyona tabi olan mallar için geçerlidir. İhtiyari unsur taşıyan vesaik ise, Kontrol/Gözetim Belgesidir. Bu belge genellikle ithalatçı tarafından talep edilmesi halinde düzenlenecektir. Yasal ve resmi bir zorunluluğu yoktur. Eğer ithalatçı, ithal edeceği mal için standartlara uymanın sağladığı kalitenin de ötesinde bir kalite arıyorsa veya aradığı özellik standardizasyonun dışında ise böyle bir özelliğin sağlanıp sağlanmadığının tespiti için bu belgenin ihracatçı tarafından düzenlenip kendisine gönderilmesini ister.

Not : Kontrol Belgesi, resmi nitelik taşıyan dış ticaret belgeleri arasında yer alır. Ancak, incelememizde, ihtiyari nitelik taşıyan ve gözetim şirketleri tarafından düzenlenen kontrol/gözetim belgesinden farkını ortaya koymak için bu kapsamda incelenmiştir.

 

2. Resmi Belgeler (Official Documents)

 

dolasim_belgesi

2.a. Dolaşım Belgeleri (Movement Certificate): Bu belgelere serbest dolaşım belgeleri de denilmektedir. Türkiye ile Avrupa Birliği arasında şu aşamada bir ekonomik entegrasyon devleti ilişkisi mevcut bulunmaktadır ki bunun adı da “Gümrük Birliği”dir. Gümrük Birliği bölgesinin sınırları bu ekonomik entegrasyon yapısının üçüncü ülkelere karşı sınırlarını çizer. Bir başka ifadeyle, üçüncü ülkelerden gelip bu sınırlar içerisine ithal edilecek herhangi bir ürün ya da eşya için gümrük vergiler, ilgili tüm diğer vergi ve fonlar tahsil edilir. Bunların tahsili akabinde, bu ürünler ya da eşyalar Gümrük Birliği sınırlarından içeri girerek bunları ithal eden gümrük birliği ülkesi (X) tarafından katma değer kazandırılmış ya da kazandırılmamış olarak diğer bir gümrük birliği ülkesine (Y) ihraç edildiği zaman, artık (Y) ülkesine herhangi bir vergi, fon alınmadan girer ki işte bu durumun varlığı “Serbest Dolaşım” olarak nitelenir. Dolaşım Belgeleri, Türkiye veya Avrupa Birliğine üye ülkeler menşeli veya bu ülkelerde serbest dolaşım halinde bulunan üçüncü ülke menşeli mallar için düzenlenebilir. Bu belgelerden biri olan A.TR Dolaşım Belgesi, Türkiye'den AB Üyesi bir ülkeye yapılacak ihracatta ya da AB Üyesi bir ülkeden Türkiye'ye yapılacak sanayi malı ihracatında ortaklık ilişkisi çerçevesinde tanınan gümrük indirimleri veya tavizli rejimden yararlanabilmek için kullanılan bir belgedir. Bir Türk ihracatçısı tarafından A.TR Belgesi doldurulurken, belge üzerinde yazılı bulunan malın veya bu malın üretiminde kullanılacak ithal girdilerinin tüm vergilerinin (gümrük vergisi, toplu konut fonu, kaynak kullanımı destekleme fonu gibi) bu malın üçüncü ülkelerden ithalatı sırasında veya ihraç edileceği bir AB ülkesine ihracatı sırasında ödenmiş olması gerekir. Aksi halde A.TR belgesi alınamaz. İhracatçı tarafından “İlgili malımızın üretiminde gümrük vergisi ödenmemiş bir ithal girdi yoktur” şeklinde bir taahhütte bulunulması durumunda Ticaret ve Sanayi Odasından veya sadece Ticaret Odasından alınan bu belge, yine ihracatçı tarafından çıkış gümrük idaresine onaylatılacaktır. Gümrük idaresi tarafından onay verildiğini gösteren tarihten itibaren 4 ay içerisinde bu belge ithalatçı ülkedeki varış gümrük idaresine ibraz edilmelidir. Bu süre içinde, ithalatçı A.TR Belgesini kendi ülkesindeki gümrük idaresine ibraz edemezse doğaldır ki gümrük indiriminden yararlanamayacaktır. Diğer bir ifadeyle, normal gümrük vergisini ödemek durumuyla karşı karşıya kalacaktır. Ancak, bu durumda da ithalatçı belgeyi daha sonra ibraz etmek şartıyla teminat vererek malları çekebilir. Ne var ki, böyle bir durum ithalatçı açısından hoş karşılanmayacaktır. Çünkü, ithal ettiği malın fiyatı en azından vergi değeri kadar yükseleceği için bunu ithal etmenin maliyeti kendisi için artacaktır, dolayısıyla ithal etmeye yanaşmayacaktır. Eğer Ticaret ve Sanayi Odasına ihraç malının üretiminde gümrük vergisi ödenmemiş bir ithal girdinin bulunmadığına dair bir taahhütte bulunulmasına rağmen gerçekte böyle bir girdi vardı da bu durum Ticaret ve Sanayi Odasının gözünden kaçmış ve malın gönderildiği AB üyesi ülkesinin gümrüğünde bir şüphe uyandırmış ise, A.TR belgesi ilgili AB ülkesinden ihracatçının Ticaret ve Sanayi Odasına geri gönderilecektir. A.TR belgesinin süresi, belgenin düzenlenme tarihini takip eden ilk iş gününden itibaren 4 aydır. Yani belge üzerinde ismi yazılı malın fiili ihracatının 4 ay içinde yapılmış olması gerekir. Dolaşım belgelerden bir diğeri EUR.1 Belgesi'dir. Bu belge, Türkiye'den EFTA (Avrupa Serbest Ticaret Anlaşması Bölgesi, İzlanda, Norveç, Liechtenstein, İsviçre) ülkelerine ve EFTA ülkelerinden Türkiye'ye yapılacak ihracatta, sanayi ürünlerinin ithalatında gümrük indirimlerinden (muafiyetlerden) yararlanmak amacı ile ihracatçı tarafından bağlı bulunulan Ticaret ve Sanayi Odasından alınıp doldurulduktan sonra çıkış gümrük idaresine onaylatılan bir belgedir. EUR.1 belgesine çıkış gümrük idaresi tarafından verilen onay tarihinden itibaren 4 ay içinde ithalatçı tarafından varış gümrük idaresine ibraz edilmesi halinde ithalatçı, uygulanan vergi indirimlerinden ve muafiyetlerden yararlanabilir. Ancak burada en önemli nokta, bu belgenin her mal için düzenlenememesidir. Türkiye'den EFTA ülkelerine mal ihraç edileceği zaman EUR.1, ancak 0 Türk menşeli mallar için düzenlenir. Bir başka ifade ile içinde ithal girdi bulunan malların Türkiye'den EFTA ülkelerine ihracında bu belge düzenlenemez. Bu noktada, dolaşım belgeleri olan A.TR ve EUR.1 belgeleri arasındaki en önemli fark, A.TR belgesinin sadece imalat sanayi ürünlerinin dış ticareti ile sınırlı olmasıdır. Örneğin; İtalya'ya domates ihraç ederken, domates AB'nin Ortak Tarım Politikası kapsamında kalan ve dolayısıyla imalat sanayi kapsamı dışında kalan bir ürün olduğu için Türk ihracatçısı bu mal için A.TR belgesi düzenleyemez, bunun yerine sadece EUR.1 belgesi düzenleyebilir.

 

mensei_sahadetnamesi

2.b. Menşe Şahadetnamesi (Certificate of Origin): Bu belge, ihracata konu malın menşeini, üretildiği, imal edildiği ülkeyi gösteren bir belgedir. Ayrıca bu belge, bir ülkede imal edilmiş olduğu halde üçüncü bir ülkede geçirdiği ek işçilik ve diğer işlem sebebiyle katma değeri belirli bir oranda artmış olan malın, ek işlem geçirdiği ülke menşeli olması gerektiğini de gösteren bir belgedir. Gümrük işlemleri, ülkeler arasında mevcut ticaret anlaşmaları hükümleri dahilinde yapılır. Örneğin, bir malın gönderildiği bir ülkede Tercihli Gümrük Rejiminden yararlanması veya konulan kota sınırlamasının aşılıp aşılmadığının belirlenmesi için gümrüğe gelen malların menşeinin belirlenmesi önem arz eder. Genellikle Ticaret ve Sanayi Odasından veya sadece Ticaret Odasından bazen de ithalatçı ülkenin ihracatçı ülkedeki konsolosluğu tarafından onaylanan belgedir. Bu belge düzenlenmesi açısından yasal zorunluluk arz etmez. Ancak, söz konusu eşyanın ihracatçının ülkesi ile aralarında serbest ticaret işbirliği anlaşması bulunan (Örneğin, Türkiye-Polonya, Türkiye-İsrail gibi..) diğer ülkelere ihraç edileceği zaman ithalatçının talebi üzerine düzenlenen belgedir. Buna ilişkin çeşitli örnekler verilebilir, örneğin; ABD halen Türk menşeli tekstil ürünlerine kota uygulamaktadır. Bu yüzden, bazı Türk tekstil ürünleri ihracatçılarımız, kotaya tabi olmamak için, ABD'nin kota uygulamadığı Bulgaristan'da fabrika kurup, bu ülkede ürettikleri tekstil ürünlerini bu ülkeden, bu ürünlerin Bulgar menşeli olduğunu gösteren menşe şahadetnamesi ile birlikte ABD'ye ihraç etmektedirler. AB üyesi ülkeler arasındaki ticarette ve AB ile Türkiye arasındaki ticarette menşe şahadetnamesi istenmez. Eğer gönderilen mallar için ihracatçı ülkeye gümrük indirimi veya muafiyeti uygulanıyorsa menşe şahadetnamesi yerine geçen A.TR belgesi kullanılacaktır.

 

consular_invoice

2.c. Konsolosluk Faturası (Consular İnvoice): İhraç ürününün menşeini belgelemek için malın ihraç edileceği ülkenin konsolosluğu tarafından onaylanan belgedir. Bazı ülkelerin dış ticaret rejimleri, bu ülkelerce ithal edilecek mallar için ithal sırasında gümrük işlemlerine esas teşkil edecek Konsolosluk faturasının ibrazını zorunlu görür. İsrail, Orta ve Güney Amerika, Suudi Arabistan gibi ülkeler ithal ettikleri malların faturalarının ihraç ülkesindeki Konsolosluklardan onay almasını isterler. İthalat yapılacak ülkenin İthalat Mevzuatında bu belgenin aranması koşulu varsa, ihracatçı ihracat yapacağı ülkenin Konsolosluğuna gider, oradan alacağı boş fatura formunu doldurur, aynı Konsolosluğa götürüp tasdik ettirir ve ithalatçıya bu faturayı gönderir. Bu fatura ile malın menşei ve ihraç ülkesi belgelendiği gibi malın ihraç fiyatının cari piyasa fiyatına uygunluğu da ithal ülkesi Konsolosluğunca kontrol edilmiş olur. Böylece damping yapılması engellenmiş olur ve ithalatçı ile ihracatçının anlaşarak ülke dışına döviz kaçırmasının önüne geçilmiş olur.

2.d. Veteriner Sertifikası (Veterinary Certificate): Bu vesaik, canlı hayvan ve hayvansal ürünlerin (et, süt, yumurta, bal, deri, yün gibi.) ihraç veya ithal edilebilmesi için bu malların sağlıklı olduğuna ve bulaşıcı hastalık taşımadığına dair, gümrük giriş-çıkış kapılarında resmi veteriner hekim tarafından yapılan kontrollerin sonucunu gösteren belgedir. Bu konuda yetkili kılınmış gümrük idareleri, İstanbul, İzmir, Trabzon, Mersin, Edirne, Gürbulak, İzmit, İskenderun ve Ankara Gümrük Başmüdürlükleri ve bunlara bağlı Gümrük Giriş ve Çıkış Müdürlükleridir. Ayrıca bu noktada, AB üye ülkelerine ihraç edilecek veya bu ülkelerden ithal edilecek süt ürünleri (özellikle peynir) için Tarım ve Köyişleri Bakanlığından alınan IMA-1 formu doldurulduktan sonra resmi veteriner hekim tarafından kontrol edilerek onaylanır. Daha sonra bu belge gümrük idaresine ibraz edilerek malın giriş ve çıkışı yapılır.

2.e. Bitki Sağlık Sertifikası (Phytosanitary Certificate): İthal veya ihraç edilecek bitki veya bitkisel ürünlerin hastalık veya zararlı haşarat taşımadıklarının giriş-çıkış gümrüklerine kanıtlanması için ihracatçı, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Tarım İl Müdürlüğü Bitki Koruma Şube Müdürlüğünden temin edebileceği Zirai Karantina Servisi Bitki İhraç dilekçesini doldurduktan sonra Tarım İl Müdürlüğünden ilgili Bitki Koruma Şube Müdürlüğüne sevk alır. Üzerine sevk kaydı düşülmüş dilekçe ile tekrar Bitki Koruma Şube Müdürlüğüne başvuruda bulunulduktan sonra ihraç konusu olan ürünün bir numunesinin, ürünün yüklendiği yerde kontrolör tarafından analizi yapılır. Yapılan analiz olumlu sonuçlanırsa, kontrolör bir belge tanzim edip imzalar ve ihracatçıya verir ki bu belgeye Bitki Sağlık Sertifikası denir. Bu vesaikin süresi, yaş sebze ve meyve için 10 gündür. İhracatın bu süre içinde yapılmamış olması halinde tarım ürünlerinin yeniden kontrolünün yapılması ve bu sertifikanın yenilenmesi zorunludur.

2.f. Helal Belgesi: İslam ülkelerine yapılan hayvansal ürün ihracatı sırasında, bu ürünlerin İslami kurallara göre kesildiğini gösteren ve ihracatçının bulunduğu İl Müftülükleri tarafından düzenlenen belge olup, bu belge alıcı İslam Ülkesi Gümrük Giriş Müdürlüklerine ibraz edilmesi halinde o ülkelere, bu ürünlerin girişine izin verilmektedir.

koser_belgesi

2.g. Koşer Belgesi: Bir ihraç ürününün Musevi dinine uygunluğunu belgeleyen vesaiktir. Burada ihraç ürünü özellikle gıda ürünleridir. Türkiye'de Hahambaşılık tarafından verilen bir belgedir. İthalatçı tarafından, koşer istendiğinde ihracatçı firmalar Türkiye Hahambaşılığı'na şahsen veya faksla müracaat ederler ve belirttikleri gıda maddeleriyle ilgili koşer sertifikasını talep ederler. Müracaat sırasında, söz konusu gıda ürününde hangi hammaddelerin kullanıldığı da belirtilir.

 

2.h. Radyasyon Belgesi (Radiation Certificate): İhraç edilecek tarım ürünlerinin hiç radyasyon içermediğini veya kabul edilebilir orandan daha fazla radyasyon içermediğini ispatlayan ve ihracatçı ülkenin bu konuda ölçüm yapmaya yetkili bir resmi kuruluşu tarafından düzenlenip ithalatçıya ulaştırılmak üzere ihracatçıya verilen bir belge niteliği taşır. Alıcı, talep ettiği tarım ürünü içinde belirli ağırlıktaki miktarın içerdiği radyasyon derecesini (bekerel) bildirir, fazlasını kabul etmez. İhracatçı bu belge ile sonucu kanıtlamış olur. AB ülkeleri, Türk ihracatçı firmalarından Çernobil nükleer kazası sebebiyle özellikle yaş doğa mantarı için bu belge istenmektedir. Bu belgenin ithalatçı firmalar tarafından talep edilmesi halinde ihracatçı firmalar, Türkiye Atom Enerjisi Kurumuna bağlı Ankara Nükleer Araştırma ve Eğitim Merkezi veya Çekmece Nükleer Araştırma ve Eğitim Merkezine başvurarak söz konusu belgeyi temin ederler.

2.ı. Boykot/Kara Liste Sertifikası (Boycot/Black List Certificate): Türkiye'den İsrail'e ve Türkiye'den Arap Ülkelerine ihracat yapılırken bu ülkeler arasında savaş hali söz konusu olduğu için ticarete konu eşyanın karşılıklı olarak birbirlerinin kara sularından, hava sahasından geçmediğinin, taşıma araçlarının ihtilaf yaşadıkları ülke bandıralı ve bayraklı olmadığının beyanını talep ederler. İhracatçının bağlı olduğu Ticaret ve Sanayi Odası ile Taşıma Acentesi tarafından düzenlenir.

 

ata_karnesi

2.i. A.T.A. Karneleri (A.T.A. Carnet): 1961 tarihli Brüksel İşbirliği Konseyi tarafından imzalanan Admission Temporary Agreement (A.T.A. Sözleşmesi) uyarınca belirlenmiş ve en genel ifadeyle dış ticarete konu malların kesin satışı haricinde yurt dışında bakım ve onarımlarını gördürmek veya fuar ve sergilerde sergiletmek üzere yurt dışına çıkarılmasında ithalat veya ihracatı üzerinden vergi alınmamasını sağlayan uluslar arası kabul görmüş belgedir. Bu karneleri temin etmek için karne sahibinin veya vekilinin adını haiz bir dilekçe ile ilgili Ticaret ve Sanayi Odasına başvurması gerekir. Söz konusu belgeyi almak için düzenlenecek dilekçede mutlaka malın cinsi, miktarı ve değeri, malın ne amaçla ve hangi ülkelere götürüleceği belirtilecektir. Bu dilekçe ile birlikte, kişinin yetki belgesi, imza sirküleri, taahhütname, malın değerinin belli bir oranına karşılık gelen nakdi teminat veya banka teminat mektubu ve mal listesinin de verilmesi gerekecektir. Söz konusu mal listeleri malın gideceği ülke için 6, diğer ülkeler için ise 2'şer nüsha olarak düzenlenecektir. Karayolu ile yapılacak taşıma da transit geçilecek her ülke için ayrıca 2'şer nüsha mal listesinin de verilmesi söz konusu olacaktır. Söz konusu dilekçe ve diğer belgelerle Ticaret ve Sanayi Odasına başvuran şirket için, dilekçesine istinaden ilgili Oda tarafından “Geçici Kabul İçin Gümrük Geçiş Karnesi” düzenlenip verilir. Karne sahibi şirket de bu belge ile malını gümrükten çekecektir. Geçerlilik süreleri 1 yıl olan A.T.A. Karnelerinin her bir ülkeye girişte ve çıkışta o ülkenin ilgili gümrük idaresine ibraz edilip onaylatılması gerekmektedir.

 

3 . Taşıma Belgeleri (Transport Documents)

Bu belgeler, deniz, kara, hava ve demiryolu ile yapılan taşımacığa göre farklılaşan belgelerdir. Bir taşıma belgesi, malların ihracatçının ülkesindeki belli bir yerden alınıp ithalatçıya teslimini taahhüt eden, buna istinaden taşıtan ile taşıyan arasında düzenlenen bir taşıma sözleşmesidir, malların teslim alınmasını gösterir bir teslim makbuzudur, ayrıca deniz konşimentosunda olduğu gibi bir kıymetli evrak niteliği taşır. Bir taşıma belgesinin, geçerlilik ve bankalarca kabul edilebilirliği ile taraflara hak ve yükümlülük yaratması için sahip olması gereken bir takım özellikleri içermesi gerekmektedir. Bunlar, taşımacı firma veya bunun yetkili acentası tarafından imza edilmiş olmalı, bankalar tarafından kabul edilip edilmeme, bayat (stale) olup olmama açısından yükleme ve sevk tarihine mutlaka haiz olmalı, ihbar(notify) kaydı içermeli ve orjinal nüsha sayıları belirtilmelidir. Taşıma belgeleri “konşimento” olarak adlandırılır ve çeşitli türlere ayrılır.

 

b_l

3.a. Deniz Konşimentosu: Taşıtanın isteği üzerine taşıyıcı veya gemi acentası tarafından düzenlenip taşıtana verilen, malın yüklendiğini ve belirlenen şekilde taşınıp varış yerinde alıcısına teslim edileceğini taahhüt eden belgedir. Bu tip konşimentonun en önemli özelliği kıymetli evrak niteliği taşımasıdır. Diğer bir ifade ile, ciro ve teslim yoluyla malların mülkiyetinin devrini sağlar. Deniz konşimentosu, kıymetli evrak olma özelliğini T.T.K.'nun 1102. maddesinden almaktadır. Buna göre, konşimento gereğince kendisine mallar teslim edilecek olan veya konşimento emre yazılı ise ciro ve teslim ile kendisine devredilmiş bulunan kimse, malları teslim almaya yetkilidir. Bir deniz konşimentosunda herhangii bir ihtilafa yol açılmaması açısından belirli hususlara dikkat edilmesi gerekmektedir. Örneğin; akredetif şartları CF veya CIF teslim şekillerinden bahsediyorsa konşimento “Freight Prepaid” (Navlun Peşin Ödenmiştir) ibaresini taşımalıdır. Navlun ücreti faturaya dahil edilmişse, konşimento “Freight Prepaid” ibaresi taşımalıdır. Konşimento, akreditifte son yükleme tarihi olarak belirtilen tarihten sonraki bir tarihi taşımamalıdır. Akreditifte gerekli olması nedeniyle, navlun miktarı muhakkak gösterilmelidir. Yükleme konşimentoda yazılı olan yerden farklı bir yerde yapılmamış olmalıdır. Konşimento, malların yüklenme durumuna göre Tesellüm konşimentosu ve Yükleme Konşimentosu olarak ikiye ayrılır. Yükleme Konşimentosu, üzerinde sevk tarihini, eşyanın fiili ihraç tarihini bulundurması sebebiyle bankalar tarafından kabul görür. Malların gönderildiği tarafa göre düzenlenen konşimentolar ise üçe ayrılır. Bunlar, nama, emre ve hamiline yazılı konşimentolardır. Nama yazılı konşimentolar, ciro yoluyla devri mümkün olmayan, sadece malların devri ya da teslim edilmesi yoluyla devri mümkün olan konşimento türüdür. Yani, sadece malın alıcısı konumunda olan ithalatçının adı ve ünvanının yazılı olduğu belgelerdir, mallar sadece bu kişiye teslim edilecektir. Bu nedenledir ki, bankalar tarafından uygulamada genellikle kabul edilmezler.Ancak, uygulamada bankalar kendileri güvence almak açısından bunların kendi adlarına düzenlenmesini isteyebilirler. Hamiline yazılı konşimentolar, dış ticarette en riskli taşıma belgesi türünü oluşturur. Bu tip konşimentoda ithalatçı kısmında “Bearer” (hamiline) ibaresi yer alır. Dış ticarette hemen hemen hiç kullanılmazlar çünkü, riskli bir yapıya sahiptirler. Bunun nedeni de konşimentoyu elinde bulunduran şahsın taşıyıcı firmadan malların kendisine teslimini isteyebilme yetkisine haiz olmasıdır.

 

airway_bill

3.b. Havayolu Konşimentosu (Airwaybill): Bu konşimento bir makbuzdur, kıymetli evrak niteliği taşımaz, ciro edilerek mülkiyeti devir edilemez, ithalatçı adına düzenlenir yani bir nev'i nama yazılı konşimento niteliği taşır. Mallar uçak ile taşınıp, düzenlenen senedin üzerinde ithalatçı olarak kimin ismi yazılı ise ona teslim edilir. 3 tanesi orijinal olmak üzere 12 nüsha halinde düzenlenir. Orijinal nüshalardan birincisi havayolu şirketine, ikincisi ithalatçıya ve üçüncüsü ihracatçıya verilir. Üçüncü nüshanın ihracatçının elinde bulunması bankaların bu senedi kabul etmeleri açısından önemli risk algılaması yaratır. Çünkü ihracatçı, ithalatçının malları gümrükten çekmesinden evvel söz konusu eşyanın alıcısını değiştirme hakkına sahiptir. Bankalar bu nedenle, hava yolu taşıma senedini teminat sayabilmek için üçüncü nüshanın kendilerine verilmesini ve bu belgede gönderilen olarak muhabir bankanın adının yazılmasını isterler.

 

hamule_senedi

3.c. Demiryolu Hamule Senedi (Railway Consignment Note): Malların demiryolu ile taşınacağını gösteren, gönderen ile taşıyıcı demiryolu idaresi arasında yapılan taşıma sözleşmesini ifade eder. Hamule senedi “nama” düzenlenir, emre yazılı hamule senetleri düzenlenemez. Bu senet, demiryolu idaresi tarafından 6 nüsha olarak doldurulur. Bu senedin 4. nüshasının adı “Hamule Senedi Duplikatası”dır. Bu nüsha malın mülkiyetini temsil eder ve malların demiryolu idaresine teslim edildiğini gösteren bir “alındı” niteliği taşır. Varış istasyonunda malların alıcısı kimliğini ispat etmek suretiyle malları çekebilir, bu noktada ayrıca hamule senedini ibraz etmesi zorunlu değildir. Bu yolla gönderilen mallar için banka tarafından garanti verilmesi istendiğinde, Hamule Senedi Duplikatasının bankaya teslim edilmesi ve malların banka namına gönderilmiş olması gerekmektedir. Malların demiryolu ile taşınmasına ilişkin kurallar, kısa adı “CIM” olan 1970 tarihli ve Türkiye'nin de dahil olduğu “Uluslar arası Demiryolu Taşımacılığı Anlaşması” ile düzenlenmiştir.

cmr

3.d. Karayolu Taşıma Belgesi (Road Waybill/CMR Consignment Note): Kamyon konşimentosu (Truck Bill of Lading) da denilen bu belge, kamyon veya tır ile yapılan uluslar arası taşımacılıkta, CMR [Convention Merchandises Routier (Ticari Mallar Güzergah Anlaşması)] gereğince düzenlenen bir taşıma belgesidir. Bu anlaşma kapsamında, malın anlaşmaya üye ülkeler arasında taşınması sırasında mala gelebilecek hasar, kayıp, zarar, ziyan ve gecikmelerde gönderen-taşıyan-alıcı arasında sorumluluk ve yükümlülükleri belirten bir sözleşme yapılmaktadır. Bu belge üç nüsha olarak düzenlenir, gönderenin namına, adına ve sevk makbuzu olarak düzenlenir. Söz konusu üç nüshada gönderen ve taşıyıcı firma imza yetkilisi tarafından imzalanır ve mühürlenir. Birinci nüshası gönderene verilir. İkinci nüshası mal ile birlikte gider. Üçüncü nüshası ise taşıma firmasında kalır. İkinci nüsha alıcıya teslim edilinceye kadar gönderen, malın teslim yerini ve teslim edilecek firmayı değiştirebilir. İkinci nüsha alıcıya teslim edildikten sonra taşıyıcı alıcının talimatına uymak zorundadır. Bu belgenin en önemli özelliği, malların belli sayıda marka ve numaralarla, ambalajlı ve iyi durumda olduğunu gösteren teslim alındı-sevk edilecektir hükmünde makbuz, ve taşımanın gönderenin talimatı ile varış yerine taşınacağını gösteren taşıma sözleşmesi niteliği taşır. Ancak, unutulmamalıdır ki bu belge kıymetli evrak hükmünde bulunmaz, dolayısıyla ciro edilemez. Ancak, uygulamada CMR Sözleşmesine taraf olan ülkeler arasında malı temsil eden ve dolayısıyla kıymetli evrak hükmünde kabul edilen CMR Sözleşmeleri düzenlenebilmektedir.

3.e. Nakliyeci Makbuzu (Forwarder's Receipt): Demiryolu ve çoğunlukla karayolu ile taşımacılıkta kullanılan bu belge, taşıma komisyoncuları tarafından belli bir ücret karşılığında kendi adlarına ve başkaları hesabına mal taşıyan nakliye firmaları tarafından düzenlenen belgedir. Taşıma komisyoncuları, bir uluslar arası taşıma şirketi veya onun bir acentesi olmadıkları için konşimento veya taşıma senedi düzenleyemezler ve uluslar arası taşıma şirketi adına hareket edemezler. Bunlar ancak, ithalatçılara sevk edilmek üzere ihracatçılardan topladıkları malları bir uluslar arası taşıma firmasına taşıtabilirler. Taşıma şirketinden kendi adlarına düzenlenmiş taşıma senedini alırlar. İhracatçılara ise malları sevk etmek üzere teslim aldıklarını gösteren kendi makbuzlarını verirler ki bu makbuza Nakliyeci Makbuzu adı verilir. Malın mülkiyetini temsil etmediği için ciro edilemezler ve dolayısıyla kıymetli evrak hükmünde de sayılmazlar.

3.f. FİATA Tesellüm Belgeleri (FCR/FCT/FBL): Bu belgeler bir nev'i nakliyeci makbuzudur. Ancak bu belgeler, FİATA [(International Federation of Freight Forwarders Association) Uluslar arası Taşıma Acenteleri Birlikleri Federasyonu] tarafından, kendisine üye olan taşıma acenteleri için standart hale getirilmiş ve sadece karayolu taşımacılığında kullanılan belgelerdir. Bu belgeleri düzenleyebilmek için öncelikle FİATA'ya üye olmak gerekir ve sonrasında da bu federasyondan FİATA lisansı almak gerekmektedir. Uygulamada 3 çeşit FİATA belgesi vardır. FİATA FCR (Forwarder's Certificate of Receipt) taşımacının teslim alındı belgesi, FİATA FCT (nakliyeci taşıma belgesi), FİATA FBL (FİATA Kombine Konşimentosu). FİATA FCR, malların gönderilene sevk edilmek veya gönderilenin emrine hazır tutulmak üzere teslim alındığını gösterir. Ciro edilemez ve kıymetli evrak niteliği taşımaz. Mallar taşıma aracına yüklendikten sonra orjinalinin ibrazı halinde ihracatçı tarafından yükleme iptal edilebilir, koşulları ve ithalatçısı değiştirilebilir. Belgenin orjinali ihracatçıya teslim edildiği için ithalatçı açısından bir risk söz konusudur. Riski ortadan kaldırmak için ithalatçı, belgenin banka adına düzenlenmesini isteyebilir. Bunun üzerine, vesaik içinde ithalatçıya gönderilen orjinal nüshanın, ithalatçı tarafından uluslar arası taşıma firmasına ibrazıyla mallar teslim alınır. FİATA FCT, bu belge takım halinde ithalatçının emrine düzenlenir ama kıymetli evrak niteliği taşımaz. Belgenin orjinallerinin varış yerinde taşıma firmasına ibrazı halinde, mallar ithalatçıya teslim edilir. FİATA FBL (FİATA Kombine Konşimentosu) deniz konşimentosu ile aynı hukuki niteliğe sahip bir kombine nakliyat konşimentosudur. Şekil ve şartı FİATA tarafından tespit edilmiş ve Uluslar arası Ticaret Odası (ICC) tarafından onaylanmıştır. Emre düzenlenen, kıymetli evrak niteliği taşıyan önemli bir uluslar arası taşıma belgesidir.

3.g. Paket Postası Makbuzu (Parcel Post Receipt): İthalatçıya posta ile gönderilecek malın bulunduğu kolinin doğrudan ithalatçı veya ithalatçının bankasına sevk edilmek üzere Posta İdaresine verilmesi karşılığında alınan posta makbuzuna denir. Posta idareleri malları doğrudan ithalatçıya gönderebileceği gibi banka aracılığı söz konusu olacaksa malların üzerinde kontrol sağlamak amacıyla ihracatçının bankası adına da gönderebilir. Banka aracılığı söz konusu ise, banka tarafından posta idaresine yazılan bir teslim emri ile ithalatçıya devredilir.

 

karnekapak

3.h. TIR Karnesi : Bakanlar Kurulunun 16.1.1985 tarihli, 85/8993 sayılı Kararı ile 12 Mayıs 1985 tarihinden geçerli olmak üzere onaylanan 1975 tarihli “TIR Karneleri Himayesinde Uluslararası Eşya Taşınmasına Dair Gümrük Sözleşmesi” teknik eklerinde yer alan uluslararası kuruluş (halen Uluslararası Karayolu Taşımacıları Birliği IRU) tarafından basılarak üye ülkelerin Kefil Kuruluşları aracılığıyla taşıyıcıların kullanımına sunulan, TIR Sistemi altında eşya taşımaya yarayan bir belgedir. Karayolu taşımacılığında kullanılan, üzerinde taşımayı gerçekleştiren tır aracının plaka numarası, dolu ve boş ağırlığını, bağlı olduğu taşıma firmasına ilişkin bilgiler bulunur. Araç, malla birlikte gümrükten çıkacağı aşamada taşıma firması tarafından gümrüğe sunulur. Tır Karnesi olmadan da eşya gümrükten çıkabilir ama onu taşıyacak Tır aracının çıkması mümkün olmaz. Uluslar arası kuruluş (International Routier Union) tarafından dağıtılan TIR Karnesi, 1959 tarihli (Transit International Routier) TIR Sözleşmesine istinaden, bu sözleşmeye üye ülkeler arasında yapılacak karayolu ile mal taşımacılığı sırasında kullanılır. Türkiye'de bu belge Ticaret ve Sanayi Odaları tarafından dağıtılır. Tır Karnesi, Tır'la Uluslar arası Taşımacılık Yapma Yetki Belgesi C2 Belgesini haiz firmalar tarafından kullanılır. Tır karnesi 14 sayfa olup her ülkeye giriş ve çıkışta 1'er sayfası kesilerek koçanları saklanır. Kalan koçanlar daha sonra IRU'ya gönderilmek üzere Ticaret ve Sanayi Odasına teslim edilir.

 

4. Sigorta Belgeleri (Insurance Documents):

İthalatçı ile ihracatçı arasında anlaşmaya varıldıktan sonra taraflar teslim şekillerine göre malların taşınması sırasında hasar olma ihtimaline karşı maddi bir kayba uğramayacaklarından emin olmak isterler. Bu nedenle doğaldır ki, mallarını sigorta ettirmek isteyeceklerdir.Sigorta ettiren taraf, sigorta şirketine malın bedeli üzerinden listelerle belirlenmiş olan “Sigorta Primini” ödeyecektir. Bir zarar durumu hasıl olduğunda da sigorta şirketinin sigorta ettirene ödediği bedel yani “tazminat” söz konusu olacaktır. İhraç malların ithalatçıya sevkiyatı gerçekleştirilirken taşıma sırasında karşılaşılabilecek risklere karşı sigortalanması gerekir. Dış ticarete konu malların sigortalanmamış olması halinde bunun ihracatçıdan ithalatçıya taşınması mümkün olmayacağı gibi, banka ve gümrük işlemlerinin de gerçekleştirilmesi söz konusu olmayacaktır. Eşyanın alım satım sözleşmesinde belirlenen teslim şekline istinaden ihracatçı, ithalatçı ya da her ikisi birden sigorta bedelini üstlenecektir. Sigorta belgeleri, sigortayı yapan sigorta şirketi veya sigorta komisyoncusu tarafından düzenlenip sigortayı yaptıran kişiye (ihracatçıya veya ithalatçıya) verilen belgelerdir.

4.1. Sigorta Poliçesi (Insurance Policy): Dış ticaret kapsamında taşınan malların yüklendikleri yerden ithalatçıya teslim edilecekleri ana kadar uğrayabilecekleri hasarlara veya avaryalara karşı sigorta edildiklerini gösteren belgedir. Nama, emre veya hamiline olarak düzenlenebilir ve ciro yoluyla devredilebilir. Bir sigorta poliçesi üzerinde, sigorta şirketinin ve sigortayı yaptıranın kimlik bilgileri, sigortanın konusu, sigortanın hangi riskleri kapsayacağı, sigorta bedeli, sigorta primi tutarı, ödeme tarihi ve yeri, poliçenin düzenlenme tarihi, uluslar arası taşıma firmasının ünvanı, malın cinsi ve özellikleri, taşıma firmasıyla sevkiyat için belirlenen süre, malın taşıma firmasına nerede ve ne zaman teslim edileceği belirtilmektedir.

4.2. Sigorta Sertifikası (Insurance Certificate): Bir defadan fazla yüklemesi olan ihracatçı veya ithalatçıların kesin sigorta öncesi hazırladıkları belgedir. İhracatçı veya taşıma komisyoncusu ile taşıma firması arasında düzenlenir ve fazla kapsamlı değildir.

 

5 . Finansman Belgeleri (Financial Documents):

5.1. Poliçe (Bill Of Exchange/Draft) : Bu belge belirlenmiş bir sürenin sonunda veya vadede, cinsi ve tutarı belirlenmiş bir meblağın belirli bir lehdara ödenmesi için keşidecinin muhataba verdiği yazılı nitelik taşıyan şartsız bir ödeme emridir. Bir poliçede daima keşideci (drawer), lehdar ve muhatap (drawee) olmak üzere üçlü bir ilişki söz konusudur. Kıymetli evrak niteliğine sahip bir kambiyo senedidir ayrıca poliçeler şekil şartlarına haiz evraklardır. Poliçede, “düzenlendiği dilde poliçe sözcüğünü içerir-draft- kelimesi”, “ödenecek kişi-drawer”, “döviz cinsi ve tutarı”, “keşide yeri ve tarihi”, “keşidecinin kimlik bilgileri” ve “vade” unsurları mutlaka yer almaktadır. Muhatap poliçeyi kabul etmekle poliçenin üzerinde yazılı olan bedeli kabul etmiş sayılır. Dış ticaret işlemlerinde poliçeler ödeme vadelerine göre sınıflandırıldığında beş farklı kategoride yer alırlar. Bunlar; görüldüğünde ödemeli (pay at sight), görüldüğünden belli bir süre sonra ödemeli (pay at sixty days after sight), keşide tarihinden belli bir süre sonra ödemeli (pay at thirty days after issuing date), konşimento tarihinden belli bir süre sonra ödemeli ((pay at thirty days after Bill of Lading-B/L- date) ve belirli bir tarihte ödemeli (pay at 07.10.2004) poliçe türleridir. Poliçeler, bir malın fiili ihracatı başladıktan sonra diğer vesaik ile birlikte bankalara ibraz edilir. İşlem akreditif ise, ilgili şartlara göre poliçenin hangi taraf üzerine keşide edileceği önem arz eder. Kabul kredili işlemlerde bankalar poliçenin borçlu tarafından kabulünü ve gerekiyorsa borçlunun bankasının avali karşılığında sevk vesaikini alıcıya teslim ederler. Aval deyimi, vadeli dış alımlarda keşide edilen tarafından kabul edilen poliçenin borçlunun bankası tarafından garanti edilmesi anlamına gelir. Bir poliçeye aval veren banka, borçlunun riskini üstlenmiş olacağından müşterisi için bir kredi limiti tespit etmek zorundadır. Poliçenin borçlu firmalarca kabulüne “müşteri kabulü”, bankalarca kabulüne de “banka kabulü-bankers acceptance” denilir. “Kabul”, tanımı itibariyle muhatabın poliçe bedelini kayıtsız şartsız ödeyeceğine dair poliçe üzerindeki yazılı taahhüdünü ifade eder. Akredetif şartlarına göre poliçe, taşıma belgesinin tarihinden itibaren belirli bir süre kadar geçerliliğini koruyacaktır. Akreditifin teyitli veya teyitsiz olmasına göre poliçe ya amir banka ya da teyit bankası üzerine keşide edilir ve sevk vesaiki ile birlikte bankalara ibraz edilir. Vesaik, akreditif şartlarına uygun ise banka poliçeyi kabul ederek keşideciye iade eder. Aynı zamanda akreditifin lehdarı olan keşideci elindeki banka kabul kabulü poliçeyi ya vade sonuna kadar kendi portföyünde saklar ya da iskonto ederek alacaklı müşterisinden bunu satın alır.

5.2. Antrepo Makbuzu (Warehouse Receipt) : Malın saklanmak üzere antrepoya alındığını gösterir belge olmakla birlikte ayrıca bir finansman belgesi olma özelliği taşır. Ancak ciro edilebilme özelliği bulunmaz. Söz konusu belge üzerinde, malın miktarı, cinsi, teslim alındığı tarih, teslim alınan malın hacizli olup olmadığını gösterir şerh, antreponun bulunduğu bölge ve tahsil edilecek ücret ve tutarlar yer alacaktır. Antrepo makbuzunun, finansman belgesi olarak ele alınmasının nedeni mal rehini karşılığında kredi kullanmak isteyen bir firmanın malları antrepoya teslim ederek banka emrine antrepo makbuzu almasının mümkün olmasıdır.

5.3. Rehin Senedi (Trust Receipt) : İthalatçının ülkesindeki bankasının, ihracatçıya yapılacak ödemeyi muteber müşterisi olan ithalatçı adına üstlenmesi durumunda ortaya çıkan işleme ilişkin belgedir. Burada ithalatçı adına açılmış gayri nakdi nitelik taşıyan bir kredi söz konusu olmaktadır. Uygulamada banka, ihracatçıya ödemeyi yapar ve ödeme miktarı kadar müşterisi konumunda olan ithalatçının hesabına ithalatçıyı borçlu kaydeder. Ancak doğaldır ki banka mevcut durumda, teminat olarak, ithal edilecek malların veya malların üzerindeki hakkın veya malların satışından elde edilecek gelirin kontrolünde olmasını isteyecektir. Banka, ithalatçı kendisine kredi borcunu ödeyene kadar geçerli olacak şekilde ithalatçıdan Rehin Senedi alır. Söz konusu belge, borcunu ödeyene kadar ithalatçının mallarını gayri nakdi krediyi sağlayan bankaya rehin bıraktığını, malları gümrükten çektikten sonra banka adına depoya veya antrepoya koyacağını ve kredinin vadesi dolana kadar ithalattan doğan kredi borcunu bankaya ödeyeceğini taahhüt eden bir finansman belgesidir. Rehin Senedi alındığı zaman müşteri iflas etse bile banka alacağını diğer alacaklılar ile bölüşemez. Belge konusu alacak, sadece bu bankaya ait olur. Bu belge, nitelik itibariyle bir taahhütnameden ibaret olduğu için müşterinin taahhüdünü yerine getirememesi veya dürüst davranmaması halinde banka yönünden tam hukuki güvence sağlamaz. Bu nedenle doğaldır ki uygulamada, sadece muteber müşterilerden kabul edilerek karşılığında kredi tahsis edilebilen finansman belgesidir.

5.3. Teslim Emri (Delivery Order) : Bir dış ticaret işleminde malı satın almaya karar veren ithalatçı, bunun bedelini bankaya ödeyecektir. Bu duruma istinaden, bankanın emrinde hazır bulunan malın tamamının veya bir kısmının alıcıya teslim edilmesi için, bankanın, antrepo görevlisine ulaştırılmak üzere verdiği ve malın alıcıya teslim edilmesi yönündeki talimatına Teslim Emri-Delivery Order denir. Alıcı, bu belgeyi ibraz ederek malı antrepodan çekip alabilir.

 

Gümrük İdarelerinde Kullanılan Belgeler

 

Gümrük işlemlerinde kullanılan belgelere buradan ulaşabilirsiniz.

 

https://ticaret.gov.tr/gumruk-islemleri/gumruk-idarelerinde-kullanilan-belgeler

 

S.N.

BELGE ADI

BELGE ÖRNEĞİ

1

Gümrük Beyannamesi Formları

Dosya indir

2

 Sözlü Beyan Formu 

Dosya indir

3

 Özet Beyan Formu ve Kullanma Talimatı

Dosya indir

4

 Emniyet ve Güvenlik Belgesi ile Açıklama Notları

Dosya indir

5

 Gümrük Statü Belgesi

Dosya indir

6

 Serbest Bölgelerden Avrupa Birliği'ne Gönderilecek Eşyaya İlişkin Tespit ve Tahakkuk Kağıdı

Dosya indir

7

 Antrepo Rejimi Kapsamındaki Eşyaya ilişkin Tespit ve Tahakkuk Kağıdı

Dosya indir

8

 Bağlayıcı Tarife Bilgisi Formu

Dosya indir

9

 Bağlayıcı Tarife Bilgisi Başvuru Formu

Dosya indir

10

 Menşe Şahadetnamesi

Dosya indir

11

 Nihai Kullanım İzin Başvuru Formu ve Açıklama Notları

Dosya indir

12

 Nihai Kullanım İzin Belgesi

Dosya indir

13

 Nihai Kullanım Denetim Formu

Dosya indir

14

 İşlenmiş Tarım Ürünlerinin Beyan Formu/Analiz Sonuç Raporu

Dosya indir

15

 Nihai Kullanım Kapsamı Eşyaya İlişkin Satış ve Devir Formu

Dosya indir

16

 Kontrol Belgesi, Yük Listeleri ve Kontrol Belgesi Kullanma Talimatı

Dosya indir

17

Sektörel Destekleme Başvuru Formu

Dosya indir

 

Konuyla İlgili Ayrıntılı Bilgi İçin :

Ticaret Bakanlığı Gümrükler Genel Müdürlüğü ve Gümrük Müdürlükleri

Eskişehir Yolu Yerleşkesi

Aşağıdaki iletişim yollarından biri ile bize ulaşabilirsiniz:

Adres : Dumlupınar Bulvarı No: 151 Eskişehir Yolu 9. Km. 06530 Çankaya / ANKARA

Tel : 0312 449 10 00

Gümrükler Genel Müdürlüğü : https://ggm.ticaret.gov.tr/data/5d26fdf513b8751220b527b1/13.01.2020 GGM Telefon_web.pdf

Gümrük Bölge Müdürlükleri : https://www.ticaret.gov.tr/data/51dd2410487c8e23a00c4ea7/bölge-müdürlükleri.pdf

 

İhracatta Kullanılan Uluslararası Dökümünlar

İhracatta kullanılan belgeler ile İhracı Yasak ve Ön İzne Bağlı Mallara İlişkin Tebliğ kapsamında alınması gereken izinler ve belge/izinlerle ilgili kurum ve kuruluşlar linkteki tabloda gösterilmiştir.

Gümrük beyannamesi

İhracatta gümrük mevzuatı uyarınca doldurularak ilgili ihracatçı birliği tarafından onaylanmasından sonra gümrük idaresine sunulan belgedir.

  • Gümrük Beyannamesi doğrudan doğruya mal sahipleri ile kanuni mümessilleri veya vekilleri tarafından düzenlenmektedir.
  • Gümrük beyannameleri üzerinde kazıntı ve silinti yapılamaz.
  • Gümrük beyannamelerinin tescili için ibrazından sonra beyan edilen eşyanın cins, nev'i, nitelik ve birim fiyatı bakımından herhangi bir düzeltme yapılamaz.
  • Gümrük beyannamelerinin tescili, gümrüklerde tutulan deftere usulü uygun kayıt olunmak, üzerine kayıt sıra numarası, tarih ve resmi mühür konulması ile tamam olur.
  • Gümrük idarelerince tescil edilen gümrük beyannameleri üzerinde herhangi bir değişiklik yapılması veya gümrük beyannamelerinin iptal edilmesi halinde, bu husus işlemi yapan gümrük idaresi tarafından onayı/kaydı veren İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterliğine, mükellefin bağlı bulunduğu vergi dairesine ve Türkiye İstatistik Kurumuna bildirilir.
  • Beyannamede imzası bulunan kişiler cezai hükümlerin uygulanması açısından beyannamede belirtilen bilgiler ile beyannameye ekli belgelerin doğruluğu ve ilgili rejimin gerektirdiği bütün yükümlülüklere uyulmasından sorumludur. Doğrudan temsil durumunda bu sorumluluk adına hareket edilenlere aittir.
  • Beyanın bağlayıcı olması nedeniyle beyanname başkasına devredilemez; eşyanın başkalarına satılması beyan sahiplerini yükümlülüklerinden kurtarmaz.
  • Her beyanname formu, bir kalem eşya için kullanılır. Beyan edilen eşyanın birden fazla kalemi içermesi halinde, her üç kalem eşya için bir devam formu (Ek 3 ve 4) kullanılır. Ancak devam formunun sayısı üçten fazla olamaz. Kalem sayısı 10'dan fazla olduğu hallerde, kalem sıra numarası, GTİP numarası, eşyanın cinsi, vergi matrahı, vergi oranı ve vergi tutarının bulunduğu bir liste beyannameye eklenir.

 

Tek Tip Gümrük Beyannameleri 8 (sekiz) nüsha düzenlenmektedir.

1. Nüsha

İhracat ve/veya transit işlemlerinde kullanılmaktadır. İhracat veya transit işlemlerinin yapıldığı gümrük idaresinde saklanmaktadır.

2. Nüsha

İstatistik amacıyla kullanılan nüshadır.

3. Nüsha

İhracatta gümrük idaresince işlem gördükten sonra mükellefe iade edilir. Bu nüsha aracı banka ve diğer kamu kuruluşları tarafından izlenen işlemlerde kanıtlayıcı nüsha olarak kullanılır. İlgili kuruluşlar, gerek görmeleri halinde, bu nüshadan bir fotokopi alarak, asıl nüshayı mükellefe iade eder.

4. Nüsha

Transit rejiminde varış idaresinde kalacak nüshadır.

5. Nüsha

Transit rejiminde varış idaresince hareket idaresine geri gönderilecek teyit nüshasıdır.

6. Nüsha

İthalatın tamamlanmasından ve beyannamenin kapatılmasından sonra beyannameye eklenen belgelerin asılları ile birlikte bu nüshanın aslı Gümrükler Kontrol Genel Müdürlüğü'ne gönderilir. Bu nüshanın onaylı örneği, aslı yerine geçmek üzere beyanname ekinde bulunması gereken belgelerin örnek veya fotokopileri ile birlikte gümrük idaresinde kalır. Bu nüsha, antrepo rejiminde kullanıldığında, Gümrükler Kontrol Genel Müdürlüğü'ne gönderilmez.

7. Nüsha

İstatistik amacıyla kullanılan nüshadır. İthalat işlemlerinin yapıldığı gümrük idaresinde saklanır.

8. Nüsha

İthalatta gümrük idaresince işlem gördükten sonra mükellefe iade edilir. Bu nüsha, aracı banka ve diğer kamu kuruluşları tarafından izlenen işlemlerde kanıtlayıcı nüsha olarak kullanılır. İlgili kuruluşlar, gerek görmeleri halinde, bu nüshadan bir fotokopi alarak, asıl nüshayı mükellefe iade eder.

 

Gümrük Beyannamesine Kaydedilen Bilgiler

  • Beyan (Ortak Transit Rejimine İlişkin Sözleşmeye taraf ülkelere yönelik ihracat işlemlerinde "EU” kodu, diğer ülkelere yönelik ihracat işlemlerinde ise "EX” kodu yazılır.)
  • Gönderici/İhracatçı
  • Formlar (Birden fazla kalem eşya olması dolayısıyla devam formlarının kullanılması halinde doldurulur.)
  • Yükleme Listeleri (Birden fazla kalem olması ve devam formu kullanılmaması halinde)
  • Kalem Sayısı (Kullanılan takım ve devam formlarında beyan edilen eşyanın toplam kalem adedi yazılır.)
  • Kap Adedi
  • Referans Numarası
  • Alıcı
  • Mali Müşavir / Serbest Muhasebeci
  • Gideceği Ülke (İhraç eşyasının gönderileceği ilk ülkenin kodu yazılır.)
  • Ticaret Yapılan Ülke (İhracat yapılan ülkenin kodu yazılır.)
  • Tarım Politikası
  • Beyan Sahibi / Temsilcisi
  • Çıkış/İhracat Ülkesi (Eşyayı sevk/ihraç eden ülkenin adı bu kutuya yazılır.)
  • Menşe Ülke
  • Gideceği Ülke (Bu kutuya eşyanın en son gideceği ülkenin adı yazılır.)
  • Çıkıştaki Taşıt Aracının Kimliği ve Kayıtlı Olduğu Ülke
  • Konteyner
  • Teslim Şekli
  • Sınırı Geçecek Hareketli Taşıt Aracının Kimliği ve Kayıtlı Olduğu Ülke
  • Döviz ve Toplam Fatura Bedeli
  • Döviz Kuru
  • İşlemin Niteliği (Ticari sözleşmelere ilişkin kod yazılır.)
  • Sınırdaki Taşıma Şekli
  • Dahili Taşıma Şekli
  • Yükleme Yeri
  • Finansal ve Bankacılık Verileri (ihracat işlemlerine aracılık eden bankanın adı ve şubesi yazılır. Kambiyo mevzuatına göre yapılan ödeme şekli kaydedilir.)
  • Çıkış Gümrük İdaresi
  • Eşyanın Bulunduğu Yer
  • Kaplar ve Eşyanın Tanımı - Kapların Marka ve Numaraları - Konteyner No(lar)ı - Adet ve Cinsleri - Kalem No
  • Eşya Kodu (Gümrük Tarife ve İstatistik Pozisyonu'nu (G.T.İ.P.) göstermek üzere beş alt-bölümden oluşmaktadır.)
  • Menşe Ülke Kodu
  • Brüt Ağırlık (Kg)
  • Rejim
  • Net Ağırlık (Kg)
  • Kota (Kotaların izlenmesi amacıyla doldurulacak bu kutuya eşyaya ilişkin kota uygulaması varsa (X) işareti konulur.)
  • Özet Beyan
  • Tamamlayıcı Ölçü (Eşyanın Türk Gümrük Tarife Cetveli'nde yer alan ölçü birimi cinsinden miktarı yazılır.)
  • Ek Bilgi, Sunulan Belgeler; Ön İzinler
  • Vergilerin Hesaplanması
  • Ödemenin Ertelenmesi
  • Antreponun Tipi ve Kodu
  • Yer ve Tarih

Fatura (Invoice)

Ticari Fatura (Commercial Invoice)

Satılan malın cinsi, ismi, miktarı, birim satış fiyatı, teslim şekli ve toplam bedeli gibi bilgilerin beyan edildiği, satıcı tarafından alıcıya gönderilen hesap belgesidir.

Satılan emtia veya yapılan iş karşılığında müşterinin borçlandığı meblağı göstermek üzere emtiayı satan veya işi yapan tüccar tarafından müşteriye verilen ticari vesikadır.

Fatura, sözleşmenin yapılması değil, yerine getirilmesi safhası ile ilgili ticari belgedir. Bu bakımdan fatura akdin şartlarını tespit eden değil, tespit edilmiş olan şartların bir kısmını gösteren ve bunları belirli şartlarla tevsik eden belgedir.

  • İhracatçının hazırlayacağı ticari fatura ithalatçı ülkenin mevzuatına uygun olmalıdır.
  • İhraç malları hazırlandıktan ve sevkıyat yapılmadan önce düzenlenen ilk belgedir.
  • Genellikle bir İngilizce ve bir Türkçe olmak üzere iki nüsha olarak düzenlenen ticari faturaların nüsha adedi taraflar arasındaki anlaşmaya göre değişebilmektedir.
  • Ticari faturaları, Maliye Bakanlığı'nın kaşesi ve/veya noter tasdiki ile ihracatçı düzenler.
  • Fatura ithalatçı ülkenin isteğine bağlı olarak, ticaret odasınca onaylanabilmektedir.
  • Fatura tasdiki alıcı ülke mevzuatına göre değişmekte olup, halen Ortadoğu ülkelerine yönelik ihracatta ilgili ülke temsilciliğince faturanın tasdiki istenebilmektedir.
  • Taşıma esnasında değişikliğe uğrayacak nitelikteki mallar için teslim anındaki kesin durumuna göre tanzim edilecek faturaya kadar geçen zamanda kesilen faturaya ise "geçici” veya "muvakkat” fatura denir.

 

Ticari Faturada Bulunması Gerekli Bilgiler

  • Faturanın düzenleme yeri, tarihi ve sayısı,
  • Kesin satışlarda satıcı firmanın, diğer hallerde ise satıcı veya eşyayı gönderen firmanın adı ve adresi,
  • Eşyayı satın alanın veya kesin satış dışındaki hallerde gönderilenin adı ve adresi,
  • Ödeme şartları (peşin veya vadeli gibi),
  • Satış bedeli ve teslim şartı (CIF, FOB veya diğer bir bedel gibi),
  • Eşyanın gümrük tarife istatistik pozisyonu ve satış birimine (kilo, metre, adet, düzine gibi) göre miktarı,
  • Eşyanın birim fiyatı (bir metre, bir kilo ve bir adedinin fiyatı gibi),
  • Eşyanın bulunduğu kapların cins ve nev'i, marka ve numarası ve adedi,
  • Eşyanın teslim ve bedelinin ödeme yeri,
  • Eşyanın gönderilme şekli,
  • İhracata ilişkin faturalar için ayrıca, seri ve sıra numarası, bağlı olunan vergi dairesi ve vergi kimlik numarası,
  • bilgilerini içeren bir belgedir.

 

İhracata ilişkin gümrük beyannameleri ile birlikte ibraz edilmesi gereken yurt dışındaki alıcılar adına düzenlenmiş faturalarda satış bedeli yabancı para cinsinden gösterilebilir.

Yukarıda yer alanlar dışındaki bilgiler de ticari faturalarda bulunabilmektedir.

Proforma Fatura (Proforma Invoice-p/i)

Teklif belirten faturaya "proforma”, kesin olanına ise "orijinal” fatura denir. Ticaretin başlangıcıdır.

  • Satıcının alıcıya gönderdiği, satacağı malın ismi, özelliği, miktarı, fiyatı, teslim ve ödeme şekli, sevkiyatın durumunu içeren bir tekliftir.
  • Proforma fatura hiçbir mali yükümlülük yaratmamaktadır.
  • Alıcı bu teklif üzerine siparişi verir ve ödeme şekline göre harekete geçerse o zaman, satış artık kesinleşmiş, fatura da kesin satış faturası veya ticari fatura diye adlandırdığımız faturaya dönmüş olacaktır.
  • Proforma fatura kelimesinin mutlaka bulunması gerekmektedir.

Orijinal Fatura

Satış işleminin gerçekleşmesinden sonra düzenlenen bir faturadır.

  • Orijinal fatura satış sözleşmesini belgeleyen veya satış sözleşmesinin var olduğunu kesinleştiren bir belgedir.
  • İthalat veya ihracatta, gümrük işlemlerinin yapılması ve vergilerin hesaplanması için orijinal fatura gerekmektedir.
  • Genellikle orijinal fatura ihracatçı tarafından banka aracılığı ile ithalatçıya gönderilmektedir.

Navlun Faturası (Freight Invoice)

Navlun, deniz ve/veya iç su yolu ile taşımacılıkta malın taşıma ücretinin ifadesidir. CF veya CIF teslim şekilleri ile satışta, navlun satıcı-ihracatçı tarafından ödenmektedir.

Mal ile ilgili satış faturasında, navlun tutarı mal bedeline dahil olarak veya ayrı olarak gösterilebilmektedir. Bu fatura navlun faturası olarak adlandırılmaktadır.

  • Akreditif, mal bedeli ile birlikte navlun bedelini de içeriyorsa, konşimento ve diğer sevk belgesi üzerinde "navlunu ödenmiştir" kaydının bulunması gerekmektedir. Ancak belirtilmemişse, satıcı firmanın taşıyıcı firmadan navlun faturası alarak ithalatçı firmaya vermesi, ya da tahsil belgeleri arasına navlun faturasını da koyması gerekmektedir.
  • Navlun faturası malın ithal edildiği ülkede vergiye tabi kıymetinin tespitinde dikkate alınacak kıymet faktörlerinden birini oluşturmaktadır.

Konsolosluk Faturası (Consular Invoice)

Malın gideceği ülkenin konsolosluğu tarafından mal menşei, birim fiyatı ve mal değerinin onaylandığı faturalardır.

Bazı ülkelerin dış ticaret rejimleri, bu ülkelerce ithal edilecek mallar için ithal sırasında gümrük işlemlerine esas teşkil edecek konsolosluk faturasının ibrazını zorunlu gömektedir.

  • Onay konusu faturalar ithalatçı ülkelerin konsolosluklarından elde edilmektedir.
  • Fatura tasdiki alıcı ülke mevzuatına göre değişmektedir.
  • Bu tür bir uygulamanın nedeni, ithalatçı ülkenin düşük faturalarla mal bedellerinin düşük gösterilmek suretiyle vergi kaçaklarını önlemesi veya ithalatçının ihracatçı ile anlaşarak ülkesi dışına döviz kaçırmaması sağlanır.

Tasdikli Fatura (Legalized / Certified Invoice)

 

İhracatçı firma tarafından yabancı alıcıya kesilmiş olan ticari faturanın ithalatçı ülkelerin konsolosluğuna onaylatılması neticesinde tasdikli fatura elde edilmiş olur.

İhracatçı önce kendi orijinal faturasını düzenler, sonra bağlı bulunduğu meslek odasına (ticaret odasına ve/veya sanayi odasına) giderek hazırladığı Menşe Şahadetnamesini onaylatır. Daha sonra ithalatçı ülkenin Konsolosluğuna orijinal faturası ile menşe Şahadetnamesini ibraz eder ve faturasını bu Konsolosluğa onaylatır. Bazı Ortadoğu ülkelerine yönelik ihracatta ilgili ülke temsilciliğine faturanın tasdiki istenebilmektedir. Bu tür bir uygulamada temel amaç, malın ihraç ülkesi menşeli olduğunun belirlenmesidir.

Özel Fatura (İstisna Belgesi)

 

Yabancılara (veya yabancı ülkede ikamet ettiğini belgeleyen T.C. uyruklu) yapılan satışlarda KDV istisnasının uygulanabilmesi için düzenlenen belgedir.

Satıcı, bağlı bulunduğu vergi dairesine başvurarak "Türkiye'de İkamet Etmeyenlere Döviz Karşılığı Satışlarda KDV İhracat İstisnası İzin Belgesi” (İstisna Belgesi) almaktadır. Yolcu beraberi eşya ihracı istisnası uygulamasında da bu belge geçerli olmaktadır.

Komisyoncu Alış ve Satış Faturaları

 

Komisyoncu aracılığı ile yapılan mal alımlarında; komisyoncu tarafından, malın alış bedelini, alış giderlerini ve komisyon ücretini göstermek üzere düzenlenen belgeye komisyoncu alış faturası, komisyoncu aracılığı ile yapılan satışlarda, satış tutarı, satış giderleri ve komisyon ücretleri toplamından komisyoncu alış faturası tutarının indirilmesinden sonraki tutarı göstermek üzere düzenlen belgeye komisyoncu satış faturası adları verilmektedir.

Ayrıntılı Fatura

 

Ayrıntılı fatura, kıymetleri üzerinden vergiye tabi olup da birden ziyade kap içinde gelen ve aynı zamanda çeşitli cins ve kıymette olan eşyadan, her kapta aynı cins ve kıymette ne miktar eşya bulunduğunu gösteren ve faturaya uygun bir şekilde, satıcı veya gönderici tarafından mahallinde düzenlenmiş bir belgedir.

Faturalarda her kabın içinde satış birimine göre ne miktar eşya bulunduğu gösterilmediği takdirde, ayrıntılı faturanın beyanname ile birlikte idareye verilmesi gerekir.

Menşe Şahadetnamesi (Certificate of Origin)

İhracata konu olan malların üretim yerini gösteren belgedir. Bazı ülkeler, menşe şahadetnamelerinin, kendi mahalli konsoloslukları tarafından tasdik edilmesini isteyebilmektedir.

  • Ülkemizde ihracatçı ve onun temsilcisi tarafından hazırlanmakta olup, bağlı bulunulan oda tarafından tasdik edilmesi gerekmektedir.
  • Gümrük vergilerinin belirlenmesinde kullanılmaktadır. Menşe şahadetnameleri, gümrük beyannameleri ekinde gümrük idarelerine ibraz edilir.
  • Menşeinin belirlenip, belgelendirilmesinde kullanılan menşe şahadetnamesi düzenlenmesi zorunlu belgelerden olmayıp, ithalatçı firmanın isteği doğrultusunda hazırlanır. İhracatçının talebi üzerine ihracattan sonra da ilgili odalar tarafından menşe şahadetnamesi düzenlenebilmekte ve onay işlemi yapılabilmektedir.
  • A, B ve C olarak üç nüsha halinde düzenlenen menşe şahadetnamelerinin C Formu ilgili ticaret odasında kalırken diğer iki nüsha ise ihracatçıya verilir. Türkiye'de menşe şahadetnamesi (ABC) formu ilgili ticaret, sanayi ve/veya ticaret ve sanayi odalarından temin edilmekte, firmalar tarafından tanzim edilmekte ve yine ilgili odalar tarafından onaylanmaktadır.
  • Menşe şahadetnamesinin onaylanması sırasında ilgili ticaret odası tarafından ihracata konu malların Türkiye menşeli olduğunu kanıtlayıcı belgelerin ibrazı istenmektedir. Ülkeler tercihli ve tercihsiz ticarette farklı menşe kuralları uygulamakta ve bu nedenle farklı ülkeler için farklı menşe belgeleri düzenlenmektedir.

 

Menşe Şahadetnamelerinde Bulunması Gerekli Bilgiler

  • Gönderici
  • Alıcı
  • Malın cinsi, özelliği
  • Ambalaj şekli
  • Koli adedi
  • Kolilerin marka ve numarası
  • Malın net ve brüt ağırlığı
  • Malın ünite fiyatı
  • Malın değeri (FOB, CF, CFR vb.)
  • Malın yüklendiği aracın ismi ve hareket tarihi
  • Yükleme limanı veya yükleme yeri
  • Mal, Türkiye'de geçirdiği değişiklik dolayısı ile Türk menşeli sayılıyorsa bu özelliklerin belirtilmesi gerekmektedir.

 

A.TR Dolaşım Belgesi (A.TR Movement Certificate)

 

Avrupa Birliği ile Türkiye arasında katma protokol hükümleri gereğince, ülkemizden Birliğe üye ülkelere ihraç edilen ve gerekli gümrük muhafiyetinden yararlanılması için tanzim edilen belge A.TR Dolaşım Belgesi'dir. Bu belge Birliğe üye ülkelere yapılan ihracat için düzenlenmektedir.

AB ile Türkiye arasındaki ticarette A.TR.1 ve A.TR.3 olarak kullanılan dolaşım belgeleri, Gümrük Birliği Anlaşması imzalandıktan sonra sadece A.TR olarak kullanılmaya başlanmıştır. Avrupa Birliği'ne yapılan ihracatta, Katma Protokol gereğince malların gümrük muafiyetinden yararlanabilmesi için "A.TR Dolaşım Belgesi”nin ihracatçı ülke yetkilileri tarafından düzenlenerek gümrük idarelerince vize edilmesi gerekmektedir.

İhracatçı, bağlı bulunduğu odadan aldığı beş nüsha A.TR Dolaşım Belgesi'ni eksiksiz ve tam olarak doldurmalı ve bağlı bulunduğu odaya;

  • Dilekçe,
  • Fatura sureti (Maliye Bakanlığı'ndan onaylı kontrol makbuzu veya noter tasdikli ticari fatura)

ekleyerek müracaat etmektedir.

Beş nüsha olarak doldurulan, A.TR Dolaşım Belgesi'nin beyaz renkli nüshalardan biri tasdik işlemini yapan oda tarafından alıkonulur. Gümrük idaresi tarafından vize işlemi gerçekleştirildikten sonra, belgenin yeşil renkte olan ilk nüshası ihracatçıya verilmektedir. Beyaz renkli olan nüshalardan biri gümrük idaresinde kalmakta olup, diğer 2 nüsha da fiili ihracatı takip eden ilk işgünü içinde gümrük idaresince ilgili odaya gönderilmektedir.

A.TR Dolaşım Belgesi bazı durumlarda eşyanın ihracı sonrasında da düzenlenebilmektedir. Bu belge serbest dolaşım belgesidir. Avrupa Birliği ile gerçekleştirilen Gümrük Birliği sanayi ürünlerini içermektedir. Bununla birlikte, büyük bir çoğunluğunu gıda sanayii ürünlerinin oluşturduğu ve işlenmiş tarım ürünleri olarak nitelendirilen bir grup üründe Gümrük Birliği kapsamında yer almaktadır.

Domates salçası, meyve ve sebze konserveleri, meyve suları, peynir, dondurulmuş ve kurutulmuş her türlü gıda maddeleri, et ürünleri Topluluk tarafından tarım ürünü olarak değerlendirildiğinden, söz konusu ürünler Gümrük Birliği´ne dahil olmamaktadır. Bu ürünlerin ticaretinde, tercihli rejimden yararlanılabilmesi için menşe statüsünü belirlemek üzere EUR.1 Dolaşım Sertifikası düzenlenmesi gerekmektedir.

ATR, EUR.1 ve FORM A belgelerinin mal sevkıyatının gerçekleşmesinden sonra da düzenlenmesi mümkündür. Bu işlem için evraklar dilekçe ekinde Oda'ya ibraz edilir ve tasdik işlemi gerçekleştirilir.

ATR DOLAŞIM BELGESİ VERİLEN ÜLKELER

  • ALMANYA
  • AVUSTURYA
  • BELÇİKA
  • BULGARİSTAN
  • ÇEK CUMHURİYETİ
  • DANİMARKA
  • ESTONYA
    FİNLANDİYA
  • GÜNEY KIBRIS (Bu ülkeye ihracat yapılmamaktadır.)
  • FRANSA
  • HIRVATİSTAN
  • HOLLANDA
  • İNGİLTERE
  • İRLANDA
  • İSPANYA
  • İSVEÇ
  • İTALYA
  • LETONYA
  • LİTVANYA
  • LÜKSEMBURG
  • MACARİSTAN
  • MALTA
  • POLONYA
  • PORTEKİZ
  • ROMANYA
  • SLOVAKYA
  • SLOVENYA
  • YUNANİSTAN

 

EUR.1 Dolaşım Sertifikası (EUR.1 Movement Certificate)

 

EFTA (İsviçre, İzlanda,  Lihtenştayn  ve Norveç) ülkelerine, Avrupa Birliği ile demir çelik ürünlerinde (AKÇT ürünleri), Türkiye'nin serbest ticaret anlaşmaları imzaladığı ülkelere yapılan ihracatlarda ve Avrupa Birliği'ne yönelik tarım ürünleri ihracatında düzenlenen belgedir. Gümrük indiriminden yararlanılmasını sağlayan ve bağlı bulunulan Oda'dan temin edilebilen bu belge, Odaca onaylandıktan sonra vizesi yapılmak üzere gümrük müdürlüğüne ibraz edilir.

İhracatçı, bu belgeyi bağlı bulundukları odalardan (Türkiye ticaret, sanayi, deniz ticaret odaları ve ticaret borsaları) alırlar. Odalar tarafından tasdiklenmekte ve gümrük idarelerince vize edilmesi gerekmektedir.

EUR.1 Dolaşım Sertifikası beş nüsha olarak doldurulmaktadır. İlk nüshası meneviş renkli olup, asıl nüshadır. Diğer dört nüsha ise beyaz renklidir.

Bu belgenin temininde başvuru ve onay mercii ihracatçının bağlı bulunduğu odadır. İhracatçı, bağlı bulunduğu odadan aldığı beş nüsha EUR.1 Dolaşım Belgesini eksiksiz ve tam olarak doldurmalı ve bağlı bulunduğu odaya;

  • Dilekçe,
  • Fatura sureti (Maliye Bakanlığı'ndan onaylı kontrol makbuzu veya noter tasdikli ticari fatura)

ekleyerek müracaat etmektedir.

Beyaz renkli nüshalardan biri tasdik işlemini yapan oda tarafından alıkonulur. EUR.1 Dolaşım Belgesi'nin gümrük idaresince vize edilmesinden sonra meneviş renkli asıl nüsha ihracatçıya verilir. Beyaz renkli nüshalardan biri gümrük idaresinde alıkonulmakta olup, diğer iki nüsha ilgili odaya gönderilir.

EUR.1 Dolaşım Sertifikası bazı durumlarda istisnai olarak ait oldukları ürünlerin ihracından sonrada düzenlenebilmektedir.

Bu belge menşe ispat belgesidir.

Armonize Sistem Nomanklatürü esas alınarak Türk Gümrük Giriş Tarife Cetvelinde (T) kısaltması bulunan eşya tarım ürünü listesi kapsamına dahil ürünü göstermektedir. Bu eşyanın Avrupa Birliği ülkelerine ihracında EUR.1 Dolaşım Sertifikası düzenlenmektedir.

Türkiye ile Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğunu (CECA) kuran anlaşmanın yetki alanına giren ve Türk Gümrük Giriş Tarife Cetvelinde yanında (CECA) kısaltması yer alan eşyanın Avrupa Birliği ülkelerine ihracında EUR.1 Dolaşım Sertifikası düzenlenmektedir.

Tedarikçi Beyanı (Suppliers' Declaration)

 

A.TR dolaşım belgesi ile birlikte kullanılan ve Türkiye ile Topluluk arasında ticarete konu Pan-Avrupa Menşe Kümülasyonu kapsamı eşyanın menşeini gösteren belgedir.

Türkiye ve Avrupa topluluğu arasında serbest dolaşımda bulunan ve Pan-Avrupa Menşe Kümülasyonu Sistemi'ne dahil ülkelerden biri menşeli eşyanın tercihli menşe statüsü tedarikçi beyanı ile kanıtlanmaktadır.

Türkiye'den topluluğa veya topluluktan Türkiye'ye sevk edilen Pan-Avrupa Menşe Kümülasyonu Sistemi'ne dahil ülkelerden biri menşeli eşyanın, aynı halde veya işlendikten sonra yine Pan-Avrupa Menşe Kümülasyonu Sistemine dahil ülkelerden birine ihraç edilmesi sırasında, tercihli muameleden yararlanabilmek amacıyla menşe ispat belgesi düzenlenmesi talebinde bulunulduğunda, menşei kanıtlayıcı belge olarak tedarikçi beyanı kullanılmaktadır.

Tedarikçi beyanı, söz konusu eşyanın ilgili tercihli menşe kurallarını sağladığını ve beyan sahibinin bu beyanı destekleyici her türlü kanıtı ibraz etmeye hazır olduğunu göstermektedir.

Türkiye ve Avrupa topluluğu arasında ticarete konu olacak eşyanın ihracatçısı, alıcının talebi üzerine, tedarik ettiği, işlediği veya ürettiği eşyanın tercihli menşe statüsünü kanıtlamak üzere, ihracat sırasında veya sonrasında bir tedarikçi beyanı düzenlemekte ve alıcıya göndermektedir. Her tedarikçi, ticarete konu olan eşyasının tercihli menşe statüsünü beyan ederken, kendi tedarikçilerinden aldığı beyanlara dayanabilir. Bir tedarikçi beyanı, EUR.1 Dolaşım Sertifikası, fatura beyanı veya diğer menşe kanıtlayıcı belge ve bilgilere de dayandırılabilmektedir.

EUR-MED Dolaşım Sertifikası (EUR-MED Movement Certificate)

 

EUR-MED Dolaşım Sertifikası PAAMK (Pan Avrupa Akdeniz Kümülasyonu)'a taraf ülkelere ilgili ürünlerin ihracatında kullanılan menşe ispat belgesidir.

PAAMK Sistemi; AB-EFTA-Türkiye ve bazı Akdeniz ülkelerinin dahil olduğu bir çapraz kümülasyon sistemidir. PAAMK sistemine dahil tüm ülkelerin arasında serbest ticaret anlaşması, bu anlaşmaların hepsinde (ikili ticaret hariç) aynı menşe kurallarının uygulanması gerekmektedir. Sistemin işlemesi için PAAMK sistemine dahil en az 3 ülke arasında STA (Serbest Ticaret Anlaşması) tamamlanmalıdır.

Başvuru için dilekçe, Türkçe fatura, taahhütname ve ihraç edilecek eşya yabancı menşeli ise ihracatçı beyanı eklenmesi zorunludur. EUR.MED'e kayıtlı eşyanın yabancı menşeli olması halinde mutlaka "tedarikçi beyanı" eklenecektir.

Türkiye'de , ihraç konusu bir eşyanın üretiminde Akdeniz Ülkelerinin biri veya daha fazlasından STA kapsamında ithal edilmiş menşeli girdi kullanılıyorsa EUR-MED Dolaşım Belgesi kullanmak zorunludur.

FORM A MENŞE BELGESİ

 

Form A Belgesi Genelleştirimiş Tercihler Sistemi(GTS) çerçevesinde tercihli rejimden faydalanması talep edilen eşyanın GTS ülkesi menşeli olduğunun ispatı için kullanılan bir belgedir. Yani eşyanın tercihli menşe statüsünü gösterir.

GTS kapsamında tercihli ticaretten faydalanmak amacıyla düzenlenen Form A belgelerinin kabul edilebilmesi için GTS'den faydalanan ülkelerin Türkiye'ye, kendi ülkelerinde Form A Menşe Belgelerini düzenleme yetkisine sahip resmi idarelerin isim ve adreslerini, bu idarelerce kullanılan mühürlerin örnek baskılarını ve Form A Menşe Belgelerinin kontrolünden sorumlu ilgili resmi idarelerin isim ve adreslerini bildirmiş olmaları ve söz konusu ürünlerin menşeine ilişkin bilginin doğruluğunun veya belgenin geçerliliğinin kontrolü için Türkiye gümrük idarelerine gerekli yardımı sağlamayı taahhüt etmeleri gerekmektedir. Tüm bu prosedürler tamamlanmadan belgenin kabulü ve tercihli rejim uygulanması mümkün değildir.

FORM.A MENŞE ŞAHADETNAMESİNİN DÜZENLENECEĞİ ÜLKELER

  • KANADA
  • YENİ ZELANDA
  • JAPONYA
  • RUSYA FEDERASYONU
  • UKRAYNA
  • ABD
  • AVUSTRALYA
  • BEYAZ RUSYA(BELARUS)

FORM.A Genelleştirilmiş Tercihler Sistemi (GTS) çerçevesinde ülkemize sağladıkları tavizli gümrük oranlarına konu mallar için söz konusu ülkelere yapılacak ihracatta aranacaktır. ABD ile Avustralya GTS uygulamakla birlikte Form.A Menşe Şahadetnamesi düzenlenmesi zorunlu değildir. Kanada ve Yeni Zelanda sistemden yararlanabilmesi için Form A talep etmekle birlikte, resmi tasdik istememektedir. Form.A Menşe Şahadetnamesinin ihracatçı tarafından doldurulması yeterlidir. Japonya, Rusya Federasyonu ve Ukrayna ise "Resmi Tasdik" istemekte olup, söz konusu resmi tasdik işlemi Türkiye Odalar ve Borsalar Birliğince yetkilendirilen odalardan herhangi birinde yaptırılabilir.

Uluslararası Orijin ve Bitki Sağlık Sertifikası (Phytosanitary Certificate)

 

Bitki ve bitkisel ürün ihracatçısının, ihraç edeceği ürünlerde hastalık ve zararlı maddelerden arınmış olduğunu gösteren "Bitki Sağlık Sertifikası” adlı belgeyi temin etmesi gerekmektedir.

Söz konusu belge, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Tarım İl Müdürlükleri Bitki Koruma Şubeleri'nden temin edilmektedir.

Bu uygulamanın uluslararası geçerliliği olması nedeniyle Bitki Sağlık Sertifikası önemli bir belgedir. Bu belgenin ihracat sırasında gümrük idarelerine ibrazı zorunludur.

 

Bitki Sağlık Sertifikasını Temin Etmek İçin İzlenecek Prosedür;

  • Yaş meyve ve sebzelerin kontrolünün yapılabilmesi için öncelikle ihracatçının, üyesi olduğu İhracatçı Birliğinin bu amaçla açtığı hesaba "Teknik Yardım Ücreti” yatırması gerekmektedir. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Tarım İl Müdürlüğü Bitki Koruma Şube Müdürlüğü'nden temin edebileceği Zirai Karantina Servisi Bitki İhraç Dilekçesini doldurduktan sonra Tarım İl Müdürlüğü'nden havale almaktadır. Bitki Koruma Şube Müdürlüğü'ne başvuruda bulunduktan sonra, ihraç konusu ürünün yüklendiği yerde kontrolör tarafından hijyenik kontrolü yapılmaktadır. Kontrolör Bitki Sağlık Sertifikası'nı tanzim ederek imzalamaktadır.
  • Ortadoğu ve Körfez ülkeleri, bu belgenin ayrıca Koruma ve Kontrol Genel Müdürlüğü, Dışişleri Bakanlığı ve kendi Büyükelçilikleri tarafından da tasdiklenmesini istemektedir.
  • Alıcı ülkelerin istekleri doğrultusunda laboratuar analiz raporları da bu belgeye eklenmektedir.
  • Sertifikalar, yaş meyve sebze için 10 gün, kuru meyveler için 20 gün, hububat ve bakliyat için de 20 gün süreyle geçerlidir. Tarım ürünleri daha önce muayene edilmiş olsalar bile, ihraç anına kadar her zaman ve her yerde yeniden muayene edilebilmektedir.
  • Bakanlık tarafından yapılan ihracat kontrollerinde, alıcı ülke talepleri göz önünde bulundurulmaktadır.
  • Yaş meyve ve sebzeler için alıcı ülke tarafından Bitki Sağlık Sertifikası dışında aflatoksin, pestisit vb. analizler istenildiği takdirde, ihracatçı firmaların İl Müdürlüğü Kontrol Şube Müdürlüğü'ne müracaat etmeleri gerekmektedir.

 

Hayvan İhracına İlişkin Sağlık Raporu (Health Certificate For Animal Export)

 

İhracatçıların canlı hayvan, hayvansal maddeler ve deniz ürünleri ihracatında, bu ürünlerin insan ve hayvanlara geçebilen hastalıklardan temiz olduğunu gösterir "Sağlık Sertifikaları”nı temin etmeleri gerekmektedir.

Canlı hayvan, hayvansal maddeler ve deniz ürünleri ihracatında yedi ayrı sağlık sertifikası bulunmakta olup, her biri için de yetkili kurum Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Tarım İl Müdürlükleri'dir. İhracatçı, bir dilekçe, teknik yardım ücretinin yatırıldığına dair makbuz ve yurtiçi sevk raporu ile Koruma Kontrol Genel Müdürlüğü'ne bağlı ihracatla yetkili Tarım İl Müdürlükleri'ne müracaat etmesiyle işlemi başlatmaktadır.

Kontrol Belgesi (Conformity Certificate)

 

Dış Ticarette Teknik Düzenlemeler ve Standardizasyon Yönetmeliği ekinde yer alan tarım ürünleri, ihracatta zorunlu kalite denetimine tabidir. Bu uygulamanın amacı, geleneksel tarım ürünlerimizin dış ülkelerdeki itibarını muhafaza etmek ve istikrarlı pazarlar yaratmaktır.

Sözkonusu maddelerin ihracatında, ihracatçı firmalar, Dış Ticaret Müsteşarlığı Bölge Müdürlüklerine bağlı Dış Ticarette Standardizasyon Denetmenleri Grup Başkanlığına müracaat etmektedirler. Yapılan kontroller sonucunda, mal, standardına uygun bulunduğu takdirde, gümrüklere ibraz edilmek üzere, Dış Ticarette Standardizasyon Denetmenleri Grup Başkanlığı tarafından, ihracatçıya "Kontrol Belgesi" verilmektedir.

Taze meyve ve sebze ihracatı yapan firmalarımız, Dış Ticarette Standardizasyon Denetmenlerince düzenlenen Kontrol Belgelerini Avrupa Birliği üyesi ülkelerin gümrüklerine ibraz ettikleri takdirde, belge kapsamı taze meyve ve sebze ihracat partilerinin Avrupa Birliği ülkelerine denetlenmeden girmesini sağlayabilmektedirler.

Yurt dışında iş yapan müteahhitler işçilerinin ihtiyacı olan zorunlu standart kapsamı malların ihracı kontrollerden muaf tutulmaktadır. Ayrıca, hariçte işleme yoluyla yapılacak ihracat ile Bedelsiz İhracat Tebliği kapsamında yapılan ihracatta da Kontrol Belgesi aranmamaktadır.

Çekirdeksiz Kuru Üzüm Analiz Belgesi

 

Kanada, ABD ve Avustralya'ya çekirdeksiz kuru üzüm ihraç edecek firmaların İzmir Hıfzıssıhha Enstitüsü, İzmir Tarım İl Müdürlüğü ile Ege Üniversitesi İlaç Geliştirme ve Farmakokinetik Araştırma ve Uygulama Merkezi Laboratuvarı'nın (ARGEFAR) birinden kurşun kalıntısı ve pestisite yönelik analiz raporu alma zorunluluğu bulunmakta olup, numune alınması işlemleri Dış Ticaret Müsteşarlığı Bölge Müdürlüklerine bağlı Dış Ticarette Standardizasyon Grup Başkanlıklarınca yapılmaktadır.

Doğal Arı Balı Analiz Belgesi

Doğal Arı Balı Analiz Belgesi, bal ihracat ve ithalat aşamalarında gümrüklerde aranılan zorunlu belgeler arasında olup, uygulamanın amacı sahte ve tağşişli balların ihraç ve ithal edilmesinin engellenmesidir. Numune alınması işlemleri Dış Ticaret Müsteşarlığı Bölge Müdürlüklerine bağlı Dış Ticarette Standardizasyon Denetmenleri Grup Başkanlıklarınca yapılmaktadır.

Doğa Mantarı İhracatında Hazırlanan Annex II Sertifikası

 

Avrupa Birliği ülkelerince, ihracatçı firmalarımızdan özellikle yaş doğa mantarı için radyasyon belgesi istenmektedir. Söz konusu belgelerin ithalatçı ülkelerce talep edilmesi halinde, ihracatçı firmalar, Türkiye Atom Enerjisi Kurumu'nun, Ankara Nükleer Araştırma ve Eğitim Merkezi veya Çekmece Nükleer Araştırma ve Eğitim Merkezi'ne başvurarak temin etmektedirler.

Et Süt ve Kuru Meyveler Dışında Gıda ve Gıda Ambalaj Maddelerinin İhracatında Gıda Güvenliği/Sağlık Sertifikası (Food Safety/Health Certificate)

 

Et, süt ve kuru meyveler dışında gıda ve gıda katkı maddeleri ile gıda ambalaj materyallerinin ihracatında sertifika düzenlenmesi ve onaylanması amacıyla yapılacak kontrollerdir. Onay işlemleri, Tarım İl Müdürlükleri tarafından yapılmaktadır.

Sertifika işlemleri için gerekli belgeler bir asıl bir suret olmak üzere 2 takım olarak hazırlanacaktır. Bu sayı ihracatçı talebi üzerine artırılabilir. İhracat kontrolü, alıcı ülke talepleri doğrultusunda ihracatçının veya temsilcisinin sertifikada yer alacak bilgi ve belgeleri içeren formu doldurarak ürünün denetlenmesini isteyen bir beyanname vermesi üzerine en seri şekilde üretim yeri, depo veya antrepodan ihracatçı veya temsilcisinin de hazır bulunması suretiyle yapılmaktadır.

Ticari Kalite Denetim Yeterlilik Belgesi, Dış Ticaret Müsteşarlığı Bölge Müdürlüklerine bağlı Dış Ticarette Standardizasyon Denetmenlerince tarım ürünleri ihracatında parti bazında yapılan denetimlerden muafiyet getirilerek bürokrasinin azaltılması amaçlanmaktadır. Ayrıca ihracatçılarımızın oto kontrole yöneltilmesi suretiyle kalite bilincinin yaygınlaştırılması düşünülmektedir.

 

Belge almak isteyen firmanın başvurusu üretim tesisinin bulunduğu ilin bağlı olduğu Dış Ticaret Müsteşarlığı Bölge Müdürlüğüne yapılmaktadır.

Belge sahibi imalatçı-ihracatçıların veya bu imalatçı-ihracatçılardan ihraç kaydıyla mal temin eden ihracatçıların yapacakları ihracatta imalatçı-ihracatçıların sorumlu denetçilerince düzenlenen Denetim Beyanı ve Belgesi'nin gümrük idarelerine ibraz edilmesi halinde Kontrol Belgesi aranmamaktadır.

Borsa Tescil Beyannamesi

Tarım ürünleri ihracatında gümrüğe sunulması gereken belgelerden biri de Borsa Tescil Beyannamesi'dir.

  • Zirai ürünlerin kayıt altına alınması amacıyla vergi kayıp ve kaçaklarının önlenmesini sağlamak üzere ve bürokratik işlemlerin azaltılması, borsaların geliştirilmesi için zirai ürün gümrük çıkış işlemlerinde ihracatçıdan istenmektedir.
  • Borsa Tescil Beyannamesi, ticaret borsalarının 13 Temmuz 1995 tarih ve 22342 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan kotasyon listelerinde bulunan zirai ürünlerin ihracında talep edilmektedir.
  • İlgili ticaret borsasından temin edilen Borsa Tescil Beyannamesi ihracatçı tarafından 3 nüsha olarak doldurulur ve borsaya onaylatılmaktadır.

 

1. Nüsha (beyaz): Borsada kalır.

2. Nüsha (yeşil): İhraç faturasına iliştirilerek ilgili gümrüğe ibraz edilir.

3. Nüsha (sarı): İhracatçıda kalır.

Borsa Tescil Beyannamesinin Alınabilmesi İçin Gerekli Belgeler

  • İhraç edilecek malın faturasının aslı,
  • Alım faturası veya müstahsil makbuzlarının aslı,
  • Stopaj vergisinin yatırıldığına dair makbuzun aslı,

Gerekli belgelerin eksiksiz ibrazı halinde Borsa Tescil Beyannamesi talebi takiben verilmektedir.

İşlenmiş Tarım Ürünleri Beyan Formu/Analiz Sonuç Raporu

İşlenmiş tarım ürünlerinin serbest dolaşıma sokulması halinde, bu ürünlerdeki tarım paylarını belirten ve kimyager tarafından onaylanmış belgedir.

CITES Belgesi

Nesli tehlike altında olan Yabani hayvan ve Bitki türlerinin ihracatında CITES belgesinin gümrük beyannamelerinin tescili aşamasında beyannamelere eklenmesi gerekir.

Hasat Belgesi

Çiçek soğanlarının, üretim alanlarında, dikim, vejetasyon, hasat ve ihracat aşamalarında kontrolleri Tarım ve Köyişleri Bakanlığını tarım il müdürlüğü tarafından yapılır ve elde edilen çiçek soğanlarının büyütme veya üretme olduğunu belirten onaylı "Hasat Belgesi" verilir.

Menşei Belgesi

Devlet ormanlarından elde edilecek doğal çiçek soğanlarına ihracat izni verilebilmesi için Tarım ve Köyişleri Bakanlığını tarım il müdürlüğü'nden Menşei Belgesi alınması gerekmektedir.

Orman/Tekel Nakliye Tezkeresi

Orman ürünlerinin ihracı için istihsal yerinden, tekele tabi eşyada ise bu idarece tanzim olunarak verilen belgelerdir.

Helal Belgesi (Helal Certificate)

İslam ülkelerinin et ithalatında talep ettikleri, hayvan kesimlerin islami kurallara uygun olduğunu ispatlayan belgedir.

AQAP Belgesi

Milli Savunma Bakanlığı tarafından verilen, "Endüstriyel Kalite Güvence Seviye Belgesi”ni ifade eder.

GMP Belgesi

Sağlık Bakanlığı tarafından ilaç sanayicilerine verilen ve üretimin her aşamasında gerekli kalite kontrolünün yapıldığını gösteren "İyi İmalat Uygulamaları Belgesi”dir.

Sanayi Sicil Belgesi

6948 sayılı Sanayi Sicil Kanununun 1. maddesi kapsamında değerlendirilen sanayi işletmelerine ve devamlı ve seri halinde tamirat yapan işletmeler ile elektrik veya diğer enerji üreten santraller, gemi inşaatı gibi büyük inşaat yerlerine verilen bir belgedir.

Tip Onayı Belgesi

Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından münhasıran otomotiv imalatçılarına verilen ve prototip araç, sistem, aksam veya ayrı teknik üniteye ait tipin, ilgili mevzuata uygunluğunu gösteren belgedir.

Spesifikasyon Belgesi (Certificate of Specification)

Malların uluslararası standartlarının ayırımını yapan ve imalatçı firmanın TS veya ISO Belgesine bağlı olarak düzenlediği belgedir.

Nükleer ve Nükleer Çift Kullanımlı Eşyaların İhracatında İzne Esas Olacak Belge

Nükleer silahların yayılmasının önlenmesi amacıyla nükleer madde, nükleer alanda kullanılan malzeme, ekipman ve ilgili teknoloji ile nükleer çift kullanımlı malzeme, ekipman ve ilgili teknolojinin ihracatında "İzne Esas Olacak Belge”dir.

Radyasyon Analiz Belgesi / Sarı Belgesi (Radiation Certificate)

Türkiye Atom Enerjisi Kurumu tarafından ihracatçı firmaların talebi üzerine düzenlenen Radyasyondan Ari Belgesi (Sarı Belgesi) ve/veya Radyasyon Analiz Belgesi ülkemizde zorunlu uygulamada değildir. Ancak, Avrupa Birliği'nin 737/90 sayılı mevzuatı çerçevesinde, ihracat yapılan ülkenin mevzuatı nedeniyle (talep etmesi halinde) Radyasyondan Ari Belgesi (Sarı Belgesi) ve/veya Radyasyon Analiz Belgesi ihracatçı firmalarımızca Türkiye Atom Enerjisi Kurumu'nun ilgili birimlerinden ithalatçı ülke makamlarına sunulmak üzere temin edilmektedir.

Boykot/Kara Liste Sertifikası (Boycot/Black List Certificate)

Birbiri ile savaş halinde bulunan veya siyasi ilişkileri kesilmiş ya da zedelenmiş ülkeler, birbirlerini kara listeye aldıklarından dış ticaret ilişkilerinde ticaret partnerlerinin kendi kara listeleri ile hiçbir ilgisi olmadığının beyan ve onaylanmasını istemektedir.

Bu tür belgeler, malın belirli bir ülke menşeli olmadığını, ticari tarafların kara liste, boykot kapsamında olmadıklarını, ihracatçının boykot kapsamı bir ülke ile ticari ilişkisi bulunmadığını, malın boykot kapsamı (ismi verilen) bir ülkenin karasularında, hava sahasından geçemeyeceğini, taşıma aracının o ülkenin bandırasını taşımadığını, gemi kaptanının o ülkenin uyruğunda olmadığını ve buna benzer hususları beyan etmektedir.

Analiz Belgesi (Certificate of Analysis)

İthalatçı veya kamu kuruluşlarının ithal edilecek malın niteliğinin veya saflığının bilirkişi tarafından belirlenmesini gerekli görmeleri durumunda, mala ait numunenin bağımsız kurum ve kuruluşlar tarafından yapılan analiz sonucunu gösteren belge.

E 1 Laminat Parke Belgesi

Laminat parke bileşenlerinde sağlığa zarar verecek madde olmadığını, olsa bile bu miktarın uluslararası standarda uygun olduğunu, sağlık için bir problem teşkil etmediğini gösteren belgedir.

Analiz Raporu Gerektiren Ürünler - Ekspertiz Raporu (Expertise Report)

İhraç veya ithal mallarının fiyat, miktar, kalite, bileşim katkı oranı, ticari teamül gibi hususlarında gümrük idarelerince tereddüde düşülen durumlarda, analiz belgesi hazırlanması gerekmektedir.

Gümrük Kanunu ve buna bağlı diğer mevzuatlarda hangi kurum ve kuruluşların vereceği ekspertiz raporuna itibar edileceği belirtilmiştir. Ekspertiz raporları ticaret ve sanayi odaları tarafından verilmektedir.

Halı Ekspertiz Raporu

Eski Eserler Mevzuatı uyarınca, eski eser niteliği taşıyan malların ihracı yasaktır.

Ülkemizden ihraç edilen el halılarının eski eser niteliğinde olup olmadığını belirlemek için ilgili mal, ihracatçının bağlı bulunduğu oda tarafından ekspertiz işlemine tabi tutulmaktadır. Bu işleme başlamak için bir dilekçe ile ticaret ve/veya sanayi odasına başvurulmaktadır. Oda tarafından ekspertize tabi tutulan halıların eski olduğunun saptanması halinde, Türk İslam Eserleri Müzesi'nce ikinci bir ekspertiz işleminden geçirilir.

Halıların eski eser olmadığını gösteren rapora istinaden oda tarafından ilk raporda yer alan hususlar da belirtilerek gümrük idarelerine ibraz edilmek üzere rapor sureti ihracatçıya verilmektedir.

Hediyelik Eşya İhracatında Ekspertiz Raporu

Ülkemizden ihraç edilen bakırdan ve pirinçten mamul hediyelik eşyaların ihracı, Eski Eserler Kanunu gereğince ilgili müze eksperlerince ekspertize tabi tutulmakta ve bunun sonucuna göre düzenlenen rapora göre gümrük idarelerince ihracına izin verilmektedir. Bu tür bir malı ihraç edecek kişilerin, bağlı bulunduğu odaya bir dilekçe ile başvurmaları gerekmektedir.

Lületaşı İhracatında Ekspertiz Raporu

Ham lületaşının yurtdışına gönderilmesini önlemek amacıyla, ihraç edilecek lületaşı mamulleri ekspertize tabi tutulmaktadır. Ekspertiz işlemi için ihracatçı, bağlı bulunduğu odaya fatura ve ilgili form ile başvurmaktadır. Ekspertiz komitesi nezaretinde lületaşı mamulleri, ileri derecede işlem görmüş olması ve "Türk Elişi Sanatının" estetiğinden yoksun bulunmaması gibi hususlar dikkate alınarak incelenmektedir. İncelendikten sonra ambalajlanan mamuller, bölge ticaret ve sanayi müdürlüğü ve oda tarafından mühürlenerek, gümrük idarelerine teslim edilmek üzere tanzim edilen bir rapor ile birlikte ihracatçıya verilmektedir. Bu belgeleri bizzat ihracatçılar düzenleyip onaylayacakları gibi alıcının ismini vereceği bir merci tarafından da düzenlenebilir. Günümüzdeki en tipik örnekler İsrail karşısında Arap ülkelerinin tutumundan kaynaklanmaktadır.

ATA Karnesi (ATA Carnet)

ATA karneleri uluslararası Geçici İthalat Sözleşmesi (kısaca İstanbul Sözleşmesi) ve Ekleri kapsamında, taraf ülkeler arasında, başka herhangi bir belgeye gerek duyulmaksızın, eşyanın geçici olarak ithalat ve ihracatını sağlayan gümrük belgeleridir. Bir başka ifade ile milletlerarası ticari ve kültürel faaliyetlerin artırılması için eşyaların geçici olarak vergiden muaf ithal edilmesi amacıyla düzenlenen karnedir.

ATA karnesi ile gelen tüm eşya için ithalat işlemi sırasında, ne gümrüklerce ne de ithalatçı tarafından başka bir işlem yapılması gerekmemektedir. Gelen eşyanın gerek ithalatında, gerekse yeniden ihracında gümrüklerden geçiş süresinin kısaltılması sağlanmaktadır. ATA karnesi kullanmak isteyen kişi veya kuruluşların, yurtdışına götürülecek eşyanın çeki listesini eklediği dilekçesi ile birlikte, karne dağıtımı konusunda yetkili odalara müracaat etmeleri gerekmektedir. ATA karnesi kullanmak isteyen kişi veya kuruluşların, taşınacak eşya için gereken teminatı odaya vermesi durumunda ATA karnesini alabilmektedir.

ATA karnesinin geçerlilik süresi bir yıldır. ATA karnesi hamillerine, ATA karnesinin geçerlilik süresi içinde olmak kaydıyla bir ATA karnesi ile birden fazla akit taraf ülkesine birden fazla geçici ithalat yapma olanağı sunar.

Ata Sözleşmesine Üye Ülkeler Listesi

 

1. Almanya
2. Amerika Birleşik Devletleri
3. Andorra
4. Arnavutluk
5. Avusturalya
6. Avusturya
7. Belçika/Lüksemburg
8. Beyaz Rusya
9. Birleşik Arap Emirlikleri
10. Bosna Hersek
11. Bulgaristan
12. Cebelitarık
13. Cezayir
14. Çek Cumhuriyeti
15. Çin
16. Danimarka
17. Estonya
18. Fas
19. Fransa
20. Finlandiya
21. Fildişi Sahili
22. Güney Afrika Cumhuriyeti
23. Hırvatistan
24. Hindistan
25. Hollanda
26. Hong Kong
27. İngiltere
28. İspanya
29. İsrail
30. İsveç
31. İsviçre
32. İran
33. İrlanda
34. İtalya
35. İzlanda
36. Japonya
37. Kanada
38. Karadağ
39. Kıbrıs
40. Kore
41. Letonya
42. Litvanya
43. Makao
44.Macaristan
45. Lübnan
46.Makedonya
47. Meksika
48. Malezya
49. Malta
50. Mauritius
51. Moğolistan
52. Moldova
53. Norveç
54. Pakistan
55. Polony
56. Portekiz
57. Romanya
58. Rusya Federasyonu
59. Senegal
60. Sırbistan
61. Singapur
62. Slovak Cumhuriyeti
63. Slovenya
64. Sri Lanka
65. Şili
66. Tayland
67. Tayvan
68. Tunus
69. Türkiye
70. Ukrayna
71. Yeni Zelanda
72. Yunanistan

Yetkili Odalar

Adana Tic.Od.

Antalya Tic. ve San. Od.

Kayseri San. Od.

İzmir Tic.Od.

Ankara Tic. Od.

Bursa Tic.ve San. Od.

Mersin Tic. ve San. Od.

Trabzon Tic. ve San. Od.

Ankara San.Od.

Gaziantep Tic. Od.

İstanbul Tic. Od.

Gözetim Belgesi (Inspection Certificate)

Gönderilen malın ithalatçının siparişine uygun olup olmadığını araştıran bir gözetim şirketinin hazırlamış olduğu bir belgedir. Bir başka ifade ile ticarete konu olan bir malın alıcıya tesliminin satış sözleşmesinde öngörülen miktar, kalite, ambalajlama, etiketleme, yükleme, taşıma, teslim zamanı gibi koşullara uygun olarak gerçekleştirildiğinin bir "Gözetim Şirketi” aracılığı ile alıcı ve satıcı tarafından tespit ettirilmesi olup, düzenlenen belgeye "Gözetim Belgesi” denir.

Koşer Sertifikası (Kosher Certificate)

Ürünlerinin Musevi kurallarına göre hazırlandığını göstermekte olup; kalite, hijyen ve güveni simgelemektedir. İsrail'e ihraç edilecek gıda ürünlerinde Musevi dinine uygunluğu belgeleyen "koşer sertifikaları” aranmaktadır.

Bu sertifika Musevi dini mensuplarının yoğun olarak yaşadıkları ülkelere ihracatta da önemli bir unsur olarak görülmektedir. Ürünlerin yöneldiği İsrail pazarlarındaki dindarlık durumuna göre kurallar katılaşabilmektedir. Bazı ürünler için ülkemizdeki Hahambaşılıkça verilen sertifika yeterli olmakla birlikte, dinen kritik konumda olan (özellikle et-süt ve mamulleri) ürünlere İsrail'deki din otoritelerinin yerinde çalışma yaparak caizlik kazandırması gerekmektedir.

Gıda ürünlerinin dışında, Koşer Sertifikası şartının, yaygın olmamakla birlikte, bazı temizlik-hijyen ürünlerinde, tekstil ürünlerinde ve elektrikli ev aletlerinde de arandığı durumlara rastlanmaktadır.

FSC (Forest Stewardship Council - Orman Koruma Konseyi) Sertifikası

Kereste ve kerestenin kullanıldıgı mobilyaların uluslararası ticareti üzerinde çok fazla durulmakta olup; bu ürünlerin ithalatında yasal bir engel yoktur. Ancak tüketicilerin yok olmakta olan orman alanlarından getirilen ağaçlardan yapılmış ürünleri almamaları yönünde yönlendirme vardır. Sertifikalı kereste kullanımı yaygınlaşmaktadır. Bu sertifika ise "Forest Stewardship Council (FSC)” tarafından verilmektedir. Sertifikalı üretimde üretim her aşamada denetlenmekte, ormandan ağacın kesilmesinden (nereden ve nasıl sağlandığı gibi) nihai ürüne (üretimde çevreyi kirletici artıkların nasıl işleme tabi tutulduğu gibi) kadar bütün üretim aşamaları izlenmektedir.

Kimberley Süreci Sertifikası

Ham elmas sevkiyatında her yüklemenin Kimberley Süreci Sertifika Sisteminin gereklerine uygun olarak yapıldığını tevsik eden, Kimberley Sürecine ait belgelerde belirtilen asgari standartları taşıyan, belirli bir şekli olan ve elmasın menşeini, özellikleri ile ithalat ve ihracatçısını gösteren onaylı belgedir. Ham elmas ihracatı, İstanbul Altın Borsası'nın Kimberley Süreci Sertifika Sistemine uygun olarak düzenlediği sertifikayı müteakip hazırlayacağı uygunluk yazısına istinaden gümrük idareleri nezdinde gerçekleştirilir.

Sigorta Belgeleri (Insurance Documents)

Sigorta belgeleri, sigortayı yapan sigorta şirketi veya sigorta komisyoncusu tarafından düzenlenip sigortayı yaptıran kişiye (ihracatçıya veya ithalatçıya) verilen belgelerdir.

Sigorta Sertifikası (Insurance Certificate)

Bir defadan fazla yüklemesi olan firmaların kesin sigorta öncesi hazırladıkları belgedir.

Sigorta Poliçesi (Insurance Policy)

Sigorta poliçesi, sigorta akdinin belgesidir ve sigortacı tarafından imzalanıp, sigorta ettirene verilen ve her iki tarafın hak ve borçlarını gösteren bir vesikadır. Malların sevki esnasında kaybolması veya tahribi risklerini teminat altına almaktadır.

  • Nama, emre veya hamiline yazılı şekilde düzenlenebilir. Genel olarak, sigortacının ve sigorta ettirenin ve varsa sigortadan yararlanan kimsenin adı, soyadı veya ticaret ünvanı ve ikametgahları, sigortanın konusu, sigortacının üstüne aldığı rizikolarla, bunların başlayacağı ve son bulacağı zaman, taşıyanın adı soyadı gibi bilgileri içermektedir.
  • Denizyolu ile nakliye sigortasının maliyeti dünyanın pek çok yerinde nispeten makul düzeyde olup, gönderilen malın değerinin çok az bir bölümünü içermektedir.
  • Gönderilen ürünün tamamı veya bir kısmı ciddi zarar görebilir, hatta firma için çok zararlı olabilir. Pek çok durumda taşıyıcının sorumluluğunun nakliye koşulları ile sınırlıdır.

Konşimento, Taşıma Belgeleri (Bill of Lading, Transport Documents)

Konşimento emtiayı temsil eden kıymetli evraktır. Malların sevkini yapan nakliyat firması tarafından düzenlenir. Sevki tevsik eden en önemli belgedir. Tren, uçak veya gemi ile yapılan taşımacılıkta kullanılan bir taşıma belgesi olup, malların ihracatçının ülkesindeki belli bir yerden alınıp ithalatçıya teslimini taahhüt eden, buna istinaden taşıtan ile taşıyan arasında düzenlenen bir taşıma sözleşmesidir, malların teslim alınmasını gösterir bir teslim makbuzudur

 

Deniz ve nehir taşımacılığında kullanılan konşimentolar kıymetli evrak sayılıp ciro edilebilir. Diğer konşimentolar ise ciro edilemez.

Yükleme konşimentosu, tesellüm konşimentosu, üst üste taşıma konşimentosu, klozlu konşimento, sevkıyatçı konşimentosu, konteynır konşimentosudur.

Uluslararası ticarette özel durumlar dışında sıklıkla kullanılan yükleme konşimentosudur. Ayrıca, konşimentolarda yazılı malların kısım kısım çekilebilmelerini sağlamak üzere hazırlanan teslim emirleri vardır ki, bunlara da "ordino” adı verilmektedir.

Konşimentoda Bulunması Gereken Zorunlu Unsurlar

  • Düzenleyen kimsenin imzası (Taşıyan veya onun yetkili kıldığı kişi)
  • Taşıyanın adı ve soyadı veya ticaret unvanı
  • Taşınan malın cinsi, ölçüsü, markası, ve diğer özelliklerine ait bilgiler
  • Tanzim tarihi ve yeri
  • Kaç nüsha olarak düzenlendiği

Zorunlu olmasa da konşimentoda bulunması önemli olabilecek unsurlar ise şunlardır;

  • Kaptanın adı
  • Yükletenin adı
  • Gönderilenin adı
  • Geminin adı ve uyruğu
  • Yükleme limanı
  • Boşaltma limanı
  • Navlun
  • Diğer kayıtlar

Konşimento genelde deniz taşımacılığında kullanılmaktadır. Hava taşımacılığında ise aynı anlamda ve benzer bilgileri içeren konşimentolar kullanılmakta olup, kara taşımacılığında ise "Yük Senedi" kullanılmaktadır.

Taşıma Belgeleri

  • Deniz Konşimentosu (Marine bill of lading, Ocean bill of lading, Bill of lading)

 

Taşıtanın isteği üzerine taşıyıcı veya gemi acentası tarafından düzenlenip taşıtana verilen, malın yüklendiğini ve belirlenen şekilde taşınıp varış yerinde alıcısına teslim edileceğini taahhüt eden belgedir. Bu konşimentonun en önemli özelliği kıymetli evrak niteliğidir.

  • Havayolu Konşimentosu (Airwaybill)

 

Bu konşimento bir makbuzdur. Kıymetli evrak niteliği taşımaz. Ciro edilerek mülkiyeti devir edilemez. ithalatçı adına düzenlenir. (Nama yazılı konşimento niteliğindedir.)

  • Havayolu Taşıma Senedi (Letter of Air Transport)

 

Havayolu taşımacılığında, göndericinin düzenlediği ve taşınan malla ilgili bilgileri (gönderenin ismi, adresi, malların menşei, teslim yeri, paket adedi, ağırlığı, miktarı, navlun ücreti ve değeri) içeren belge.

  • Demiryolu Hamule Senedi (Railway Consignment Note)

 

Malların demiryolu ile taşınacağını gösteren, gönderen ile taşıyıcı demiryolu idaresi arasında yapılan taşıma sözleşmesini ifade eder. Hamule senedi "nama" düzenlenir, emre yazılı hamule senetleri düzenlenemez.

  • Karayolu Taşıma Belgesi (Road Waybill/CMR Consignment Note)

 

Kamyon konşimentosu (Truck Bill of Lading) da denilen bu belge, kamyon veya tır ile yapılan uluslararası taşımacılıkta, CMR [Convention Merchandises Routier (Ticari Mallar Güzergah Anlaşması)] gereğince düzenlenen bir taşıma belgesidir.

  • Nakliyeci Makbuzu (Forwarder's Receipt)

 

Demiryolu ve çoğunlukla karayolu ile taşımacılıkta kullanılan bu belge, taşıma komisyoncuları tarafından belli bir ücret karşılığında kendi adlarına ve başkaları hesabına mal taşıyan nakliye firmaları tarafından düzenlenen belgedir.

  • FİATA Tesellüm Belgeleri (FCR/FCT/FBL)

Bu belgeler bir nev'i nakliyeci makbuzudur. Ancak bu belgeler, FİATA [(International Federation of Freight Forwarders Association) Uluslararası Taşıma Acenteleri Birlikleri Federasyonu] tarafından, kendisine üye olan taşıma acenteleri için standart hale getirilmiş ve sadece karayolu taşımacılığında kullanılan belgelerdir.

  • Paket Postası Makbuzu (Parcel Post Receipt)

 

İthalatçıya posta ile gönderilecek malın bulunduğu kolinin doğrudan ithalatçı veya ithalatçının bankasına sevk edilmek üzere posta idaresine verilmesi karşılığında alınan posta makbuzuna denir.

  • TIR Karnesi

 

Bakanlar Kurulunun 16.1.1985 tarihli, 85/8993 sayılı Kararı ile 12 Mayıs 1985 tarihinden geçerli olmak üzere onaylanan 1975 tarihli "TIR Karneleri Himayesinde Uluslararası Eşya Taşınmasına Dair Gümrük Sözleşmesi" teknik eklerinde yer alan uluslararası kuruluş (halen Uluslararası Karayolu Taşımacıları Birliği IRU) tarafından basılarak üye ülkelerin Kefil Kuruluşları aracılığıyla taşıyıcıların kullanımına sunulan, TIR Sistemi altında eşya taşımaya yarayan bir belgedir.

Çeki Listesi (Weight Note)

İhracatçının, ihracat beyannamesi, gümrük beyannamesi ve konşimentoda beyan ettiği malların net ve brüt ağırlıkları ile hacimlerine ilişkin dökümünü, hangi taşıta ne kadar mal yüklendiğini, her paketin ne kadar ağırlık içerdiğini gösteren belgedir. Diğer bir ifade ile bu belge, ihraç için sevk edilen malların brüt ve/veya net ağırlığının ihracatçı veya tarafsız bir üçüncü şahıs/kuruluş tarafından beyan edildiği ayrı bir belgedir. Kamyon veya vagon ile yapılan taşımada otomatik tartı cihazlarından çıkan "kantar fişleri" de çeki listesi yerine geçer. Ancak burada, ödeme şekli olarak akreditif tercih edilmiş ise, kantar fişlerinin kabul edileceğinin akreditif mektubunda ithalatçı tarafından açıkça belirtilmiş olması gerekmektedir. Bu vesaik, malların taşıma sırasında hasar görmesi halinde önem arz eder. Sigortalı malların hangi ölçüde hasar gördüğü, ziyanın ne miktarda tanzim edileceği Sigorta Şirketi tarafından çeki listesi esas alınarak belirlenmektedir.

Koli Listesi (Packing List)

Paketler içindeki malların cinsini ve adedini belirtmek için satıcı tarafından düzenlenmektedir. Diğer bir ifade ile kolinin içinde bulunan ambalaj ve mal muhteviyatını belirten listelerdir. Yabancı gümrüklerde malın gümrük makamları tarafından örnekleme yöntemi ile kontrol edilmesini sağlamaktadır. Ayrıca yabancı alıcılar ihracatçı tarafından kendilerine gönderilecek ambalaj listesine göre malları çeşitli perakende veya toptan satış yerlerine gönderebilmektedir. Ambalaj listeleri alıcının kendi iç dağıtımında bu açıdan yardımcı olmaktadır. Dökme olmayan ve koliler ile sevk edilen malların her koli içindeki miktar ve ölçüler ile koli sayısını ambalajlar açılmadan gösteren belgedir. Böylece koli listesi gümrük işlemleri sırasında gümrük idaresine ve taşımacı firmaya sayım, yükleme ve taşıma açısından kolaylık sağlamaktadır. Koli listesi paket, kutu, sandık ve balyalar içindeki malların hangi cinsten, hangi ölçü ve renkte olduğunu gösterdiği için, ithalatçı kolileri açmadan dağıtımını yapma olanağını bulmaktadır.

KAYNAK : http://www.tim.org.tr/tr/ihracat-ihracat-rehberi-gerekli-belgeler.html

 

Gümrük İdarelerinde Kullanılan Belgeler

 

Gümrük işlemlerinde kullanılan belgelere buradan ulaşabilirsiniz.

 

https://ticaret.gov.tr/gumruk-islemleri/gumruk-idarelerinde-kullanilan-belgeler

 

S.N.

BELGE ADI

BELGE ÖRNEĞİ

1

Gümrük Beyannamesi Formları

Dosya indir

2

 Sözlü Beyan Formu 

Dosya indir

3

 Özet Beyan Formu ve Kullanma Talimatı

Dosya indir

4

 Emniyet ve Güvenlik Belgesi ile Açıklama Notları

Dosya indir

5

 Gümrük Statü Belgesi

Dosya indir

6

 Serbest Bölgelerden Avrupa Birliği'ne Gönderilecek Eşyaya İlişkin Tespit ve Tahakkuk Kağıdı

Dosya indir

7

 Antrepo Rejimi Kapsamındaki Eşyaya ilişkin Tespit ve Tahakkuk Kağıdı

Dosya indir

8

 Bağlayıcı Tarife Bilgisi Formu

Dosya indir

9

 Bağlayıcı Tarife Bilgisi Başvuru Formu

Dosya indir

10

 Menşe Şahadetnamesi

Dosya indir

11

 Nihai Kullanım İzin Başvuru Formu ve Açıklama Notları

Dosya indir

12

 Nihai Kullanım İzin Belgesi

Dosya indir

13

 Nihai Kullanım Denetim Formu

Dosya indir

14

 İşlenmiş Tarım Ürünlerinin Beyan Formu/Analiz Sonuç Raporu

Dosya indir

15

 Nihai Kullanım Kapsamı Eşyaya İlişkin Satış ve Devir Formu

Dosya indir

16

 Kontrol Belgesi, Yük Listeleri ve Kontrol Belgesi Kullanma Talimatı

Dosya indir

17

Sektörel Destekleme Başvuru Formu

Dosya indir

 

Konuyla İlgili Ayrıntılı Bilgi İçin :

Ticaret Bakanlığı Gümrükler Genel Müdürlüğü ve Gümrük Müdürlükleri

Eskişehir Yolu Yerleşkesi

Aşağıdaki iletişim yollarından biri ile bize ulaşabilirsiniz:

Adres : Dumlupınar Bulvarı No: 151 Eskişehir Yolu 9. Km. 06530 Çankaya / ANKARA

Tel : 0312 449 10 00

Gümrükler Genel Müdürlüğü : https://ggm.ticaret.gov.tr/data/5d26fdf513b8751220b527b1/13.01.2020 GGM Telefon_web.pdf

Gümrük Bölge Müdürlükleri : https://www.ticaret.gov.tr/data/51dd2410487c8e23a00c4ea7/bölge-müdürlükleri.pdf

İhracatta kullanılan belgeler ile İhracı Yasak ve Ön İzne Bağlı Mallara İlişkin Tebliğ kapsamında alınması gereken izinler ve belge/izinlerle ilgili kurum ve kuruluşlar linkteki tabloda gösterilmiştir.

Belge & Doküman

İhracat Belgeleri Nereden Alınır

İhracatta Kullanılan Uluslararası Dökümünlar

İhracatta kullanılan belgeler ile İhracı Yasak ve Ön İzne Bağlı Mallara İlişkin Tebliğ kapsamında alınması gereken izinler ve belge/izinlerle ilgili kurum ve kuruluşlar linkteki tabloda gösterilmiştir.

Gümrük beyannamesi

İhracatta gümrük mevzuatı uyarınca doldurularak ilgili ihracatçı birliği tarafından onaylanmasından sonra gümrük idaresine sunulan belgedir.

  • Gümrük Beyannamesi doğrudan doğruya mal sahipleri ile kanuni mümessilleri veya vekilleri tarafından düzenlenmektedir.
  • Gümrük beyannameleri üzerinde kazıntı ve silinti yapılamaz.
  • Gümrük beyannamelerinin tescili için ibrazından sonra beyan edilen eşyanın cins, nev'i, nitelik ve birim fiyatı bakımından herhangi bir düzeltme yapılamaz.
  • Gümrük beyannamelerinin tescili, gümrüklerde tutulan deftere usulü uygun kayıt olunmak, üzerine kayıt sıra numarası, tarih ve resmi mühür konulması ile tamam olur.
  • Gümrük idarelerince tescil edilen gümrük beyannameleri üzerinde herhangi bir değişiklik yapılması veya gümrük beyannamelerinin iptal edilmesi halinde, bu husus işlemi yapan gümrük idaresi tarafından onayı/kaydı veren İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterliğine, mükellefin bağlı bulunduğu vergi dairesine ve Türkiye İstatistik Kurumuna bildirilir.
  • Beyannamede imzası bulunan kişiler cezai hükümlerin uygulanması açısından beyannamede belirtilen bilgiler ile beyannameye ekli belgelerin doğruluğu ve ilgili rejimin gerektirdiği bütün yükümlülüklere uyulmasından sorumludur. Doğrudan temsil durumunda bu sorumluluk adına hareket edilenlere aittir.
  • Beyanın bağlayıcı olması nedeniyle beyanname başkasına devredilemez; eşyanın başkalarına satılması beyan sahiplerini yükümlülüklerinden kurtarmaz.
  • Her beyanname formu, bir kalem eşya için kullanılır. Beyan edilen eşyanın birden fazla kalemi içermesi halinde, her üç kalem eşya için bir devam formu (Ek 3 ve 4) kullanılır. Ancak devam formunun sayısı üçten fazla olamaz. Kalem sayısı 10'dan fazla olduğu hallerde, kalem sıra numarası, GTİP numarası, eşyanın cinsi, vergi matrahı, vergi oranı ve vergi tutarının bulunduğu bir liste beyannameye eklenir.

 

Tek Tip Gümrük Beyannameleri 8 (sekiz) nüsha düzenlenmektedir.

1. Nüsha

İhracat ve/veya transit işlemlerinde kullanılmaktadır. İhracat veya transit işlemlerinin yapıldığı gümrük idaresinde saklanmaktadır.

2. Nüsha

İstatistik amacıyla kullanılan nüshadır.

3. Nüsha

İhracatta gümrük idaresince işlem gördükten sonra mükellefe iade edilir. Bu nüsha aracı banka ve diğer kamu kuruluşları tarafından izlenen işlemlerde kanıtlayıcı nüsha olarak kullanılır. İlgili kuruluşlar, gerek görmeleri halinde, bu nüshadan bir fotokopi alarak, asıl nüshayı mükellefe iade eder.

4. Nüsha

Transit rejiminde varış idaresinde kalacak nüshadır.

5. Nüsha

Transit rejiminde varış idaresince hareket idaresine geri gönderilecek teyit nüshasıdır.

6. Nüsha

İthalatın tamamlanmasından ve beyannamenin kapatılmasından sonra beyannameye eklenen belgelerin asılları ile birlikte bu nüshanın aslı Gümrükler Kontrol Genel Müdürlüğü'ne gönderilir. Bu nüshanın onaylı örneği, aslı yerine geçmek üzere beyanname ekinde bulunması gereken belgelerin örnek veya fotokopileri ile birlikte gümrük idaresinde kalır. Bu nüsha, antrepo rejiminde kullanıldığında, Gümrükler Kontrol Genel Müdürlüğü'ne gönderilmez.

7. Nüsha

İstatistik amacıyla kullanılan nüshadır. İthalat işlemlerinin yapıldığı gümrük idaresinde saklanır.

8. Nüsha

İthalatta gümrük idaresince işlem gördükten sonra mükellefe iade edilir. Bu nüsha, aracı banka ve diğer kamu kuruluşları tarafından izlenen işlemlerde kanıtlayıcı nüsha olarak kullanılır. İlgili kuruluşlar, gerek görmeleri halinde, bu nüshadan bir fotokopi alarak, asıl nüshayı mükellefe iade eder.

 

Gümrük Beyannamesine Kaydedilen Bilgiler

  • Beyan (Ortak Transit Rejimine İlişkin Sözleşmeye taraf ülkelere yönelik ihracat işlemlerinde "EU” kodu, diğer ülkelere yönelik ihracat işlemlerinde ise "EX” kodu yazılır.)
  • Gönderici/İhracatçı
  • Formlar (Birden fazla kalem eşya olması dolayısıyla devam formlarının kullanılması halinde doldurulur.)
  • Yükleme Listeleri (Birden fazla kalem olması ve devam formu kullanılmaması halinde)
  • Kalem Sayısı (Kullanılan takım ve devam formlarında beyan edilen eşyanın toplam kalem adedi yazılır.)
  • Kap Adedi
  • Referans Numarası
  • Alıcı
  • Mali Müşavir / Serbest Muhasebeci
  • Gideceği Ülke (İhraç eşyasının gönderileceği ilk ülkenin kodu yazılır.)
  • Ticaret Yapılan Ülke (İhracat yapılan ülkenin kodu yazılır.)
  • Tarım Politikası
  • Beyan Sahibi / Temsilcisi
  • Çıkış/İhracat Ülkesi (Eşyayı sevk/ihraç eden ülkenin adı bu kutuya yazılır.)
  • Menşe Ülke
  • Gideceği Ülke (Bu kutuya eşyanın en son gideceği ülkenin adı yazılır.)
  • Çıkıştaki Taşıt Aracının Kimliği ve Kayıtlı Olduğu Ülke
  • Konteyner
  • Teslim Şekli
  • Sınırı Geçecek Hareketli Taşıt Aracının Kimliği ve Kayıtlı Olduğu Ülke
  • Döviz ve Toplam Fatura Bedeli
  • Döviz Kuru
  • İşlemin Niteliği (Ticari sözleşmelere ilişkin kod yazılır.)
  • Sınırdaki Taşıma Şekli
  • Dahili Taşıma Şekli
  • Yükleme Yeri
  • Finansal ve Bankacılık Verileri (ihracat işlemlerine aracılık eden bankanın adı ve şubesi yazılır. Kambiyo mevzuatına göre yapılan ödeme şekli kaydedilir.)
  • Çıkış Gümrük İdaresi
  • Eşyanın Bulunduğu Yer
  • Kaplar ve Eşyanın Tanımı - Kapların Marka ve Numaraları - Konteyner No(lar)ı - Adet ve Cinsleri - Kalem No
  • Eşya Kodu (Gümrük Tarife ve İstatistik Pozisyonu'nu (G.T.İ.P.) göstermek üzere beş alt-bölümden oluşmaktadır.)
  • Menşe Ülke Kodu
  • Brüt Ağırlık (Kg)
  • Rejim
  • Net Ağırlık (Kg)
  • Kota (Kotaların izlenmesi amacıyla doldurulacak bu kutuya eşyaya ilişkin kota uygulaması varsa (X) işareti konulur.)
  • Özet Beyan
  • Tamamlayıcı Ölçü (Eşyanın Türk Gümrük Tarife Cetveli'nde yer alan ölçü birimi cinsinden miktarı yazılır.)
  • Ek Bilgi, Sunulan Belgeler; Ön İzinler
  • Vergilerin Hesaplanması
  • Ödemenin Ertelenmesi
  • Antreponun Tipi ve Kodu
  • Yer ve Tarih

Fatura (Invoice)

Ticari Fatura (Commercial Invoice)

Satılan malın cinsi, ismi, miktarı, birim satış fiyatı, teslim şekli ve toplam bedeli gibi bilgilerin beyan edildiği, satıcı tarafından alıcıya gönderilen hesap belgesidir.

Satılan emtia veya yapılan iş karşılığında müşterinin borçlandığı meblağı göstermek üzere emtiayı satan veya işi yapan tüccar tarafından müşteriye verilen ticari vesikadır.

Fatura, sözleşmenin yapılması değil, yerine getirilmesi safhası ile ilgili ticari belgedir. Bu bakımdan fatura akdin şartlarını tespit eden değil, tespit edilmiş olan şartların bir kısmını gösteren ve bunları belirli şartlarla tevsik eden belgedir.

  • İhracatçının hazırlayacağı ticari fatura ithalatçı ülkenin mevzuatına uygun olmalıdır.
  • İhraç malları hazırlandıktan ve sevkıyat yapılmadan önce düzenlenen ilk belgedir.
  • Genellikle bir İngilizce ve bir Türkçe olmak üzere iki nüsha olarak düzenlenen ticari faturaların nüsha adedi taraflar arasındaki anlaşmaya göre değişebilmektedir.
  • Ticari faturaları, Maliye Bakanlığı'nın kaşesi ve/veya noter tasdiki ile ihracatçı düzenler.
  • Fatura ithalatçı ülkenin isteğine bağlı olarak, ticaret odasınca onaylanabilmektedir.
  • Fatura tasdiki alıcı ülke mevzuatına göre değişmekte olup, halen Ortadoğu ülkelerine yönelik ihracatta ilgili ülke temsilciliğince faturanın tasdiki istenebilmektedir.
  • Taşıma esnasında değişikliğe uğrayacak nitelikteki mallar için teslim anındaki kesin durumuna göre tanzim edilecek faturaya kadar geçen zamanda kesilen faturaya ise "geçici” veya "muvakkat” fatura denir.

 

Ticari Faturada Bulunması Gerekli Bilgiler

  • Faturanın düzenleme yeri, tarihi ve sayısı,
  • Kesin satışlarda satıcı firmanın, diğer hallerde ise satıcı veya eşyayı gönderen firmanın adı ve adresi,
  • Eşyayı satın alanın veya kesin satış dışındaki hallerde gönderilenin adı ve adresi,
  • Ödeme şartları (peşin veya vadeli gibi),
  • Satış bedeli ve teslim şartı (CIF, FOB veya diğer bir bedel gibi),
  • Eşyanın gümrük tarife istatistik pozisyonu ve satış birimine (kilo, metre, adet, düzine gibi) göre miktarı,
  • Eşyanın birim fiyatı (bir metre, bir kilo ve bir adedinin fiyatı gibi),
  • Eşyanın bulunduğu kapların cins ve nev'i, marka ve numarası ve adedi,
  • Eşyanın teslim ve bedelinin ödeme yeri,
  • Eşyanın gönderilme şekli,
  • İhracata ilişkin faturalar için ayrıca, seri ve sıra numarası, bağlı olunan vergi dairesi ve vergi kimlik numarası,
  • bilgilerini içeren bir belgedir.

 

İhracata ilişkin gümrük beyannameleri ile birlikte ibraz edilmesi gereken yurt dışındaki alıcılar adına düzenlenmiş faturalarda satış bedeli yabancı para cinsinden gösterilebilir.

Yukarıda yer alanlar dışındaki bilgiler de ticari faturalarda bulunabilmektedir.

Proforma Fatura (Proforma Invoice-p/i)

Teklif belirten faturaya "proforma”, kesin olanına ise "orijinal” fatura denir. Ticaretin başlangıcıdır.

  • Satıcının alıcıya gönderdiği, satacağı malın ismi, özelliği, miktarı, fiyatı, teslim ve ödeme şekli, sevkiyatın durumunu içeren bir tekliftir.
  • Proforma fatura hiçbir mali yükümlülük yaratmamaktadır.
  • Alıcı bu teklif üzerine siparişi verir ve ödeme şekline göre harekete geçerse o zaman, satış artık kesinleşmiş, fatura da kesin satış faturası veya ticari fatura diye adlandırdığımız faturaya dönmüş olacaktır.
  • Proforma fatura kelimesinin mutlaka bulunması gerekmektedir.

Orijinal Fatura

Satış işleminin gerçekleşmesinden sonra düzenlenen bir faturadır.

  • Orijinal fatura satış sözleşmesini belgeleyen veya satış sözleşmesinin var olduğunu kesinleştiren bir belgedir.
  • İthalat veya ihracatta, gümrük işlemlerinin yapılması ve vergilerin hesaplanması için orijinal fatura gerekmektedir.
  • Genellikle orijinal fatura ihracatçı tarafından banka aracılığı ile ithalatçıya gönderilmektedir.

Navlun Faturası (Freight Invoice)

Navlun, deniz ve/veya iç su yolu ile taşımacılıkta malın taşıma ücretinin ifadesidir. CF veya CIF teslim şekilleri ile satışta, navlun satıcı-ihracatçı tarafından ödenmektedir.

Mal ile ilgili satış faturasında, navlun tutarı mal bedeline dahil olarak veya ayrı olarak gösterilebilmektedir. Bu fatura navlun faturası olarak adlandırılmaktadır.

  • Akreditif, mal bedeli ile birlikte navlun bedelini de içeriyorsa, konşimento ve diğer sevk belgesi üzerinde "navlunu ödenmiştir" kaydının bulunması gerekmektedir. Ancak belirtilmemişse, satıcı firmanın taşıyıcı firmadan navlun faturası alarak ithalatçı firmaya vermesi, ya da tahsil belgeleri arasına navlun faturasını da koyması gerekmektedir.
  • Navlun faturası malın ithal edildiği ülkede vergiye tabi kıymetinin tespitinde dikkate alınacak kıymet faktörlerinden birini oluşturmaktadır.

Konsolosluk Faturası (Consular Invoice)

Malın gideceği ülkenin konsolosluğu tarafından mal menşei, birim fiyatı ve mal değerinin onaylandığı faturalardır.

Bazı ülkelerin dış ticaret rejimleri, bu ülkelerce ithal edilecek mallar için ithal sırasında gümrük işlemlerine esas teşkil edecek konsolosluk faturasının ibrazını zorunlu gömektedir.

  • Onay konusu faturalar ithalatçı ülkelerin konsolosluklarından elde edilmektedir.
  • Fatura tasdiki alıcı ülke mevzuatına göre değişmektedir.
  • Bu tür bir uygulamanın nedeni, ithalatçı ülkenin düşük faturalarla mal bedellerinin düşük gösterilmek suretiyle vergi kaçaklarını önlemesi veya ithalatçının ihracatçı ile anlaşarak ülkesi dışına döviz kaçırmaması sağlanır.

Tasdikli Fatura (Legalized / Certified Invoice)

 

İhracatçı firma tarafından yabancı alıcıya kesilmiş olan ticari faturanın ithalatçı ülkelerin konsolosluğuna onaylatılması neticesinde tasdikli fatura elde edilmiş olur.

İhracatçı önce kendi orijinal faturasını düzenler, sonra bağlı bulunduğu meslek odasına (ticaret odasına ve/veya sanayi odasına) giderek hazırladığı Menşe Şahadetnamesini onaylatır. Daha sonra ithalatçı ülkenin Konsolosluğuna orijinal faturası ile menşe Şahadetnamesini ibraz eder ve faturasını bu Konsolosluğa onaylatır. Bazı Ortadoğu ülkelerine yönelik ihracatta ilgili ülke temsilciliğine faturanın tasdiki istenebilmektedir. Bu tür bir uygulamada temel amaç, malın ihraç ülkesi menşeli olduğunun belirlenmesidir.

Özel Fatura (İstisna Belgesi)

 

Yabancılara (veya yabancı ülkede ikamet ettiğini belgeleyen T.C. uyruklu) yapılan satışlarda KDV istisnasının uygulanabilmesi için düzenlenen belgedir.

Satıcı, bağlı bulunduğu vergi dairesine başvurarak "Türkiye'de İkamet Etmeyenlere Döviz Karşılığı Satışlarda KDV İhracat İstisnası İzin Belgesi” (İstisna Belgesi) almaktadır. Yolcu beraberi eşya ihracı istisnası uygulamasında da bu belge geçerli olmaktadır.

Komisyoncu Alış ve Satış Faturaları

 

Komisyoncu aracılığı ile yapılan mal alımlarında; komisyoncu tarafından, malın alış bedelini, alış giderlerini ve komisyon ücretini göstermek üzere düzenlenen belgeye komisyoncu alış faturası, komisyoncu aracılığı ile yapılan satışlarda, satış tutarı, satış giderleri ve komisyon ücretleri toplamından komisyoncu alış faturası tutarının indirilmesinden sonraki tutarı göstermek üzere düzenlen belgeye komisyoncu satış faturası adları verilmektedir.

Ayrıntılı Fatura

 

Ayrıntılı fatura, kıymetleri üzerinden vergiye tabi olup da birden ziyade kap içinde gelen ve aynı zamanda çeşitli cins ve kıymette olan eşyadan, her kapta aynı cins ve kıymette ne miktar eşya bulunduğunu gösteren ve faturaya uygun bir şekilde, satıcı veya gönderici tarafından mahallinde düzenlenmiş bir belgedir.

Faturalarda her kabın içinde satış birimine göre ne miktar eşya bulunduğu gösterilmediği takdirde, ayrıntılı faturanın beyanname ile birlikte idareye verilmesi gerekir.

Menşe Şahadetnamesi (Certificate of Origin)

İhracata konu olan malların üretim yerini gösteren belgedir. Bazı ülkeler, menşe şahadetnamelerinin, kendi mahalli konsoloslukları tarafından tasdik edilmesini isteyebilmektedir.

  • Ülkemizde ihracatçı ve onun temsilcisi tarafından hazırlanmakta olup, bağlı bulunulan oda tarafından tasdik edilmesi gerekmektedir.
  • Gümrük vergilerinin belirlenmesinde kullanılmaktadır. Menşe şahadetnameleri, gümrük beyannameleri ekinde gümrük idarelerine ibraz edilir.
  • Menşeinin belirlenip, belgelendirilmesinde kullanılan menşe şahadetnamesi düzenlenmesi zorunlu belgelerden olmayıp, ithalatçı firmanın isteği doğrultusunda hazırlanır. İhracatçının talebi üzerine ihracattan sonra da ilgili odalar tarafından menşe şahadetnamesi düzenlenebilmekte ve onay işlemi yapılabilmektedir.
  • A, B ve C olarak üç nüsha halinde düzenlenen menşe şahadetnamelerinin C Formu ilgili ticaret odasında kalırken diğer iki nüsha ise ihracatçıya verilir. Türkiye'de menşe şahadetnamesi (ABC) formu ilgili ticaret, sanayi ve/veya ticaret ve sanayi odalarından temin edilmekte, firmalar tarafından tanzim edilmekte ve yine ilgili odalar tarafından onaylanmaktadır.
  • Menşe şahadetnamesinin onaylanması sırasında ilgili ticaret odası tarafından ihracata konu malların Türkiye menşeli olduğunu kanıtlayıcı belgelerin ibrazı istenmektedir. Ülkeler tercihli ve tercihsiz ticarette farklı menşe kuralları uygulamakta ve bu nedenle farklı ülkeler için farklı menşe belgeleri düzenlenmektedir.

 

Menşe Şahadetnamelerinde Bulunması Gerekli Bilgiler

  • Gönderici
  • Alıcı
  • Malın cinsi, özelliği
  • Ambalaj şekli
  • Koli adedi
  • Kolilerin marka ve numarası
  • Malın net ve brüt ağırlığı
  • Malın ünite fiyatı
  • Malın değeri (FOB, CF, CFR vb.)
  • Malın yüklendiği aracın ismi ve hareket tarihi
  • Yükleme limanı veya yükleme yeri
  • Mal, Türkiye'de geçirdiği değişiklik dolayısı ile Türk menşeli sayılıyorsa bu özelliklerin belirtilmesi gerekmektedir.

 

A.TR Dolaşım Belgesi (A.TR Movement Certificate)

 

Avrupa Birliği ile Türkiye arasında katma protokol hükümleri gereğince, ülkemizden Birliğe üye ülkelere ihraç edilen ve gerekli gümrük muhafiyetinden yararlanılması için tanzim edilen belge A.TR Dolaşım Belgesi'dir. Bu belge Birliğe üye ülkelere yapılan ihracat için düzenlenmektedir.

AB ile Türkiye arasındaki ticarette A.TR.1 ve A.TR.3 olarak kullanılan dolaşım belgeleri, Gümrük Birliği Anlaşması imzalandıktan sonra sadece A.TR olarak kullanılmaya başlanmıştır. Avrupa Birliği'ne yapılan ihracatta, Katma Protokol gereğince malların gümrük muafiyetinden yararlanabilmesi için "A.TR Dolaşım Belgesi”nin ihracatçı ülke yetkilileri tarafından düzenlenerek gümrük idarelerince vize edilmesi gerekmektedir.

İhracatçı, bağlı bulunduğu odadan aldığı beş nüsha A.TR Dolaşım Belgesi'ni eksiksiz ve tam olarak doldurmalı ve bağlı bulunduğu odaya;

  • Dilekçe,
  • Fatura sureti (Maliye Bakanlığı'ndan onaylı kontrol makbuzu veya noter tasdikli ticari fatura)

ekleyerek müracaat etmektedir.

Beş nüsha olarak doldurulan, A.TR Dolaşım Belgesi'nin beyaz renkli nüshalardan biri tasdik işlemini yapan oda tarafından alıkonulur. Gümrük idaresi tarafından vize işlemi gerçekleştirildikten sonra, belgenin yeşil renkte olan ilk nüshası ihracatçıya verilmektedir. Beyaz renkli olan nüshalardan biri gümrük idaresinde kalmakta olup, diğer 2 nüsha da fiili ihracatı takip eden ilk işgünü içinde gümrük idaresince ilgili odaya gönderilmektedir.

A.TR Dolaşım Belgesi bazı durumlarda eşyanın ihracı sonrasında da düzenlenebilmektedir. Bu belge serbest dolaşım belgesidir. Avrupa Birliği ile gerçekleştirilen Gümrük Birliği sanayi ürünlerini içermektedir. Bununla birlikte, büyük bir çoğunluğunu gıda sanayii ürünlerinin oluşturduğu ve işlenmiş tarım ürünleri olarak nitelendirilen bir grup üründe Gümrük Birliği kapsamında yer almaktadır.

Domates salçası, meyve ve sebze konserveleri, meyve suları, peynir, dondurulmuş ve kurutulmuş her türlü gıda maddeleri, et ürünleri Topluluk tarafından tarım ürünü olarak değerlendirildiğinden, söz konusu ürünler Gümrük Birliği´ne dahil olmamaktadır. Bu ürünlerin ticaretinde, tercihli rejimden yararlanılabilmesi için menşe statüsünü belirlemek üzere EUR.1 Dolaşım Sertifikası düzenlenmesi gerekmektedir.

ATR, EUR.1 ve FORM A belgelerinin mal sevkıyatının gerçekleşmesinden sonra da düzenlenmesi mümkündür. Bu işlem için evraklar dilekçe ekinde Oda'ya ibraz edilir ve tasdik işlemi gerçekleştirilir.

ATR DOLAŞIM BELGESİ VERİLEN ÜLKELER

  • ALMANYA
  • AVUSTURYA
  • BELÇİKA
  • BULGARİSTAN
  • ÇEK CUMHURİYETİ
  • DANİMARKA
  • ESTONYA
    FİNLANDİYA
  • GÜNEY KIBRIS (Bu ülkeye ihracat yapılmamaktadır.)
  • FRANSA
  • HIRVATİSTAN
  • HOLLANDA
  • İNGİLTERE
  • İRLANDA
  • İSPANYA
  • İSVEÇ
  • İTALYA
  • LETONYA
  • LİTVANYA
  • LÜKSEMBURG
  • MACARİSTAN
  • MALTA
  • POLONYA
  • PORTEKİZ
  • ROMANYA
  • SLOVAKYA
  • SLOVENYA
  • YUNANİSTAN

 

EUR.1 Dolaşım Sertifikası (EUR.1 Movement Certificate)

 

EFTA (İsviçre, İzlanda,  Lihtenştayn  ve Norveç) ülkelerine, Avrupa Birliği ile demir çelik ürünlerinde (AKÇT ürünleri), Türkiye'nin serbest ticaret anlaşmaları imzaladığı ülkelere yapılan ihracatlarda ve Avrupa Birliği'ne yönelik tarım ürünleri ihracatında düzenlenen belgedir. Gümrük indiriminden yararlanılmasını sağlayan ve bağlı bulunulan Oda'dan temin edilebilen bu belge, Odaca onaylandıktan sonra vizesi yapılmak üzere gümrük müdürlüğüne ibraz edilir.

İhracatçı, bu belgeyi bağlı bulundukları odalardan (Türkiye ticaret, sanayi, deniz ticaret odaları ve ticaret borsaları) alırlar. Odalar tarafından tasdiklenmekte ve gümrük idarelerince vize edilmesi gerekmektedir.

EUR.1 Dolaşım Sertifikası beş nüsha olarak doldurulmaktadır. İlk nüshası meneviş renkli olup, asıl nüshadır. Diğer dört nüsha ise beyaz renklidir.

Bu belgenin temininde başvuru ve onay mercii ihracatçının bağlı bulunduğu odadır. İhracatçı, bağlı bulunduğu odadan aldığı beş nüsha EUR.1 Dolaşım Belgesini eksiksiz ve tam olarak doldurmalı ve bağlı bulunduğu odaya;

  • Dilekçe,
  • Fatura sureti (Maliye Bakanlığı'ndan onaylı kontrol makbuzu veya noter tasdikli ticari fatura)

ekleyerek müracaat etmektedir.

Beyaz renkli nüshalardan biri tasdik işlemini yapan oda tarafından alıkonulur. EUR.1 Dolaşım Belgesi'nin gümrük idaresince vize edilmesinden sonra meneviş renkli asıl nüsha ihracatçıya verilir. Beyaz renkli nüshalardan biri gümrük idaresinde alıkonulmakta olup, diğer iki nüsha ilgili odaya gönderilir.

EUR.1 Dolaşım Sertifikası bazı durumlarda istisnai olarak ait oldukları ürünlerin ihracından sonrada düzenlenebilmektedir.

Bu belge menşe ispat belgesidir.

Armonize Sistem Nomanklatürü esas alınarak Türk Gümrük Giriş Tarife Cetvelinde (T) kısaltması bulunan eşya tarım ürünü listesi kapsamına dahil ürünü göstermektedir. Bu eşyanın Avrupa Birliği ülkelerine ihracında EUR.1 Dolaşım Sertifikası düzenlenmektedir.

Türkiye ile Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğunu (CECA) kuran anlaşmanın yetki alanına giren ve Türk Gümrük Giriş Tarife Cetvelinde yanında (CECA) kısaltması yer alan eşyanın Avrupa Birliği ülkelerine ihracında EUR.1 Dolaşım Sertifikası düzenlenmektedir.

Tedarikçi Beyanı (Suppliers' Declaration)

 

A.TR dolaşım belgesi ile birlikte kullanılan ve Türkiye ile Topluluk arasında ticarete konu Pan-Avrupa Menşe Kümülasyonu kapsamı eşyanın menşeini gösteren belgedir.

Türkiye ve Avrupa topluluğu arasında serbest dolaşımda bulunan ve Pan-Avrupa Menşe Kümülasyonu Sistemi'ne dahil ülkelerden biri menşeli eşyanın tercihli menşe statüsü tedarikçi beyanı ile kanıtlanmaktadır.

Türkiye'den topluluğa veya topluluktan Türkiye'ye sevk edilen Pan-Avrupa Menşe Kümülasyonu Sistemi'ne dahil ülkelerden biri menşeli eşyanın, aynı halde veya işlendikten sonra yine Pan-Avrupa Menşe Kümülasyonu Sistemine dahil ülkelerden birine ihraç edilmesi sırasında, tercihli muameleden yararlanabilmek amacıyla menşe ispat belgesi düzenlenmesi talebinde bulunulduğunda, menşei kanıtlayıcı belge olarak tedarikçi beyanı kullanılmaktadır.

Tedarikçi beyanı, söz konusu eşyanın ilgili tercihli menşe kurallarını sağladığını ve beyan sahibinin bu beyanı destekleyici her türlü kanıtı ibraz etmeye hazır olduğunu göstermektedir.

Türkiye ve Avrupa topluluğu arasında ticarete konu olacak eşyanın ihracatçısı, alıcının talebi üzerine, tedarik ettiği, işlediği veya ürettiği eşyanın tercihli menşe statüsünü kanıtlamak üzere, ihracat sırasında veya sonrasında bir tedarikçi beyanı düzenlemekte ve alıcıya göndermektedir. Her tedarikçi, ticarete konu olan eşyasının tercihli menşe statüsünü beyan ederken, kendi tedarikçilerinden aldığı beyanlara dayanabilir. Bir tedarikçi beyanı, EUR.1 Dolaşım Sertifikası, fatura beyanı veya diğer menşe kanıtlayıcı belge ve bilgilere de dayandırılabilmektedir.

EUR-MED Dolaşım Sertifikası (EUR-MED Movement Certificate)

 

EUR-MED Dolaşım Sertifikası PAAMK (Pan Avrupa Akdeniz Kümülasyonu)'a taraf ülkelere ilgili ürünlerin ihracatında kullanılan menşe ispat belgesidir.

PAAMK Sistemi; AB-EFTA-Türkiye ve bazı Akdeniz ülkelerinin dahil olduğu bir çapraz kümülasyon sistemidir. PAAMK sistemine dahil tüm ülkelerin arasında serbest ticaret anlaşması, bu anlaşmaların hepsinde (ikili ticaret hariç) aynı menşe kurallarının uygulanması gerekmektedir. Sistemin işlemesi için PAAMK sistemine dahil en az 3 ülke arasında STA (Serbest Ticaret Anlaşması) tamamlanmalıdır.

Başvuru için dilekçe, Türkçe fatura, taahhütname ve ihraç edilecek eşya yabancı menşeli ise ihracatçı beyanı eklenmesi zorunludur. EUR.MED'e kayıtlı eşyanın yabancı menşeli olması halinde mutlaka "tedarikçi beyanı" eklenecektir.

Türkiye'de , ihraç konusu bir eşyanın üretiminde Akdeniz Ülkelerinin biri veya daha fazlasından STA kapsamında ithal edilmiş menşeli girdi kullanılıyorsa EUR-MED Dolaşım Belgesi kullanmak zorunludur.

FORM A MENŞE BELGESİ

 

Form A Belgesi Genelleştirimiş Tercihler Sistemi(GTS) çerçevesinde tercihli rejimden faydalanması talep edilen eşyanın GTS ülkesi menşeli olduğunun ispatı için kullanılan bir belgedir. Yani eşyanın tercihli menşe statüsünü gösterir.

GTS kapsamında tercihli ticaretten faydalanmak amacıyla düzenlenen Form A belgelerinin kabul edilebilmesi için GTS'den faydalanan ülkelerin Türkiye'ye, kendi ülkelerinde Form A Menşe Belgelerini düzenleme yetkisine sahip resmi idarelerin isim ve adreslerini, bu idarelerce kullanılan mühürlerin örnek baskılarını ve Form A Menşe Belgelerinin kontrolünden sorumlu ilgili resmi idarelerin isim ve adreslerini bildirmiş olmaları ve söz konusu ürünlerin menşeine ilişkin bilginin doğruluğunun veya belgenin geçerliliğinin kontrolü için Türkiye gümrük idarelerine gerekli yardımı sağlamayı taahhüt etmeleri gerekmektedir. Tüm bu prosedürler tamamlanmadan belgenin kabulü ve tercihli rejim uygulanması mümkün değildir.

FORM.A MENŞE ŞAHADETNAMESİNİN DÜZENLENECEĞİ ÜLKELER

  • KANADA
  • YENİ ZELANDA
  • JAPONYA
  • RUSYA FEDERASYONU
  • UKRAYNA
  • ABD
  • AVUSTRALYA
  • BEYAZ RUSYA(BELARUS)

FORM.A Genelleştirilmiş Tercihler Sistemi (GTS) çerçevesinde ülkemize sağladıkları tavizli gümrük oranlarına konu mallar için söz konusu ülkelere yapılacak ihracatta aranacaktır. ABD ile Avustralya GTS uygulamakla birlikte Form.A Menşe Şahadetnamesi düzenlenmesi zorunlu değildir. Kanada ve Yeni Zelanda sistemden yararlanabilmesi için Form A talep etmekle birlikte, resmi tasdik istememektedir. Form.A Menşe Şahadetnamesinin ihracatçı tarafından doldurulması yeterlidir. Japonya, Rusya Federasyonu ve Ukrayna ise "Resmi Tasdik" istemekte olup, söz konusu resmi tasdik işlemi Türkiye Odalar ve Borsalar Birliğince yetkilendirilen odalardan herhangi birinde yaptırılabilir.

Uluslararası Orijin ve Bitki Sağlık Sertifikası (Phytosanitary Certificate)

 

Bitki ve bitkisel ürün ihracatçısının, ihraç edeceği ürünlerde hastalık ve zararlı maddelerden arınmış olduğunu gösteren "Bitki Sağlık Sertifikası” adlı belgeyi temin etmesi gerekmektedir.

Söz konusu belge, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Tarım İl Müdürlükleri Bitki Koruma Şubeleri'nden temin edilmektedir.

Bu uygulamanın uluslararası geçerliliği olması nedeniyle Bitki Sağlık Sertifikası önemli bir belgedir. Bu belgenin ihracat sırasında gümrük idarelerine ibrazı zorunludur.

 

Bitki Sağlık Sertifikasını Temin Etmek İçin İzlenecek Prosedür;

  • Yaş meyve ve sebzelerin kontrolünün yapılabilmesi için öncelikle ihracatçının, üyesi olduğu İhracatçı Birliğinin bu amaçla açtığı hesaba "Teknik Yardım Ücreti” yatırması gerekmektedir. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Tarım İl Müdürlüğü Bitki Koruma Şube Müdürlüğü'nden temin edebileceği Zirai Karantina Servisi Bitki İhraç Dilekçesini doldurduktan sonra Tarım İl Müdürlüğü'nden havale almaktadır. Bitki Koruma Şube Müdürlüğü'ne başvuruda bulunduktan sonra, ihraç konusu ürünün yüklendiği yerde kontrolör tarafından hijyenik kontrolü yapılmaktadır. Kontrolör Bitki Sağlık Sertifikası'nı tanzim ederek imzalamaktadır.
  • Ortadoğu ve Körfez ülkeleri, bu belgenin ayrıca Koruma ve Kontrol Genel Müdürlüğü, Dışişleri Bakanlığı ve kendi Büyükelçilikleri tarafından da tasdiklenmesini istemektedir.
  • Alıcı ülkelerin istekleri doğrultusunda laboratuar analiz raporları da bu belgeye eklenmektedir.
  • Sertifikalar, yaş meyve sebze için 10 gün, kuru meyveler için 20 gün, hububat ve bakliyat için de 20 gün süreyle geçerlidir. Tarım ürünleri daha önce muayene edilmiş olsalar bile, ihraç anına kadar her zaman ve her yerde yeniden muayene edilebilmektedir.
  • Bakanlık tarafından yapılan ihracat kontrollerinde, alıcı ülke talepleri göz önünde bulundurulmaktadır.
  • Yaş meyve ve sebzeler için alıcı ülke tarafından Bitki Sağlık Sertifikası dışında aflatoksin, pestisit vb. analizler istenildiği takdirde, ihracatçı firmaların İl Müdürlüğü Kontrol Şube Müdürlüğü'ne müracaat etmeleri gerekmektedir.

 

Hayvan İhracına İlişkin Sağlık Raporu (Health Certificate For Animal Export)

 

İhracatçıların canlı hayvan, hayvansal maddeler ve deniz ürünleri ihracatında, bu ürünlerin insan ve hayvanlara geçebilen hastalıklardan temiz olduğunu gösterir "Sağlık Sertifikaları”nı temin etmeleri gerekmektedir.

Canlı hayvan, hayvansal maddeler ve deniz ürünleri ihracatında yedi ayrı sağlık sertifikası bulunmakta olup, her biri için de yetkili kurum Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Tarım İl Müdürlükleri'dir. İhracatçı, bir dilekçe, teknik yardım ücretinin yatırıldığına dair makbuz ve yurtiçi sevk raporu ile Koruma Kontrol Genel Müdürlüğü'ne bağlı ihracatla yetkili Tarım İl Müdürlükleri'ne müracaat etmesiyle işlemi başlatmaktadır.

Kontrol Belgesi (Conformity Certificate)

 

Dış Ticarette Teknik Düzenlemeler ve Standardizasyon Yönetmeliği ekinde yer alan tarım ürünleri, ihracatta zorunlu kalite denetimine tabidir. Bu uygulamanın amacı, geleneksel tarım ürünlerimizin dış ülkelerdeki itibarını muhafaza etmek ve istikrarlı pazarlar yaratmaktır.

Sözkonusu maddelerin ihracatında, ihracatçı firmalar, Dış Ticaret Müsteşarlığı Bölge Müdürlüklerine bağlı Dış Ticarette Standardizasyon Denetmenleri Grup Başkanlığına müracaat etmektedirler. Yapılan kontroller sonucunda, mal, standardına uygun bulunduğu takdirde, gümrüklere ibraz edilmek üzere, Dış Ticarette Standardizasyon Denetmenleri Grup Başkanlığı tarafından, ihracatçıya "Kontrol Belgesi" verilmektedir.

Taze meyve ve sebze ihracatı yapan firmalarımız, Dış Ticarette Standardizasyon Denetmenlerince düzenlenen Kontrol Belgelerini Avrupa Birliği üyesi ülkelerin gümrüklerine ibraz ettikleri takdirde, belge kapsamı taze meyve ve sebze ihracat partilerinin Avrupa Birliği ülkelerine denetlenmeden girmesini sağlayabilmektedirler.

Yurt dışında iş yapan müteahhitler işçilerinin ihtiyacı olan zorunlu standart kapsamı malların ihracı kontrollerden muaf tutulmaktadır. Ayrıca, hariçte işleme yoluyla yapılacak ihracat ile Bedelsiz İhracat Tebliği kapsamında yapılan ihracatta da Kontrol Belgesi aranmamaktadır.

Çekirdeksiz Kuru Üzüm Analiz Belgesi

 

Kanada, ABD ve Avustralya'ya çekirdeksiz kuru üzüm ihraç edecek firmaların İzmir Hıfzıssıhha Enstitüsü, İzmir Tarım İl Müdürlüğü ile Ege Üniversitesi İlaç Geliştirme ve Farmakokinetik Araştırma ve Uygulama Merkezi Laboratuvarı'nın (ARGEFAR) birinden kurşun kalıntısı ve pestisite yönelik analiz raporu alma zorunluluğu bulunmakta olup, numune alınması işlemleri Dış Ticaret Müsteşarlığı Bölge Müdürlüklerine bağlı Dış Ticarette Standardizasyon Grup Başkanlıklarınca yapılmaktadır.

Doğal Arı Balı Analiz Belgesi

Doğal Arı Balı Analiz Belgesi, bal ihracat ve ithalat aşamalarında gümrüklerde aranılan zorunlu belgeler arasında olup, uygulamanın amacı sahte ve tağşişli balların ihraç ve ithal edilmesinin engellenmesidir. Numune alınması işlemleri Dış Ticaret Müsteşarlığı Bölge Müdürlüklerine bağlı Dış Ticarette Standardizasyon Denetmenleri Grup Başkanlıklarınca yapılmaktadır.

Doğa Mantarı İhracatında Hazırlanan Annex II Sertifikası

 

Avrupa Birliği ülkelerince, ihracatçı firmalarımızdan özellikle yaş doğa mantarı için radyasyon belgesi istenmektedir. Söz konusu belgelerin ithalatçı ülkelerce talep edilmesi halinde, ihracatçı firmalar, Türkiye Atom Enerjisi Kurumu'nun, Ankara Nükleer Araştırma ve Eğitim Merkezi veya Çekmece Nükleer Araştırma ve Eğitim Merkezi'ne başvurarak temin etmektedirler.

Et Süt ve Kuru Meyveler Dışında Gıda ve Gıda Ambalaj Maddelerinin İhracatında Gıda Güvenliği/Sağlık Sertifikası (Food Safety/Health Certificate)

 

Et, süt ve kuru meyveler dışında gıda ve gıda katkı maddeleri ile gıda ambalaj materyallerinin ihracatında sertifika düzenlenmesi ve onaylanması amacıyla yapılacak kontrollerdir. Onay işlemleri, Tarım İl Müdürlükleri tarafından yapılmaktadır.

Sertifika işlemleri için gerekli belgeler bir asıl bir suret olmak üzere 2 takım olarak hazırlanacaktır. Bu sayı ihracatçı talebi üzerine artırılabilir. İhracat kontrolü, alıcı ülke talepleri doğrultusunda ihracatçının veya temsilcisinin sertifikada yer alacak bilgi ve belgeleri içeren formu doldurarak ürünün denetlenmesini isteyen bir beyanname vermesi üzerine en seri şekilde üretim yeri, depo veya antrepodan ihracatçı veya temsilcisinin de hazır bulunması suretiyle yapılmaktadır.

Ticari Kalite Denetim Yeterlilik Belgesi, Dış Ticaret Müsteşarlığı Bölge Müdürlüklerine bağlı Dış Ticarette Standardizasyon Denetmenlerince tarım ürünleri ihracatında parti bazında yapılan denetimlerden muafiyet getirilerek bürokrasinin azaltılması amaçlanmaktadır. Ayrıca ihracatçılarımızın oto kontrole yöneltilmesi suretiyle kalite bilincinin yaygınlaştırılması düşünülmektedir.

 

Belge almak isteyen firmanın başvurusu üretim tesisinin bulunduğu ilin bağlı olduğu Dış Ticaret Müsteşarlığı Bölge Müdürlüğüne yapılmaktadır.

Belge sahibi imalatçı-ihracatçıların veya bu imalatçı-ihracatçılardan ihraç kaydıyla mal temin eden ihracatçıların yapacakları ihracatta imalatçı-ihracatçıların sorumlu denetçilerince düzenlenen Denetim Beyanı ve Belgesi'nin gümrük idarelerine ibraz edilmesi halinde Kontrol Belgesi aranmamaktadır.

Borsa Tescil Beyannamesi

Tarım ürünleri ihracatında gümrüğe sunulması gereken belgelerden biri de Borsa Tescil Beyannamesi'dir.

  • Zirai ürünlerin kayıt altına alınması amacıyla vergi kayıp ve kaçaklarının önlenmesini sağlamak üzere ve bürokratik işlemlerin azaltılması, borsaların geliştirilmesi için zirai ürün gümrük çıkış işlemlerinde ihracatçıdan istenmektedir.
  • Borsa Tescil Beyannamesi, ticaret borsalarının 13 Temmuz 1995 tarih ve 22342 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan kotasyon listelerinde bulunan zirai ürünlerin ihracında talep edilmektedir.
  • İlgili ticaret borsasından temin edilen Borsa Tescil Beyannamesi ihracatçı tarafından 3 nüsha olarak doldurulur ve borsaya onaylatılmaktadır.

 

1. Nüsha (beyaz): Borsada kalır.

2. Nüsha (yeşil): İhraç faturasına iliştirilerek ilgili gümrüğe ibraz edilir.

3. Nüsha (sarı): İhracatçıda kalır.

Borsa Tescil Beyannamesinin Alınabilmesi İçin Gerekli Belgeler

  • İhraç edilecek malın faturasının aslı,
  • Alım faturası veya müstahsil makbuzlarının aslı,
  • Stopaj vergisinin yatırıldığına dair makbuzun aslı,

Gerekli belgelerin eksiksiz ibrazı halinde Borsa Tescil Beyannamesi talebi takiben verilmektedir.

İşlenmiş Tarım Ürünleri Beyan Formu/Analiz Sonuç Raporu

İşlenmiş tarım ürünlerinin serbest dolaşıma sokulması halinde, bu ürünlerdeki tarım paylarını belirten ve kimyager tarafından onaylanmış belgedir.

CITES Belgesi

Nesli tehlike altında olan Yabani hayvan ve Bitki türlerinin ihracatında CITES belgesinin gümrük beyannamelerinin tescili aşamasında beyannamelere eklenmesi gerekir.

Hasat Belgesi

Çiçek soğanlarının, üretim alanlarında, dikim, vejetasyon, hasat ve ihracat aşamalarında kontrolleri Tarım ve Köyişleri Bakanlığını tarım il müdürlüğü tarafından yapılır ve elde edilen çiçek soğanlarının büyütme veya üretme olduğunu belirten onaylı "Hasat Belgesi" verilir.

Menşei Belgesi

Devlet ormanlarından elde edilecek doğal çiçek soğanlarına ihracat izni verilebilmesi için Tarım ve Köyişleri Bakanlığını tarım il müdürlüğü'nden Menşei Belgesi alınması gerekmektedir.

Orman/Tekel Nakliye Tezkeresi

Orman ürünlerinin ihracı için istihsal yerinden, tekele tabi eşyada ise bu idarece tanzim olunarak verilen belgelerdir.

Helal Belgesi (Helal Certificate)

İslam ülkelerinin et ithalatında talep ettikleri, hayvan kesimlerin islami kurallara uygun olduğunu ispatlayan belgedir.

AQAP Belgesi

Milli Savunma Bakanlığı tarafından verilen, "Endüstriyel Kalite Güvence Seviye Belgesi”ni ifade eder.

GMP Belgesi

Sağlık Bakanlığı tarafından ilaç sanayicilerine verilen ve üretimin her aşamasında gerekli kalite kontrolünün yapıldığını gösteren "İyi İmalat Uygulamaları Belgesi”dir.

Sanayi Sicil Belgesi

6948 sayılı Sanayi Sicil Kanununun 1. maddesi kapsamında değerlendirilen sanayi işletmelerine ve devamlı ve seri halinde tamirat yapan işletmeler ile elektrik veya diğer enerji üreten santraller, gemi inşaatı gibi büyük inşaat yerlerine verilen bir belgedir.

Tip Onayı Belgesi

Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından münhasıran otomotiv imalatçılarına verilen ve prototip araç, sistem, aksam veya ayrı teknik üniteye ait tipin, ilgili mevzuata uygunluğunu gösteren belgedir.

Spesifikasyon Belgesi (Certificate of Specification)

Malların uluslararası standartlarının ayırımını yapan ve imalatçı firmanın TS veya ISO Belgesine bağlı olarak düzenlediği belgedir.

Nükleer ve Nükleer Çift Kullanımlı Eşyaların İhracatında İzne Esas Olacak Belge

Nükleer silahların yayılmasının önlenmesi amacıyla nükleer madde, nükleer alanda kullanılan malzeme, ekipman ve ilgili teknoloji ile nükleer çift kullanımlı malzeme, ekipman ve ilgili teknolojinin ihracatında "İzne Esas Olacak Belge”dir.

Radyasyon Analiz Belgesi / Sarı Belgesi (Radiation Certificate)

Türkiye Atom Enerjisi Kurumu tarafından ihracatçı firmaların talebi üzerine düzenlenen Radyasyondan Ari Belgesi (Sarı Belgesi) ve/veya Radyasyon Analiz Belgesi ülkemizde zorunlu uygulamada değildir. Ancak, Avrupa Birliği'nin 737/90 sayılı mevzuatı çerçevesinde, ihracat yapılan ülkenin mevzuatı nedeniyle (talep etmesi halinde) Radyasyondan Ari Belgesi (Sarı Belgesi) ve/veya Radyasyon Analiz Belgesi ihracatçı firmalarımızca Türkiye Atom Enerjisi Kurumu'nun ilgili birimlerinden ithalatçı ülke makamlarına sunulmak üzere temin edilmektedir.

Boykot/Kara Liste Sertifikası (Boycot/Black List Certificate)

Birbiri ile savaş halinde bulunan veya siyasi ilişkileri kesilmiş ya da zedelenmiş ülkeler, birbirlerini kara listeye aldıklarından dış ticaret ilişkilerinde ticaret partnerlerinin kendi kara listeleri ile hiçbir ilgisi olmadığının beyan ve onaylanmasını istemektedir.

Bu tür belgeler, malın belirli bir ülke menşeli olmadığını, ticari tarafların kara liste, boykot kapsamında olmadıklarını, ihracatçının boykot kapsamı bir ülke ile ticari ilişkisi bulunmadığını, malın boykot kapsamı (ismi verilen) bir ülkenin karasularında, hava sahasından geçemeyeceğini, taşıma aracının o ülkenin bandırasını taşımadığını, gemi kaptanının o ülkenin uyruğunda olmadığını ve buna benzer hususları beyan etmektedir.

Analiz Belgesi (Certificate of Analysis)

İthalatçı veya kamu kuruluşlarının ithal edilecek malın niteliğinin veya saflığının bilirkişi tarafından belirlenmesini gerekli görmeleri durumunda, mala ait numunenin bağımsız kurum ve kuruluşlar tarafından yapılan analiz sonucunu gösteren belge.

E 1 Laminat Parke Belgesi

Laminat parke bileşenlerinde sağlığa zarar verecek madde olmadığını, olsa bile bu miktarın uluslararası standarda uygun olduğunu, sağlık için bir problem teşkil etmediğini gösteren belgedir.

Analiz Raporu Gerektiren Ürünler - Ekspertiz Raporu (Expertise Report)

İhraç veya ithal mallarının fiyat, miktar, kalite, bileşim katkı oranı, ticari teamül gibi hususlarında gümrük idarelerince tereddüde düşülen durumlarda, analiz belgesi hazırlanması gerekmektedir.

Gümrük Kanunu ve buna bağlı diğer mevzuatlarda hangi kurum ve kuruluşların vereceği ekspertiz raporuna itibar edileceği belirtilmiştir. Ekspertiz raporları ticaret ve sanayi odaları tarafından verilmektedir.

Halı Ekspertiz Raporu

Eski Eserler Mevzuatı uyarınca, eski eser niteliği taşıyan malların ihracı yasaktır.

Ülkemizden ihraç edilen el halılarının eski eser niteliğinde olup olmadığını belirlemek için ilgili mal, ihracatçının bağlı bulunduğu oda tarafından ekspertiz işlemine tabi tutulmaktadır. Bu işleme başlamak için bir dilekçe ile ticaret ve/veya sanayi odasına başvurulmaktadır. Oda tarafından ekspertize tabi tutulan halıların eski olduğunun saptanması halinde, Türk İslam Eserleri Müzesi'nce ikinci bir ekspertiz işleminden geçirilir.

Halıların eski eser olmadığını gösteren rapora istinaden oda tarafından ilk raporda yer alan hususlar da belirtilerek gümrük idarelerine ibraz edilmek üzere rapor sureti ihracatçıya verilmektedir.

Hediyelik Eşya İhracatında Ekspertiz Raporu

Ülkemizden ihraç edilen bakırdan ve pirinçten mamul hediyelik eşyaların ihracı, Eski Eserler Kanunu gereğince ilgili müze eksperlerince ekspertize tabi tutulmakta ve bunun sonucuna göre düzenlenen rapora göre gümrük idarelerince ihracına izin verilmektedir. Bu tür bir malı ihraç edecek kişilerin, bağlı bulunduğu odaya bir dilekçe ile başvurmaları gerekmektedir.

Lületaşı İhracatında Ekspertiz Raporu

Ham lületaşının yurtdışına gönderilmesini önlemek amacıyla, ihraç edilecek lületaşı mamulleri ekspertize tabi tutulmaktadır. Ekspertiz işlemi için ihracatçı, bağlı bulunduğu odaya fatura ve ilgili form ile başvurmaktadır. Ekspertiz komitesi nezaretinde lületaşı mamulleri, ileri derecede işlem görmüş olması ve "Türk Elişi Sanatının" estetiğinden yoksun bulunmaması gibi hususlar dikkate alınarak incelenmektedir. İncelendikten sonra ambalajlanan mamuller, bölge ticaret ve sanayi müdürlüğü ve oda tarafından mühürlenerek, gümrük idarelerine teslim edilmek üzere tanzim edilen bir rapor ile birlikte ihracatçıya verilmektedir. Bu belgeleri bizzat ihracatçılar düzenleyip onaylayacakları gibi alıcının ismini vereceği bir merci tarafından da düzenlenebilir. Günümüzdeki en tipik örnekler İsrail karşısında Arap ülkelerinin tutumundan kaynaklanmaktadır.

ATA Karnesi (ATA Carnet)

ATA karneleri uluslararası Geçici İthalat Sözleşmesi (kısaca İstanbul Sözleşmesi) ve Ekleri kapsamında, taraf ülkeler arasında, başka herhangi bir belgeye gerek duyulmaksızın, eşyanın geçici olarak ithalat ve ihracatını sağlayan gümrük belgeleridir. Bir başka ifade ile milletlerarası ticari ve kültürel faaliyetlerin artırılması için eşyaların geçici olarak vergiden muaf ithal edilmesi amacıyla düzenlenen karnedir.

ATA karnesi ile gelen tüm eşya için ithalat işlemi sırasında, ne gümrüklerce ne de ithalatçı tarafından başka bir işlem yapılması gerekmemektedir. Gelen eşyanın gerek ithalatında, gerekse yeniden ihracında gümrüklerden geçiş süresinin kısaltılması sağlanmaktadır. ATA karnesi kullanmak isteyen kişi veya kuruluşların, yurtdışına götürülecek eşyanın çeki listesini eklediği dilekçesi ile birlikte, karne dağıtımı konusunda yetkili odalara müracaat etmeleri gerekmektedir. ATA karnesi kullanmak isteyen kişi veya kuruluşların, taşınacak eşya için gereken teminatı odaya vermesi durumunda ATA karnesini alabilmektedir.

ATA karnesinin geçerlilik süresi bir yıldır. ATA karnesi hamillerine, ATA karnesinin geçerlilik süresi içinde olmak kaydıyla bir ATA karnesi ile birden fazla akit taraf ülkesine birden fazla geçici ithalat yapma olanağı sunar.

Ata Sözleşmesine Üye Ülkeler Listesi

 

1. Almanya
2. Amerika Birleşik Devletleri
3. Andorra
4. Arnavutluk
5. Avusturalya
6. Avusturya
7. Belçika/Lüksemburg
8. Beyaz Rusya
9. Birleşik Arap Emirlikleri
10. Bosna Hersek
11. Bulgaristan
12. Cebelitarık
13. Cezayir
14. Çek Cumhuriyeti
15. Çin
16. Danimarka
17. Estonya
18. Fas
19. Fransa
20. Finlandiya
21. Fildişi Sahili
22. Güney Afrika Cumhuriyeti
23. Hırvatistan
24. Hindistan
25. Hollanda
26. Hong Kong
27. İngiltere
28. İspanya
29. İsrail
30. İsveç
31. İsviçre
32. İran
33. İrlanda
34. İtalya
35. İzlanda
36. Japonya
37. Kanada
38. Karadağ
39. Kıbrıs
40. Kore
41. Letonya
42. Litvanya
43. Makao
44.Macaristan
45. Lübnan
46.Makedonya
47. Meksika
48. Malezya
49. Malta
50. Mauritius
51. Moğolistan
52. Moldova
53. Norveç
54. Pakistan
55. Polony
56. Portekiz
57. Romanya
58. Rusya Federasyonu
59. Senegal
60. Sırbistan
61. Singapur
62. Slovak Cumhuriyeti
63. Slovenya
64. Sri Lanka
65. Şili
66. Tayland
67. Tayvan
68. Tunus
69. Türkiye
70. Ukrayna
71. Yeni Zelanda
72. Yunanistan

Yetkili Odalar

Adana Tic.Od.

Antalya Tic. ve San. Od.

Kayseri San. Od.

İzmir Tic.Od.

Ankara Tic. Od.

Bursa Tic.ve San. Od.

Mersin Tic. ve San. Od.

Trabzon Tic. ve San. Od.

Ankara San.Od.

Gaziantep Tic. Od.

İstanbul Tic. Od.

Gözetim Belgesi (Inspection Certificate)

Gönderilen malın ithalatçının siparişine uygun olup olmadığını araştıran bir gözetim şirketinin hazırlamış olduğu bir belgedir. Bir başka ifade ile ticarete konu olan bir malın alıcıya tesliminin satış sözleşmesinde öngörülen miktar, kalite, ambalajlama, etiketleme, yükleme, taşıma, teslim zamanı gibi koşullara uygun olarak gerçekleştirildiğinin bir "Gözetim Şirketi” aracılığı ile alıcı ve satıcı tarafından tespit ettirilmesi olup, düzenlenen belgeye "Gözetim Belgesi” denir.

Koşer Sertifikası (Kosher Certificate)

Ürünlerinin Musevi kurallarına göre hazırlandığını göstermekte olup; kalite, hijyen ve güveni simgelemektedir. İsrail'e ihraç edilecek gıda ürünlerinde Musevi dinine uygunluğu belgeleyen "koşer sertifikaları” aranmaktadır.

Bu sertifika Musevi dini mensuplarının yoğun olarak yaşadıkları ülkelere ihracatta da önemli bir unsur olarak görülmektedir. Ürünlerin yöneldiği İsrail pazarlarındaki dindarlık durumuna göre kurallar katılaşabilmektedir. Bazı ürünler için ülkemizdeki Hahambaşılıkça verilen sertifika yeterli olmakla birlikte, dinen kritik konumda olan (özellikle et-süt ve mamulleri) ürünlere İsrail'deki din otoritelerinin yerinde çalışma yaparak caizlik kazandırması gerekmektedir.

Gıda ürünlerinin dışında, Koşer Sertifikası şartının, yaygın olmamakla birlikte, bazı temizlik-hijyen ürünlerinde, tekstil ürünlerinde ve elektrikli ev aletlerinde de arandığı durumlara rastlanmaktadır.

FSC (Forest Stewardship Council - Orman Koruma Konseyi) Sertifikası

Kereste ve kerestenin kullanıldıgı mobilyaların uluslararası ticareti üzerinde çok fazla durulmakta olup; bu ürünlerin ithalatında yasal bir engel yoktur. Ancak tüketicilerin yok olmakta olan orman alanlarından getirilen ağaçlardan yapılmış ürünleri almamaları yönünde yönlendirme vardır. Sertifikalı kereste kullanımı yaygınlaşmaktadır. Bu sertifika ise "Forest Stewardship Council (FSC)” tarafından verilmektedir. Sertifikalı üretimde üretim her aşamada denetlenmekte, ormandan ağacın kesilmesinden (nereden ve nasıl sağlandığı gibi) nihai ürüne (üretimde çevreyi kirletici artıkların nasıl işleme tabi tutulduğu gibi) kadar bütün üretim aşamaları izlenmektedir.

Kimberley Süreci Sertifikası

Ham elmas sevkiyatında her yüklemenin Kimberley Süreci Sertifika Sisteminin gereklerine uygun olarak yapıldığını tevsik eden, Kimberley Sürecine ait belgelerde belirtilen asgari standartları taşıyan, belirli bir şekli olan ve elmasın menşeini, özellikleri ile ithalat ve ihracatçısını gösteren onaylı belgedir. Ham elmas ihracatı, İstanbul Altın Borsası'nın Kimberley Süreci Sertifika Sistemine uygun olarak düzenlediği sertifikayı müteakip hazırlayacağı uygunluk yazısına istinaden gümrük idareleri nezdinde gerçekleştirilir.

Sigorta Belgeleri (Insurance Documents)

Sigorta belgeleri, sigortayı yapan sigorta şirketi veya sigorta komisyoncusu tarafından düzenlenip sigortayı yaptıran kişiye (ihracatçıya veya ithalatçıya) verilen belgelerdir.

Sigorta Sertifikası (Insurance Certificate)

Bir defadan fazla yüklemesi olan firmaların kesin sigorta öncesi hazırladıkları belgedir.

Sigorta Poliçesi (Insurance Policy)

Sigorta poliçesi, sigorta akdinin belgesidir ve sigortacı tarafından imzalanıp, sigorta ettirene verilen ve her iki tarafın hak ve borçlarını gösteren bir vesikadır. Malların sevki esnasında kaybolması veya tahribi risklerini teminat altına almaktadır.

  • Nama, emre veya hamiline yazılı şekilde düzenlenebilir. Genel olarak, sigortacının ve sigorta ettirenin ve varsa sigortadan yararlanan kimsenin adı, soyadı veya ticaret ünvanı ve ikametgahları, sigortanın konusu, sigortacının üstüne aldığı rizikolarla, bunların başlayacağı ve son bulacağı zaman, taşıyanın adı soyadı gibi bilgileri içermektedir.
  • Denizyolu ile nakliye sigortasının maliyeti dünyanın pek çok yerinde nispeten makul düzeyde olup, gönderilen malın değerinin çok az bir bölümünü içermektedir.
  • Gönderilen ürünün tamamı veya bir kısmı ciddi zarar görebilir, hatta firma için çok zararlı olabilir. Pek çok durumda taşıyıcının sorumluluğunun nakliye koşulları ile sınırlıdır.

Konşimento, Taşıma Belgeleri (Bill of Lading, Transport Documents)

Konşimento emtiayı temsil eden kıymetli evraktır. Malların sevkini yapan nakliyat firması tarafından düzenlenir. Sevki tevsik eden en önemli belgedir. Tren, uçak veya gemi ile yapılan taşımacılıkta kullanılan bir taşıma belgesi olup, malların ihracatçının ülkesindeki belli bir yerden alınıp ithalatçıya teslimini taahhüt eden, buna istinaden taşıtan ile taşıyan arasında düzenlenen bir taşıma sözleşmesidir, malların teslim alınmasını gösterir bir teslim makbuzudur

 

Deniz ve nehir taşımacılığında kullanılan konşimentolar kıymetli evrak sayılıp ciro edilebilir. Diğer konşimentolar ise ciro edilemez.

Yükleme konşimentosu, tesellüm konşimentosu, üst üste taşıma konşimentosu, klozlu konşimento, sevkıyatçı konşimentosu, konteynır konşimentosudur.

Uluslararası ticarette özel durumlar dışında sıklıkla kullanılan yükleme konşimentosudur. Ayrıca, konşimentolarda yazılı malların kısım kısım çekilebilmelerini sağlamak üzere hazırlanan teslim emirleri vardır ki, bunlara da "ordino” adı verilmektedir.

Konşimentoda Bulunması Gereken Zorunlu Unsurlar

  • Düzenleyen kimsenin imzası (Taşıyan veya onun yetkili kıldığı kişi)
  • Taşıyanın adı ve soyadı veya ticaret unvanı
  • Taşınan malın cinsi, ölçüsü, markası, ve diğer özelliklerine ait bilgiler
  • Tanzim tarihi ve yeri
  • Kaç nüsha olarak düzenlendiği

Zorunlu olmasa da konşimentoda bulunması önemli olabilecek unsurlar ise şunlardır;

  • Kaptanın adı
  • Yükletenin adı
  • Gönderilenin adı
  • Geminin adı ve uyruğu
  • Yükleme limanı
  • Boşaltma limanı
  • Navlun
  • Diğer kayıtlar

Konşimento genelde deniz taşımacılığında kullanılmaktadır. Hava taşımacılığında ise aynı anlamda ve benzer bilgileri içeren konşimentolar kullanılmakta olup, kara taşımacılığında ise "Yük Senedi" kullanılmaktadır.

Taşıma Belgeleri

  • Deniz Konşimentosu (Marine bill of lading, Ocean bill of lading, Bill of lading)

 

Taşıtanın isteği üzerine taşıyıcı veya gemi acentası tarafından düzenlenip taşıtana verilen, malın yüklendiğini ve belirlenen şekilde taşınıp varış yerinde alıcısına teslim edileceğini taahhüt eden belgedir. Bu konşimentonun en önemli özelliği kıymetli evrak niteliğidir.

  • Havayolu Konşimentosu (Airwaybill)

 

Bu konşimento bir makbuzdur. Kıymetli evrak niteliği taşımaz. Ciro edilerek mülkiyeti devir edilemez. ithalatçı adına düzenlenir. (Nama yazılı konşimento niteliğindedir.)

  • Havayolu Taşıma Senedi (Letter of Air Transport)

 

Havayolu taşımacılığında, göndericinin düzenlediği ve taşınan malla ilgili bilgileri (gönderenin ismi, adresi, malların menşei, teslim yeri, paket adedi, ağırlığı, miktarı, navlun ücreti ve değeri) içeren belge.

  • Demiryolu Hamule Senedi (Railway Consignment Note)

 

Malların demiryolu ile taşınacağını gösteren, gönderen ile taşıyıcı demiryolu idaresi arasında yapılan taşıma sözleşmesini ifade eder. Hamule senedi "nama" düzenlenir, emre yazılı hamule senetleri düzenlenemez.

  • Karayolu Taşıma Belgesi (Road Waybill/CMR Consignment Note)

 

Kamyon konşimentosu (Truck Bill of Lading) da denilen bu belge, kamyon veya tır ile yapılan uluslararası taşımacılıkta, CMR [Convention Merchandises Routier (Ticari Mallar Güzergah Anlaşması)] gereğince düzenlenen bir taşıma belgesidir.

  • Nakliyeci Makbuzu (Forwarder's Receipt)

 

Demiryolu ve çoğunlukla karayolu ile taşımacılıkta kullanılan bu belge, taşıma komisyoncuları tarafından belli bir ücret karşılığında kendi adlarına ve başkaları hesabına mal taşıyan nakliye firmaları tarafından düzenlenen belgedir.

  • FİATA Tesellüm Belgeleri (FCR/FCT/FBL)

Bu belgeler bir nev'i nakliyeci makbuzudur. Ancak bu belgeler, FİATA [(International Federation of Freight Forwarders Association) Uluslararası Taşıma Acenteleri Birlikleri Federasyonu] tarafından, kendisine üye olan taşıma acenteleri için standart hale getirilmiş ve sadece karayolu taşımacılığında kullanılan belgelerdir.

  • Paket Postası Makbuzu (Parcel Post Receipt)

 

İthalatçıya posta ile gönderilecek malın bulunduğu kolinin doğrudan ithalatçı veya ithalatçının bankasına sevk edilmek üzere posta idaresine verilmesi karşılığında alınan posta makbuzuna denir.

  • TIR Karnesi

 

Bakanlar Kurulunun 16.1.1985 tarihli, 85/8993 sayılı Kararı ile 12 Mayıs 1985 tarihinden geçerli olmak üzere onaylanan 1975 tarihli "TIR Karneleri Himayesinde Uluslararası Eşya Taşınmasına Dair Gümrük Sözleşmesi" teknik eklerinde yer alan uluslararası kuruluş (halen Uluslararası Karayolu Taşımacıları Birliği IRU) tarafından basılarak üye ülkelerin Kefil Kuruluşları aracılığıyla taşıyıcıların kullanımına sunulan, TIR Sistemi altında eşya taşımaya yarayan bir belgedir.

Çeki Listesi (Weight Note)

İhracatçının, ihracat beyannamesi, gümrük beyannamesi ve konşimentoda beyan ettiği malların net ve brüt ağırlıkları ile hacimlerine ilişkin dökümünü, hangi taşıta ne kadar mal yüklendiğini, her paketin ne kadar ağırlık içerdiğini gösteren belgedir. Diğer bir ifade ile bu belge, ihraç için sevk edilen malların brüt ve/veya net ağırlığının ihracatçı veya tarafsız bir üçüncü şahıs/kuruluş tarafından beyan edildiği ayrı bir belgedir. Kamyon veya vagon ile yapılan taşımada otomatik tartı cihazlarından çıkan "kantar fişleri" de çeki listesi yerine geçer. Ancak burada, ödeme şekli olarak akreditif tercih edilmiş ise, kantar fişlerinin kabul edileceğinin akreditif mektubunda ithalatçı tarafından açıkça belirtilmiş olması gerekmektedir. Bu vesaik, malların taşıma sırasında hasar görmesi halinde önem arz eder. Sigortalı malların hangi ölçüde hasar gördüğü, ziyanın ne miktarda tanzim edileceği Sigorta Şirketi tarafından çeki listesi esas alınarak belirlenmektedir.

Koli Listesi (Packing List)

Paketler içindeki malların cinsini ve adedini belirtmek için satıcı tarafından düzenlenmektedir. Diğer bir ifade ile kolinin içinde bulunan ambalaj ve mal muhteviyatını belirten listelerdir. Yabancı gümrüklerde malın gümrük makamları tarafından örnekleme yöntemi ile kontrol edilmesini sağlamaktadır. Ayrıca yabancı alıcılar ihracatçı tarafından kendilerine gönderilecek ambalaj listesine göre malları çeşitli perakende veya toptan satış yerlerine gönderebilmektedir. Ambalaj listeleri alıcının kendi iç dağıtımında bu açıdan yardımcı olmaktadır. Dökme olmayan ve koliler ile sevk edilen malların her koli içindeki miktar ve ölçüler ile koli sayısını ambalajlar açılmadan gösteren belgedir. Böylece koli listesi gümrük işlemleri sırasında gümrük idaresine ve taşımacı firmaya sayım, yükleme ve taşıma açısından kolaylık sağlamaktadır. Koli listesi paket, kutu, sandık ve balyalar içindeki malların hangi cinsten, hangi ölçü ve renkte olduğunu gösterdiği için, ithalatçı kolileri açmadan dağıtımını yapma olanağını bulmaktadır.

KAYNAK : http://www.tim.org.tr/tr/ihracat-ihracat-rehberi-gerekli-belgeler.html

 

Gümrük İdarelerinde Kullanılan Belgeler

 

Gümrük işlemlerinde kullanılan belgelere buradan ulaşabilirsiniz.

 

https://ticaret.gov.tr/gumruk-islemleri/gumruk-idarelerinde-kullanilan-belgeler

 

S.N.

BELGE ADI

BELGE ÖRNEĞİ

1

Gümrük Beyannamesi Formları

Dosya indir

2

 Sözlü Beyan Formu 

Dosya indir

3

 Özet Beyan Formu ve Kullanma Talimatı

Dosya indir

4

 Emniyet ve Güvenlik Belgesi ile Açıklama Notları

Dosya indir

5

 Gümrük Statü Belgesi

Dosya indir

6

 Serbest Bölgelerden Avrupa Birliği'ne Gönderilecek Eşyaya İlişkin Tespit ve Tahakkuk Kağıdı

Dosya indir

7

 Antrepo Rejimi Kapsamındaki Eşyaya ilişkin Tespit ve Tahakkuk Kağıdı

Dosya indir

8

 Bağlayıcı Tarife Bilgisi Formu

Dosya indir

9

 Bağlayıcı Tarife Bilgisi Başvuru Formu

Dosya indir

10

 Menşe Şahadetnamesi

Dosya indir

11

 Nihai Kullanım İzin Başvuru Formu ve Açıklama Notları

Dosya indir

12

 Nihai Kullanım İzin Belgesi

Dosya indir

13

 Nihai Kullanım Denetim Formu

Dosya indir

14

 İşlenmiş Tarım Ürünlerinin Beyan Formu/Analiz Sonuç Raporu

Dosya indir

15

 Nihai Kullanım Kapsamı Eşyaya İlişkin Satış ve Devir Formu

Dosya indir

16

 Kontrol Belgesi, Yük Listeleri ve Kontrol Belgesi Kullanma Talimatı

Dosya indir

17

Sektörel Destekleme Başvuru Formu

Dosya indir

 

Konuyla İlgili Ayrıntılı Bilgi İçin :

Ticaret Bakanlığı Gümrükler Genel Müdürlüğü ve Gümrük Müdürlükleri

Eskişehir Yolu Yerleşkesi

Aşağıdaki iletişim yollarından biri ile bize ulaşabilirsiniz:

Adres : Dumlupınar Bulvarı No: 151 Eskişehir Yolu 9. Km. 06530 Çankaya / ANKARA

Tel : 0312 449 10 00

Gümrükler Genel Müdürlüğü : https://ggm.ticaret.gov.tr/data/5d26fdf513b8751220b527b1/13.01.2020 GGM Telefon_web.pdf

Gümrük Bölge Müdürlükleri : https://www.ticaret.gov.tr/data/51dd2410487c8e23a00c4ea7/bölge-müdürlükleri.pdf

İhracatta kullanılan belgeler ile İhracı Yasak ve Ön İzne Bağlı Mallara İlişkin Tebliğ kapsamında alınması gereken izinler ve belge/izinlerle ilgili kurum ve kuruluşlar linkteki tabloda gösterilmiştir.

Ülkemiz Mevzuatı Açısından İhracatta Alınması Gerekli Belge ve İzinler

Gümrük İdarelerinde Kullanılan Belgeler

Gümrük işlemlerinde kullanılan belgelere buradan ulaşabilirsiniz.

https://ticaret.gov.tr/gumruk-islemleri/gumruk-idarelerinde-kullanilan-belgeler

S.N.

BELGE ADI

BELGE ÖRNEĞİ

1

Gümrük Beyannamesi Formları

Dosya indir

2

 Sözlü Beyan Formu 

Dosya indir

3

 Özet Beyan Formu ve Kullanma Talimatı

Dosya indir

4

 Emniyet ve Güvenlik Belgesi ile Açıklama Notları

Dosya indir

5

 Gümrük Statü Belgesi

Dosya indir

6

 Serbest Bölgelerden Avrupa Birliği'ne Gönderilecek Eşyaya İlişkin Tespit ve Tahakkuk Kağıdı

Dosya indir

7

 Antrepo Rejimi Kapsamındaki Eşyaya ilişkin Tespit ve Tahakkuk Kağıdı

Dosya indir

8

 Bağlayıcı Tarife Bilgisi Formu

Dosya indir

9

 Bağlayıcı Tarife Bilgisi Başvuru Formu

Dosya indir

10

 Menşe Şahadetnamesi

Dosya indir

11

 Nihai Kullanım İzin Başvuru Formu ve Açıklama Notları

Dosya indir

12

 Nihai Kullanım İzin Belgesi

Dosya indir

13

 Nihai Kullanım Denetim Formu

Dosya indir

14

 İşlenmiş Tarım Ürünlerinin Beyan Formu/Analiz Sonuç Raporu

Dosya indir

15

 Nihai Kullanım Kapsamı Eşyaya İlişkin Satış ve Devir Formu

Dosya indir

16

 Kontrol Belgesi, Yük Listeleri ve Kontrol Belgesi Kullanma Talimatı

Dosya indir

17

Sektörel Destekleme Başvuru Formu

Dosya indir

 

Konuyla İlgili Ayrıntılı Bilgi İçin :

Ticaret Bakanlığı Gümrükler Genel Müdürlüğü ve Gümrük Müdürlükleri

Eskişehir Yolu Yerleşkesi

Aşağıdaki iletişim yollarından biri ile bize ulaşabilirsiniz:

Adres : Dumlupınar Bulvarı No: 151 Eskişehir Yolu 9. Km. 06530 Çankaya / ANKARA

Tel : 0312 449 10 00

Gümrükler Genel Müdürlüğü : https://ggm.ticaret.gov.tr/data/5d26fdf513b8751220b527b1/13.01.2020 GGM Telefon_web.pdf

Gümrük Bölge Müdürlükleri : https://www.ticaret.gov.tr/data/51dd2410487c8e23a00c4ea7/bölge-müdürlükleri.pdf

 

Gümrük İdarelerinde Kullanılan Belgeler

Gümrük işlemlerinde kullanılan belgelere buradan ulaşabilirsiniz.

https://ticaret.gov.tr/gumruk-islemleri/gumruk-idarelerinde-kullanilan-belgeler

S.N.

BELGE ADI

BELGE ÖRNEĞİ

1

Gümrük Beyannamesi Formları

Dosya indir

2

 Sözlü Beyan Formu 

Dosya indir

3

 Özet Beyan Formu ve Kullanma Talimatı

Dosya indir

4

 Emniyet ve Güvenlik Belgesi ile Açıklama Notları

Dosya indir

5

 Gümrük Statü Belgesi

Dosya indir

6

 Serbest Bölgelerden Avrupa Birliği'ne Gönderilecek Eşyaya İlişkin Tespit ve Tahakkuk Kağıdı

Dosya indir

7

 Antrepo Rejimi Kapsamındaki Eşyaya ilişkin Tespit ve Tahakkuk Kağıdı

Dosya indir

8

 Bağlayıcı Tarife Bilgisi Formu

Dosya indir

9

 Bağlayıcı Tarife Bilgisi Başvuru Formu

Dosya indir

10

 Menşe Şahadetnamesi

Dosya indir

11

 Nihai Kullanım İzin Başvuru Formu ve Açıklama Notları

Dosya indir

12

 Nihai Kullanım İzin Belgesi

Dosya indir

13

 Nihai Kullanım Denetim Formu

Dosya indir

14

 İşlenmiş Tarım Ürünlerinin Beyan Formu/Analiz Sonuç Raporu

Dosya indir

15

 Nihai Kullanım Kapsamı Eşyaya İlişkin Satış ve Devir Formu

Dosya indir

16

 Kontrol Belgesi, Yük Listeleri ve Kontrol Belgesi Kullanma Talimatı

Dosya indir

17

Sektörel Destekleme Başvuru Formu

Dosya indir

 

Konuyla İlgili Ayrıntılı Bilgi İçin :

Ticaret Bakanlığı Gümrükler Genel Müdürlüğü ve Gümrük Müdürlükleri

Eskişehir Yolu Yerleşkesi

Aşağıdaki iletişim yollarından biri ile bize ulaşabilirsiniz:

Adres : Dumlupınar Bulvarı No: 151 Eskişehir Yolu 9. Km. 06530 Çankaya / ANKARA

Tel : 0312 449 10 00

Gümrükler Genel Müdürlüğü : https://ggm.ticaret.gov.tr/data/5d26fdf513b8751220b527b1/13.01.2020 GGM Telefon_web.pdf

Gümrük Bölge Müdürlükleri : https://www.ticaret.gov.tr/data/51dd2410487c8e23a00c4ea7/bölge-müdürlükleri.pdf

 

Ticaret Bakanlığı
Türkiye İhracatçılar Meclisi

Orta Anadolu İhracatçı Birlikleri © 2024 Tüm Hakları Saklıdır.

Siyah Yazılım